خاطرات هاشمی رفسنجانی
2بهمن سال 1377- بيشتر اوقات را به مطالعه و قدم زدن گذراندم. به خاطر سرماخوردگى و كمى تب، ديشب راحت نخوابيده بودم و امروز هم بى‌نشاط بودم. مقدارى با فاطى و مهدى، پينگ‌پُنگ بازى كردم؛ باختم، ولى با توجه به اينكه بیست سال است بازى نكرده‌ام، بد نبود. ظهر جمع ديگرى از بستگان هم اضافه شدند. آشيخ محمد، به خاطر بروز درد جديد نيامد. مقدارى بحث‌هاى سياسى هم بود. آقاى عبدالله نورى، براى سفر به عربستان، تلفنى خداحافظى‌كرد و براى موضوعات مورد مذاكره، مشورت‌كرد؛ گفتم قيمت نفت، مهم‌ترين است.عصر آش‌رشته‌اى خورديم و به خانه آمديم. شب، آقاى [محمدرضا] نورى [شاهرودی]، سفيرمان در عربستان سعودی آمد.
اعلام جمهوری در مهاباد و اعدام قاضی محمد
دوم بهمن ۱۳۲۴ (۲۲ ژانويه ۱۹۴۶) قاضي محمد با اطمينان از حمايت نيروهاي شوروي كه (برغم پايان جنگ جهاني دوم و تعهدي كه استالين سپرده بود) هنوز شمال غربي ايران را در اشغال نظامي داشتند و كمك هاي مالي و سازماني آن دولت، در شهر مهاباد جمهوري اعلام و نخست وزير تعيين كرد. مصطفي بارزاني(که پسرش اینک رئیس اقلیم کُردستان عراق است) و با صدها فرد مسلح از طايفه خود از عراق آمده بود عملا فرمانده نيروهاي قاضي محمد بود. قاضي محمد كه قبلا يك سردفتر اسناد رسمي بود پس از ديدار با كنسول شوروي در تبريز و يك مقام ارشد آن كشور در باكو، در ۲۴ آذر۱۳۲۴ (۱۵ دسامبر ۱۹۴۵) خواهان خودمختاري و ايجاد ساويت در مهاباد شده بود.
تحريم رفراندوم توسط آیت الله خميني
پس از اعلام لوايح ششگانه شاه به عنوان انقلاب سفيد و تعيين روز ششم بهمن ۱۳۴۱ جهت برگزاري رفراندوم عمومي، حضرت امام خميني، در پاسخ به استفتاء گروهي از مردم مسلمان ايران، با انجام اين همهپرسي مخالفت و آن را خلاف شرع اسلام و قانون اساسي ايران اعلام كردند. شاه در روز نوزدهم دي ماه ۴۱، لوايحي را براي اصلاحات ارضي، ملي كردن جنگلها، فروش سهام كارخانجات دولتي، سهيم كردن كارگران در منافع كارگاههاي توليدي و صنعتي، اصلاح قانون انتخابات و ايجاد سپاه دانش اعلام كرده و خواستار برگزاري همهپرسي در اين زمينه شده بود. اما حضرت امام باتوجه به پيشبيني نشدن همهپرسي در قانون اساسي، مبهم بودن لوايح و بياطلاعي مردم از محتواي آنها و نيز نبودن آزادي و توسل مأموران رژيم به تهديد و تطميع مردم، همهپرسي درباره لوايح شش گانه شاه را خلاف شرع و قانون اساسي، اعلام نمودند. در دوم بهمن ۴۱، پس از انتشار اعلاميه امام درباره تحريم همهپرسي شاه، مردم تهران با تعطيل كردن بازار، در خيابانها به تظاهرات پرداختند.
سخنرانی مهم مصدق از رادیو
دوم بهمن ماه سال 1331 دكتر مصدق در يك پيام مهم راديويي، اوضاع حساس ميهن را كه از همه سوي تحت فشار دشمن قرار گرفته بود براي ايرانيان تشريح، و تاكيد كرد كه در اين شرايط، تنها اتفاق ملي است كه مي تواند ايران را در مبارزاتش پيروز گرداند. وي در وطندوستي چند نفري كه در صدد ايجاد تفرقه هستند و از اين طريق آب را به آسياب دشمن مي ريزند ترديد كرد و از آنان خواست كه به «فقر ميهندوستي» در ميان خود پايان دهند، و بدانند كه شهرت و هرچه را كه دارند از همين ميهن به دست آورده اند و بدون ايران «هيچ» خواهند بود.