افزایش قیمت ارز به دلیل التهاب در منطقه
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان درباره افزایش قیمت ارز در ماه گذشته به تجارت‌نیوز گفت: «آقای همتی تلاش کرد که نرخ دلار نیمایی را به نرخ بازار آزاد نزدیک کند. هدف از این سیاست نیز جلوگیری از رانت‌های ارزی، ایجاد مشوق‌های صادراتی و بهبود تراز تجاری بود. متاسفانه این سیاست درست، با شرایط پرالتهاب منطقه مصادف شد و نا‌هم‌خوانی سیاست درست وزارت اقتصاد با شرایط ملتهب منطقه، رشد نرخ دلار بازار آزاد و عقب‌ماندگی نرخ نیمایی را در پی داشت. بنابراین ریشه افزایش نرخ دلار شرایط پرالتهاب منطقه است؛ نه سیاست‌های وزارت اقتصاد. تعیین تکلیف انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث می‌شود که بخشی از نااطمینانی‌ها از بین بروند. راهبردهای تحریمی دونالد ترامپ و کامالا هریس، نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا، در بلندمدت مشابه یکدیگر است؛ با این وجود، در کوتاه‌مدت، تاکتیک آنها در مواجهه با تحریم‌ها متفاوت است. تمرکز ترامپ بر تحریم‌های فشار بزرگ است که می‌توانند به سرعت روی بخش نفت ایران تاثیر بگذارند؛ به همین دلیل در صورت پیروزی او در انتخابات، احتمالا نرخ دلار حدود 10 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. امکان مهار نرخ دلار در این شرایط وجود دارد اما پیش‌نیاز آن، تغییر دوباره سیاست‌های ارزی است. دولت برای مهار قیمت دلار در بازار آزاد باید سیاست‌هایی از جمله کنترل حساب سرمایه و ساماندهی جریان ورودی و خروجی اقتصادی ایران و جلوگیری از قاچاق کالا را اجرا کند. در شرایط التهاب، خروج سرمایه و سفته‌بازی تشدید می‌شود و جلوگیری از این موارد، ملزم به اعمال سیاست‌های سختگیرانه است. با این وجود، اعمال و ساماندهی سیاست‌های ذکر شده، نیازمند یک دوره زمانی حداقل دو تا سه ماهه است.»
عوامل موثر بر قیمت طلا
قیمت طلا در ایران تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی قرار دارد که هر یک به نوبه خود می‌توانند نوسانات قابل توجهی در بازار ایجاد کنند.
عوامل داخلی
قیمت طلا در ایران تحت تأثیر عوامل داخلی مختلفی قرار دارد. 1. یکی از مهم‌ترین این عوامل، نرخ تورم است. با افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی، مردم به دنبال سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن مانند طلا می‌روند که این امر باعث افزایش تقاضا و درنتیجه افزایش قیمت طلا می‌شود. طلا به‌عنوان یک پناهگاه امن در برابر کاهش ارزش پول ملی عمل می‌کند و در زمان‌های تورمی، تقاضا برای آن افزایش می‌یابد.
2. تغییرات نرخ ارز نیز تأثیر مستقیم بر قیمت طلا دارد. با افزایش نرخ ارز، قیمت طلا نیز افزایش می‌یابد زیرا طلا به‌عنوان یک کالای جهانی به دلار قیمت‌گذاری می‌شود. بنابراین، هرگونه نوسان در نرخ ارز می‌تواند به‌سرعت بر قیمت طلا تأثیر بگذارد. به‌عنوان مثال، افزایش نرخ دلار در برابر ریال می‌تواند منجر به افزایش قیمت طلا در بازار داخلی شود، زیرا هزینه واردات طلا افزایش می‌یابد و تقاضا برای آن بیشتر می‌شود.
3.سیاست‌های پولی و مالی دولت نیز می‌تواند بر قیمت طلا تأثیر بگذارد. افزایش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای طلا و درنتیجه کاهش قیمت آن شود، زیرا سرمایه‌گذاری در دارایی‌های با بازده ثابت مانند اوراق قرضه جذاب‌تر می‌شود و تقاضا برای طلا کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، سیاست‌های انبساطی که منجر به افزایش نقدینگی در بازار می‌شوند، می‌توانند تقاضا برای طلا را افزایش دهند. این سیاست‌ها معمولاً شامل کاهش نرخ بهره و افزایش عرضه پول است که می‌تواند منجر به افزایش تقاضا برای طلا و درنتیجه افزایش قیمت آن شود.
عوامل خارجی
1.قیمت جهانی طلا تحت تأثیر تعاملات جهانی و عوامل اقتصادی قرار دارد. اگر تقاضا برای طلا در بازارهای جهانی افزایش یابد، قیمت آن نیز بالا می‌رود و این تغییرات به‌سرعت در بازار داخلی ایران منعکس می‌شود.
2.عرضه طلا می‌تواند تحت تأثیر تولید معادن، بازیافت طلا و سیاست‌های کشورهای تولیدکننده قرار گیرد. در زمان‌های بحران اقتصادی، تقاضا برای طلا به‌عنوان یک دارایی امن افزایش می‌یابد و باعث افزایش قیمت آن می‌شود. در دوران رکود اقتصادی، سرمایه‌گذاران به دنبال پناهگاه‌های امنی مانند طلا هستند که این امر منجر به افزایش قیمت آن می‌شود. همچنین، در زمان‌های عدم اطمینان اقتصادی، مانند بحران‌های مالی یا نوسانات در بازارهای سهام، تقاضا برای طلا افزایش می‌یابد و قیمت آن بالا می‌رود.
3.تغییرات نرخ بهره در کشورهای بزرگ اقتصادی نیز می‌تواند بر قیمت طلا تأثیر بگذارد. افزایش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای طلا و درنتیجه کاهش قیمت آن شود، زیرا سرمایه‌گذاران به دارایی‌های با بازده ثابت مانند اوراق قرضه روی می‌آورند. بالعکس، کاهش نرخ بهره می‌تواند تقاضا برای طلا را افزایش دهد، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌های امن و باارزش پایدار هستند. 4.در زمان‌های بحران اقتصادی یا سیاسی، تقاضای هیجانی و روانی مردم برای خرید طلا افزایش می‌یابد، این تقاضا ناشی از احساس ناامنی و تلاش برای حفظ ارزش دارایی‌ها در شرایط بحرانی است. انتظارات مردم از تورم آینده نیز می‌تواند بر قیمت طلا تأثیر بگذارد. اگر مردم انتظار داشته باشند که تورم در آینده افزایش یابد، ممکن است به خرید طلا روی بیاورند که این امر باعث افزایش قیمت آن می‌شود.