مصوبه جدید تک‌ماده
معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش گفته از این پس برای فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان، چنانچه آخرین نمره دانش‌آموزی در ۴ عنوان درس «نهایی» (از مجموع دروس دوره دوم متوسطه) حداقل ۷ و معدل کل آن نیز بیش از ۱۰ باشد می‌تواند با استفاده از تبصره و یا همان «تک‌ماده» فارغ‌التحصیل شود. به گفته محمدمهدی کاظمی، این مصوبه از سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ اجرا می‌شود و دانش‌آموزان در امتحانات خردادماه از مزایای این مصوبه بهره‌مند می‌شوند. بنابراین پایه دوازدهمی‌ها و دانش آموزان دوره دوم متوسطه بزرگ‌سالان، از راه دور و داوطلب آزاد، می‌توانند از سال تحصیلی فعلی از این تبصره استفاده کنند.
معدل دانش‌آموزان در وضعیت قرمز
انتشار میانگین معدل قبولی‌های خرداد سال گذشته نشان‌دهنده افت تحصیل دانش‌آموزان است. میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ در رشته تجربی(۱۱.۲۳)، رشته ریاضی (۱۰.۷۹)، رشته انسانی (۸.۷۵)، رشته معارف (۱۰.۵۶) بوده است. معدل‌هایی که بر اساس آمارها نسبت به سال‌های گذشته افت کرده‌اند، یعنی سیر نزولی معدل دانش‌آموزان در چند سال گذشته ادامه دارد. این در حالی است که میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۱۳.۷۷ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسیده است. در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است. در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسید. در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسیده است. وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان در بیشتر استان‌ها قرمز و نارنجی است، یعنی میانگین معدل دانش‌آموزان ۱۰ و کمتر از ۱۰ است.
رابطه فقر با افت تحصیل
رضا امیدی، جامعه‌شناس، در کانال تلگرامی خود دراین‌باره نوشت: «نقشه وضعیت معدل استان‌ها تا حد زیادی منطبق با نقشه فقر کشور است.» محمدرضا نیک نژاد، کارشناس آموزش درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان به خبر آنلاین گفته بود: «مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است. ما به عنوان شهروند عادی این فشار اقتصادی را حس می‌کنیم. به زبان ساده وقتی شکم بچه‌ی آدم گرسنه است دیگر آدم به‌فکر آموزش و تحصیل نیست.»
نبود انگیزه و افزایش نارضایتی
محمدتقی فلاحی، کارشناس آموزش گفت: «افت تحصیلی دانش‌آموزان اتفاق جدیدی نیست و سال‌ها در آموزش‌وپرورش وجود داشته است، این مسئله دلایل زیادی دارد، اما بخش زیادی از آن در خود مدرسه است، مثل این‌که دانش‌آموزان ما بی‌انگیزه هستند، علاوه بر این معلم‌ها هم بی‌انگیزه هستند، وقتی یک معلم نارضایتی داشته باشد تسلط کامل خود را موقع آموزش به دانش‌آموزان از دست می‌دهد. با نگاهی که جامعه به موفقیت دارد، این سؤال در ذهن دانش‌آموز ایجاد می‌شود که آیا تحصیل کردن واقعاً او را به موفقیت می‌رساند؟ نتایج کنکور را بررسی کنید معلوم می‌شود دانش‌آموزان از کدام مدارس وارد دانشگاه‌ها می‌شوند، لذا تحصیل برای کسب موفقیت در آینده برای یک قشر خاص شده که شاید از نظر مالی هم چندان به آن نیازی نداشته باشند و فقط برای کسب وجهه اجتماعی به دنبال تحصیل هستند، لذا انگیزه دانش‌آموز برای درس خواندن کم شده است.» سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران دراین‌باره گفت: «امروز درس و تحصیل اولویت دانش‌آموزان نیست، میان دانش‌آموزان دیگر انگیزه‌ای وجود ندارد، از خودشان سوال می‌پرسند چرا درس بخوانیم، مادر و پدر ما که درس خواندند آخرش چه شد؟ بنابراین فکر می‌کنند اگر فقط ناخن بکارند درآمد بیشتری دارند.»