به نظر شما درصورتی‌که فلسطین به‌عنوان یک کشور به رسمیت شناخته شود و طرح دو دولتی عملیاتی شود خاورمیانه دستخوش چه تحولاتی می‌شود؟
تا جایی که بنده اطلاع دارم موضع ایران، حذف اسرائیل از منطقه نیست. بلکه بحث بر سر این است که فروپاشی اسرائیل از درون اتفاق خواهد افتاد. این فروپاشی به دلیل تعارضاتی که در داخل خاک اسرائیل وجود دارد خواهد بود.
رهبری چند وقت پیش موضع ایران درباره نابودی اسرائیل را تشریح کردند و گفتند ما به دنبال نابودی و به دریا ریختن اسرائیلی‌ها نیستیم.
بلکه اگر داخل سرزمین‌های فلسطین یک همه‌پرسی با شرایطی که توضیح دادند برگزار شود عملاً دیگر اسرائیلی باقی نخواهد ماند.
مسئولان کشور نابودی اسرائیل را از طریق فروپاشی از درون مطرح می‌کنند. البته پیشتر مسئولانی بوده‌اند که سخن از نابودی اسرائیل زده‌اند حتی برخی با استناد به حرف رهبری روزشمار نابودی اسرائیل در برخی خیابان‌ها نصب‌کرده‌اند.
بنابراین به عقیده من مسئولان کشور پیش‌بینی می‌کنند که اسرائیل از درون خواهد پاشید و برنامه‌ریزی مشخصی برای نابودی اسرائیل به‌وسیله قوه قهریه در کشور ما وجود ندارد.
نکته بعدی یک پرسش است که باید دید کشورهای عربی که اکنون با اسرائیل وارد گفت‌وگو و مذاکره می‌شوند آیا از این مذاکرات به نتیجه و خروجی مشخص رسیده‌اند یا خیر؟ از این کشورها مغرب، امارات، بحرین، سودان روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند. قطر نیز به‌صورت مشروط روابطی غیرعلنی با تل‌آویو دارد.
کشورهای دیگر عربی مانند الجزایر، عربستان و یا کویت به روند عادی‌سازی با اسرائیل هنوز تن نداده‌اند زیرا هنوز مسئله فلسطین حل‌نشده است.
حال اگر فلسطین تشکیل شد و توسط مجامع بین‌المللی به رسمیت شناخته شد باید دید که به رسمیت شناختن این کشور فقط روی کاغذ خواهد بود یا در عمل یک کشور مستقل شکل خواهد گرفت.
طبق قطعنامه شورای امنیت مناطقی که باید فلسطین را تشکیل بدهند عبارت‌اند از: کرانه باختری، غزه و شرق قدس.
اسرائیل شرق قدس را به‌عنوان پایتختش اعلام کرد و در دوره ترامپ این سرزمین توسط آمریکا به رسمیت شناخته شد. اما آمریکا در دوره بایدن از این موضوع عقب‌نشینی نکرد و در رابطه با شرق قدس انفعال نشان داد.
در غزه نیز شرایط فعلاً جنگی است و تا حدود زیادی امور به دست حماس است.
در کرانه باختری هم پیشتر گفته بودم که حدود 30 هزار شهرک در این منطقه ساخته‌شده است که جمعیتی بالغ‌بر 500 تا 700 هزار نفر دارد. این شهرک‌ها در کرانه باختری به‌گونه‌ای ساخته‌شده که این منطقه را مانند یک قالب پنیر کرده است.
این یعنی مناطق نمی‌تواند به‌صورت یکپارچه باهم ارتباط داشته باشد. برای هرکدام از مناطق باید با رژیم اسرائیل هماهنگی صورت گیرد.
حال اگر دولتی به نام فلسطین به رسمیت شناخته شود پایتختش کجا قرار می‌گیرد؟ در رام الله یا در قدس شرقی؟ راه‌های ارتباطی آن چگونه برقرار می‌شود؟
حتی اگر فرض بگیریم دولت نتانیاهو سقوط کند دولت بعدی اسرائیل چه موضعی خواهد گرفت؟ بنده بعید می‌دانم دولت نتانیاهو بعدازاین تحولات باقی بماند.
مهم‌ترین موضوع طرح دو دولتی و به رسمیت شناختن فلسطین، کرانه باختری است. مشخص نیست کدام دولت می‌تواند حدود 700 هزار ساکن این منطقه را جابه‌جا کند.
اگر انگلیس فلسطین را به رسمیت بشناسد گام مهم و تأثیرگذار برداشته است اما بحث این است که دولت فلسطین فعلاً روی کاغذ است.
حتی اگر فرض کنیم این اتفاق به‌صورت کامل عملیاتی شود پرسش این است که موضع ایران چه خواهد بود؟
بنده تصور می‌کنم ایران این مسئله را قبول می‌کند. زیرا اگر دولت مستقل در فلسطین تشکیل شود ایران چنین دولتی را به رسمیت خواهد شناخت.
به نظر شما اجرای درست این طرح منجر به کاهش تنش‌ها خواهد شد یا خیر؟
اگر دولتی تشکیل شود و بتواند اقدام عملی انجام دهد تنش‌ها کمتر خواهد شد اما تندروهای اسرائیلی به این موضوع تن نخواهند داد. به عقیده من بعید به نظر می‌رسد که این طرح به نتیجه برسد.
پیش‌نیاز همه طرح‌ها برای حل مناقشه 75 ساله اجرای یک آتش‌بس پایدار است که در همین گام اول تصمیم‌گیری قطعی وجود ندارد. سپس باید فکری به حال شهرک‌سازی‌ها کرد و ثانیاً ساکنان این شهرک‌ها چگونه انتقال پیدا کنند. که به عقیده من فرآیند این مسائل 10 سال به طول می‌انجامد که به نظر می‌رسد کشوری قدرت اجرای آن را ندارد.