هادی حق شناس، کارشناس اقتصاد سیاسی
ارز در ایران حاصل فروش نفت است و نفت سرمایه همه نسل‌ها است. امروز بانک مرکزی در خوشبینانه ترین حالت برای کنترل نرخ ارز، ارزپاشی می‌کند. ارز 4200 تومانی معروف به ارز جهانگیری در این دولت هفت برابر شد و به نرخ 28500 تومانی رسید.
دولت فعلی نیز مرتکب اشتباه شد زیرا تصور می‌کرد اگر ارز 4200 تومانی را حذف کند نرخ ارز دولتی به قیمت‌ها در بازار آزاد ارز نزدیک می‌شود. ولی امروز تفاوت دو نرخ ارز دو برابر است.
پرسش این است چه زمانی می‌خواهیم واقعیت‌های اقتصاد را نپذیریم؟ یا واقعیت‌های اقتصاد تا چه زمانی می‌تواند اشتباهات ما را تحمل کند؟ قواعد مسلم و بدیهی علم اقتصاد را نمی‌پذیریم و تصور می‌کنیم اقتصاد خصومت‌های شخصی، گروهی و جناحی ما را می‌فهمد و به انتخاب‌ها و رفتارمان حق می‌دهد!
اعتقاد به یکسان سازی نرخ ارز اگر چه یک راه حل است ولی چندین مشکل را بر طرف خواهد کرد. یکی از راه‌های کنترل فساد، ارز تک نرخی است. تا امروز نظام پولی و ارزی ایران فساد زا بوده و تا زمانی که این ساختار پولی و ارزی وجود دارد مهم نیست دولت چپ باشد یا دولت راست، ارز جهانگیری باشد یا مخبری، از دل این نظام پولی و ارزی که اعتقادی به یکسان سازی نرخ ارز ندارد هر چند وقت یک بار بابک زنجانی جدیدی متولد خواهد شد.
اگر اقتصاد کشور از حالت خصولتی خارج شود، شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار شوند، ارز تک نرخی شود، بازار تعیین کننده نرخ باشد، دولت به فکر تخصیص ارز نباشد و عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند؛ آنگاه هزاران نفر به دنبال دست پیدا کردن به منابع ارزان قیمت بانک مرکزی نخواهند بود.
بابک زنجانی، شهرام جزایری، مه آفرید خسروی یا چای دبش و... این‌ها به قدرت وصل شدند. مهم نیست که بابک زنجانی از کجا آمد، که بود و چه کرد؟! اهمیتی ندارد که این جوان در قد و قواره این حرف‌ها بوده یا نه؟! رانت طمع دست پیدا کردن به منابع را تقویت می‌کند. رانت خوار به قدرت وصل می‌شود و وقتی قدرت پاسخ گو و شفاف نیست باید انتظار فساد را داشت و برای مواجهه با کسانی که برای بهره جویی از اقتصاد رانتی دندان تیز کرده‌اند آماده بود.
آدم‌ها استعدادهای مختلف و متفاوتی دارند، یک جوان استعداد ورزشی دارد و دیگری شخصیتی هنری و یکی هم استعداد علمی است. آدم‌هایی دور و بر قدرت می‌چرخند که استعداد رانت خواری دارند. این افراد مثل زالو خود را به پیکره سیستم می‌چسبانند و خون جامعه را می‌مکند.
راه گریز از این خونآشامان اقتصادی شفافیت، شفافیت و شفافیت است. باید به آن‌ها نوربتابانیم. راه حل این است که قواعد اقتصادی را بپذیریم و تن به یکسان سازی نرخ ارز بدهیم.