یک متخصص تغذیه گفت: یک رژیم غذایی خوب بر پایه دو اصل تنوع و تعادل استوار است. رژیمهای غذایی غیراصولی، میتوانند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان داشته یا حتی منجر به مرگ شود. بیشتر اوقات افرادی که رژیم غذایی غیر اصولی گرفتند بعد از مدتی با بازگشت سریع وزن حتی بیشتر از وزن قبل مواجه شدند. در رابطه با رژیمهای غذایی نامناسب گفتوگوی دکتر ندا قمرزاد شیشوان متخصص تغذیه را با ایسنا در ادامه میخوانید:
لطفا در ابتدا بفرمائید که چه رژیمهای غذایی میتواند برای افراد خطرآفرین باشد.
یکی از این رژیمها، رژیمهای غذایی خودسرانه و بسیار کم کالری است؛ مثلا برخی افراد فکر میکنند که با کم کردن کالری روزانه، میتوان دریافت غذایی را کنترل کرده و به سوخت و ساز بیشتر کمک کرد. اما برنامههای کالری شماری و دانستن کالری غذاهای دریافتی در عین مفید بودنشان( از این نظر که به ما در مورد کالری غذاهای مختلف دید میدهند)، متاسفانه باعث میشوند که فقط به دریافت کالری روزانه فکر کنیم و به نوع غذاهای دریافتی توجه نکنیم و صرفا کالری مورد نیاز روزانه را از یکسری گروههای غذایی خاص و یا گاها غذاهای ناسالم دریافت کنیم، که در این صورت با اختلات متابولیسم و کمبودهای مواد مغذی روبرو میشویم.
رژیمهایی که به حذف وعده غذایی اصلی مانند شام یا صبحانه توصیه میکنند، عملا به کاهش وزن کمک نکرده و حتی میتوانند متابولیسم بدن را به تدریج کاهش دهند. طبیعی است که در صورت تداوم چنین رژیمهایی، بدن با کمبود بسیار جدی مواد مغذی و حتی کمبود انرژی مواجه خواهد شد
ممکن است افراد برخی گروههای غذایی را به طور کامل حذف کنند، مثلا حذف گروه چربیها، در صورتی که چربیهای سالم برای عملکرد صحیح ارگانهای بدن، تولید هورمونها، جذب ویتامینهای محلول در چربی و در کل برای سلامتی ما ضروری هستند و حتما در رژیم غذایی سالم توصیه میشوند. حدود ۳۰ درصد از کالری روزانه ما از گروه چربیها با تاکید بر انواع چربیهای سالم و مفید، تامین شود. یا گاهی افراد به دنبال حذف کامل گروه نان و غلات هستند که اصلا قابل توصیه نیست و باز هم بر دریافت انواع کربوهیدراتهای سالم و پیچیده در این گروه تاکید میگردد.
مهمترین عوارضی که این رژیمهای غذایی نامناسب میتواند برای فرد ایجاد کند چیست؟
از جمله مهمترین عوارض کوتاه مدت، مربوط به دریافت بیش از حد کالری، ضعف، خستگی مفرط، احساس گرسنگی زیاد، عدم تمرکز و توجه، اختلال در یادگیری، ریزش مو، مشکلات مربوط به ناخن مانند شکنندگی زیاد ناخن، مشکلات پوست مثل خشکی پوست و یا شل شدن پوست، مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال مداوم، نفخ، تحلیل عضلانی و ... است.
رژیم غذایی مناسب شامل چیست؟
یک رژیم غذایی خوب بر پایه دو اصل تنوع و تعادل استوار است. اولا بایستی تمامی گروههای غذایی اعم از گروه نان و غلات، میوه، سبزی، شیر و لبنیات، گوشتها را متناسب با نیازهایتان در روز دریافت کنید. حذف هیچ یک از گروههای غذایی به هیچ وجه توصیه نمیشود، و تمامی گروههای غذایی را بایستی در برنامه غذایی روزانهتان داشته باشید. دوما مقدار دریافتی از این گروههای غذایی هم بسیار حائز اهمیت است و مقدار دریافتی در هر فرد بسته به وزن، قد، سن، فعالیت بدنی، شرایط سلامتی یا بیماریها، داروهای مصرفی متفاوت بوده و بایستی متناسب با نیازهای فرد محاسبه شود. غیر از مقدار دریافت، موضوع مهم دیگر توجه به نوع مواد غذایی دریافتی است مثلا از هر گروه غذایی انتخابهای سالم غذایی داشته باشیم. با توجه به این توضیحات، رژیم غذایی اصولی نباید با رژیم غذایی خانواده تفاوت زیادی داشته باشد، چون نیازی به رعایت انواع رژیمهای عجیب و غیرعادی نیست. موضوع آخر اینکه، رژیم غذایی اصولی بایستی یک کاهش وزن تدریجی و نه یکباره برای شما به ارمغان بیاورد. معمولا گفته میشود کاهش نیم تا یک کیلوگرم در هفته کاملا منطقی است؛ پس حدود ۲ تا ۴ کیلوگرم کاهش وزن در طی یک ماه توصیه میشود. مگر در اضافه وزنهای بسیار بالا که میتوانید در ماهای اول، کاهش وزن بیشتری را هم تجربه کنید. پس، برای دستیابی به وزن ایده آل، سراغ راههای میانبر، سریع و غیرسالم نروید و دقت کنید به هیچ وجه در روند کاهش وزن خسته نشوید و به آن به عنوان یک پروسه آهسته و پیوسته نگاه کنید و انتظار تغییرات یکباره وزن را نداشته باشید.