ارزشیابی توصیفی و نمرهای
فانی گفت: درگذشته امتحاناتی که از دانش آموزان ابتدایی گرفته میشد، این مشکل را به وجود میآورد که اگر دانشآموز در طول سال درس نمیخواند و بهطور پیوسته ارزیابی نمیشد، همچنان ممکن بود در امتحانات آخر سال نمره قبولی بیاورد و به پایه بعد برود، بنابراین یادگیری بهطور ناقص صورت میگرفت، اما اکنون ارزشیابی دانش آموزان ابتدایی بهصورت توصیفی است و اگر این روش ارزشیابی بهطور صحیح برگزار شود، یقیناً ما تصویری از روند یادگیری دانشآموز از اول تا آخر سال خواهیم داشت که این نوع یادگیری، ماندگارتر و هم عمیقتر است. ارزشیابی توصیفی روند را در طول سال تحصیلی بررسی میکند.
تغییر ناگهانی شیوه ارزشیابی در پایه هفتم
فانی درباره تغییر ناگهانی ارزشیابی دروس از شیوه کیفی در مقطع ابتدایی به ارزیابی با نمره در متوسطه اول درافت تحصیلی گفت: اگر میشد که ارزیابی سه سال اول ابتدایی، توصیفی و پایههای چهارم، پنجم و ششم مخلوطی از ارزیابی توصیفی و کمی باشد بهتدریج تا پایه هفتم از نمره برای ارزشیابی استفاده کنیم، شاید وضعیت افت تحصیلی دانش آموزان را بشود تا حدودی جبران کرد.
شیوه ارزشیابی دانش آموزان در سایر کشورها
وزیر اسبق آموزشوپرورش نظام ارزشیابی و نمرده دهی را در سایر کشورها اینگونه تشریح کرد: در بعضی از کشورها اصلاً امتحانی گرفته نمیشود و دانشآموزان مستقیماً به پایههای بالاتر میروند. در پایه ششم امتحانی از آنها گرفته میشود تا اگر دانشآموزی ضعفهایی داشت، با آن ضعفها به کلاس هفتم نرود. در بعضی کشورها هم امتحانات بهصورت یکسالدرمیان برگزار میگردد؛ یعنی همه کلاس اولیها به کلاس دوم میروند و در پایان کلاس دوم از آنها امتحان گرفته میشود که ممکن است بهصورت ارزشیابی توصیفی باشد. امتحان بعدی نیز در آخر پایه چهارم برگزار میشود. بعضی از کشورها در سه سال اول هیچگونه ارزشیابی ندارند و افراد مستقیماً به پایههای بالاتر میروند. در بعضی از ایالات آمریکا، تا چند سال پیش که افت تحصیلی زیاد بود، امتحانات را با دقت و سختگیری بیشتری برگزار میکردند و این باعث شد که کیفیت آموزشی در ایالات مذکور بالا برود.
ضعف آموزش در دوره کرونا
فانی افزود: امتحانات و طرح سؤالات، یک کار فنی مهم است که اگر بهخوبی انجام شود، ارتقاء کیفیت آموزش را در بین دانشآموزان به دنبال خواهد داشت و اگر خوب برگزار نشود به افت منجر میگردد که ما این را در دوره کرونا شاهد بودیم؛ درنتیجه قوی نبودن امتحانات در دوره کرونا، اکنون ما دانشآموزانی با پایههای ضعیف داریم. ما ضعف عظیمی را به خاطر غیرحضوری بودن کلاسها و امتحانات در دوره کرونا به ارث بردیم.
تجدیدنظر در انتخاب و آموزش معلمها
فانی بیان کرد: در ذهن بعضی از معلمان و اولیا ارزشیابی توصیفی هنوز پسندیده نیست وعدهای کماکان با آن مخالف هستند و خود این موضوع باعث میشود که این شکل از ارزیابی بهخوبی اجرا نگردد. بنابراین به یک تجدیدنظر در انتخاب و آموزش معلمها داریم و همچنین باید ارزشیابی با نمره را بهتدریج از پایه چهارم با یک درس شروع کرد تا وقتیکه دانشآموز به پایه هفتم میرسد بهیکباره با فشار سنگینی مواجه نشود. اگر این روش تدریجی را رعایت کنیم و سؤالات امتحانی نیز بهصورت استاندارد طرح شوند و دقیق تصحیح شوند، این روش میتواند برای کشور ما، بهینه باشد.