در سال ۱۲۹۴، تاجری به نام کریم اُف با خرید ۸ دستگاه تلفن، نخستین تلفنخانه را در سرای تجاری خود راهاندازی کرد و سپس با ساخت عمارتی زیبا در مرکز رشت، تلفنخانه رشت صاحب ساختمانی مستقل شد. با دولتی شدن تلفن، نخستین رادیوی رشت در سال ۱۳۳۴ به همت جهانگیر سرتیپپور در همان ساختمان راهاندازی شد. مدتی است احیا و مرمت این بنای تاریخی آغاز شده است.
صدای «احمد عاشورپور»، خواننده فولکوریک گیلان، از رادیو شنیده میشود؛ اول صبح است و تیغههای سرخ خورشید از لای پنجرههای چوبی به فضای داخلی عمارت میتابد. همانطور که با ترانه گیلکی همخوانی میکنم، یکی از میزهای چوبی آبی رنگ را برای نشستن انتخاب میکنم. روبرویم «جهانگیر سرتیپ پور»، نظارهگر است. او بود که نخستین بار، رادیوی رشت را در سال ۱۳۳۴ در همین ساختمان (بنای تجاری معروف به کریم اُف) راهاندازی کرد. به سمت رادیوی قدیمی میروم که روی طاقچه چوبی قرار دارد. پیچ رادیو را میچرخانم؛ اما نه صدای فریدون نوزاد میآید و نه منوچهر ویسانلو و نه صدای ناصرمسعودی. یادم آمد مسعودی، خواننده فولکوریک شهیر گیلان بر تخت بیمارستان است.
قبل از درب ورودی ساختمان و درست جلوی پلههای چوبی تراش خورده، یک تلفن قدیمی نصب شده، از نسل تلفنهایی که در سریالهای «کیف انگلیسی» یا «هزاردستان» میشد دید. دسته را میچرخانم اما صدایی از پشت خط شنیده نمیشود. نخستین بار که تلفن به رشت آمد، مردم خشنود بودند که با مبلغ شش تک تومان میتوانند حق اشتراک بگیرند. جلوی درب ورودی، سندی با دست خط «رحیم کوچصفهانی» نصب شده با این محتوا که امتیاز تلفن را به دولت واگذار کرده است؛ تلفنی که پدرش برای نخستین بار به رشت آورد.
«عمده التجار و الاعیان حاجی آقا کریم اُف»، فرزند حاج محمد کریم، تاجرزادهای بود که تجارتخانه پدرش را رونق داد و به باکو تردد داشت. وی نخستین فردی بود که امتیاز تلفن گیلان را خریداری و مرکز تلفن را در ملک خود ابتدا در «سرای محتشم» در بازار رشت و سپس با ساخت یک بنای باشکوه در ابتدای خیابان شهناز سابق (بحرالعلوم)، ساختمان مستقلی برای تلفنخانه رشت راهاندازی کرد. با ملی شدن تلفن، ساختمان تجاری کریماف که چندسالی بیاستفاده مانده بود، به همت جهانگیر سرتیپ پور به عنوان نخستین مدیر رادیو رشت، فعالیت جدید خود را آغاز میکند. چه کسی تصور میکرد، نوجوان ۱۷ سالهای که به جرم همکاری با جنبش جنگل حکم اعدامش در سال ۱۳۰۰صادر شده بود، از مهلکه نجات یابد و شکرانه زندگیاش، پایه گذاری بسیاری از فعالیتهای فرهنگی در زادگاهش باشد. احداث تماشاخانه و رادیورشت تنها دو مورد از آن همه فعالیتهای زیربنایی اوست.
هرکس بالای سقف سرای تجاری کریم اُف را بنگرد، ستونهای بتنی به جاماندهای را میبیند که زمانی دکل مخابرات بود و بعدها فرستندههای رادیو را استوار نگه میداشت. از بهار امسال، در همین ساختمان رنگ پریده، دوباره جادوی صدای ترانه سرایان گیلانی پیچیده است. آن هم به همت یکی از جوانان همین شهر. «شهرام صفری»، فنجان را که جلویم گذاشت، عطر چای ایرانی که آرام بر سماور دم کشیده، در «ساختمان تلفنخانه » پیچید. او برایم راویت کرد چگونه به همت خویش توانسته، بخشی از ساختمان قدیمی تلفنخانه رشت را احیا کند...
برگرفته از: ایسنا