به عقیده شما نقش سیاست خارجی در رقابت های انتخابی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری چیست و شش نامزد چه نگاه و برنامه ای در این حوزه دارند؟
کشور در برهه حساسی قرار دارد، در تاریخ ایران از این دوره و اینکه چطور از آن گذر کرده ایم یاد خواهد شد. ما در شرایطی قرار داریم که واقعیت ها خود را به آرمان ها تحمیل می کنند. سیاست خارجی علاوه بر پیچیدگی های ذاتی اش به دلیل قرار گرفتن در این دوره حساس، در سرنوشت اقتصادی تعیین کننده است.
عامل نارضایتی و افزایش بی اعتمادی به حاکمیت، در وضعیت بد معیشتی و شلختگی اقتصادی ریشه دارد. ایران برای عبور از این بحران به رئیس جمهوری کاردان و دولتمردانی بروکرات نیاز دارد. تجربه و تخصص نقطه مقابل تصمیم گیری های هیجانی است که در سال های اخیر نادیده گرفته شد.
دولت سیزدهم کاملا برخلاف دولت پیش از خود عمل می کرد. گفت و گو با غرب با هدف حل و فصل شدن مشکلات کشور، برای دولت آقای روحانی و وزیر امور خارجه اش مهم بود.
دولت حسن روحانی با جدیت خواهان پیوستن به اف ای تی اف بود و چند سال با مخالفان داخلی بر سر این موضوع بحث داشت. امروز هم چهار نامزد اصولگرا، دولت های یازدهم و دوازدهم را از آن زاویه نقد می کنند.
اما دولت سیزدهم برعکس عمل کرد و نه تنها تلاش چندانی برای حل و فصل تنازع با غرب از خود نشان نداد، بلکه با صراحت اعلام می کرد که با عملیات برجام و یا با پیوستن به اف ای تی اف زاویه دارد. اما در ادامه همین روحیه به نقطه ضعف دولت سیزدهم بدل شد چرا که به دلیل تقابل با غرب، هزینه در این دوره افزایش ملموسی داشت. دو نامزد دیگر نیز در اظهارات خود مساله اشاره دارند.
با توجه به چالش های سیاست خارجی، آیا در این دوره نامزد اصلاح طلب می تواند از عهده این ماموریت خطیر بربیاید یا خیر؟
پزشکیان رجل سیاسی است. در انقلاب و جنگ بود و در دولت اصلاحات وزیر بود. چهار دوره نماینده مجلس بود.
افکار و عقاید پزشکیان نشان می دهد که او اصلاح طلب است. محمد خاتمی به عنوان رهبر جریان اصلاحات از وی حمایت کرده است.
امروز پزشکیان به عنوان نماینده جریان اصلاحات معرفی می شود و حتی جریان رقیب با این بهانه با وی مقابله می کند اما مساله چپ و راست نیست مساله کارآمدی رییس جمهور آینده است.
استفاده از محمد جواد ظریف به عنوان کارشناس سیاست خارجی، تصمیم درستی بود آقای ظریف در برهه حساسی وزیر امور خارجه بود و برای انتقال مفاهیم و ضروریت های ملی سیاست خارجی به مردم و انتقال مصالح این حوزه به حاکمیت، بهترین فرد است.
چالشی ترین عرصه در واقعیت و در رقابت های انتخاباتی، سیاست خارجی است. در این دوره حاکمیت باید نقشه واحد سیاست خارجی را برای رای دهنده ترسیم کنو و سپس براساس آن تصمیم گیری شود.
این که یک دولت بیاید و به خاطر اقتصاد، به دنبال مذاکره و بده بستان سیاسی باشد ولی به غرب گرایی محکوم شود و دولت دیگری با شرق گرایی توازن سیاست خارجی را به هم بزند، این وضعیت نشان دهنده بی نظمی در سیاست خارجی است. در این حوزه باید به ارتقای منافع ملی توجه داشته باشیم.
جهان از دوران جنگ سرد عبور کرده و تعریف قدرت دچار تغییر و تحول شده است. ایران باید با نگاهی فرا جناحی، سیاست خارجی قدرتمندی به وجود آورد تا بتواند در دفاع از منافع ملی، رویکرد بهتری داشته باشد.
باید در سیاست خارجی و مناسبات بین المللی نرمش هایی را از خود بروز بدهیم. اگر در سیاست های خود باقی بمانیم با بودجه ضعیفی که برای سال آینده بسته ایم، وضعیت معیشت مردم به شدت تحت فشار های بیشتری قرار می گیرد و نارضایتی ها اوج می گیرند.
با توجه به نزدیکی زمانی انتخابات آمریکا، پیروزی احتمالی جمهوری خواهان در چالش های پیش روی دولت آینده چه سهمی خواهد داشت؟
انتخاب مجدد ترامپ شرایط را در ایران سخت می کند، البته رویکرد ترامپ متفاوت از اولین دوره ریاست جمهوری اش خواهد بود اما به طور کلی نگاه او در مورد ایران در مسیر تندروی و سختگیری است.
انتخابات آمریکا قابل پیش بینی نیست، ولی با داده هایی که امروز داریم می توان از احتمال بالای پیروزی ترامپ صحبت کرد.
برجام برای آمریکایی که ترامپ رییس جمهورش باشد پایان یافته است. اروپا هم امروز در همان مسیر قرار دارد. نیاز ایران به تولد دوباره برجام بیش از دیگر طرف های توافق احساس می شود.
اگر برجام احیا نشود پرونده ایران به شورای امنیت می رود. ما شش قطعنامه قبل از ۲۰۱۵ داشتیم که تحریم هایی را از چهار کانال به ما اعمال کرد. تحریم قطع هر نوع همکاری با ایران، تحریم های اتحادیه اروپا، تحریم های کاخ سفید و تحریم های کنگره آمریکا که در نبود برجام به طور اتوماتیک اعمال خواهد شد.
برای حل مشکلات اقتصادی، باید سیاست خارجی انعطاف پذیری از خود در منطقه و بین الملل نشان بدهیم. برای رسیدن به توافق هیچ راهی جز مذاکره وجود ندارد. اهمیت رییس جمهور آینده در این نقطه معلوم می شود کسی که در شرایط فعلی دولت را هدایت می کند نمی تواند با نگاه آرمانی و هیجانی به حوزه سیاست خارجی بنگرد.