فعالان محیطزیست در خوزستانی کارزار «نه به مالچپاشی» به راه انداختند. پروژه مالچپاشی از دهه ۴۰ و برای تثبیت شنزارها استفاده شد. مالچ آخرین فرآورده نفتی است. در چند دهه گذشته از مالچ برای تثبیت شنزارهای خوزستان و سپس کاشت گونههایی مانند کهور استفاده میشد. در پروژه مالچپاشی سال ۱۴۰۲ به وسعت ۹۰۰ هکتار، علاوه بر نهال کهور از اکالیپتوس، آکاسیا و اسکنبیل استفاده خواهد شد.
فعالان محیطزیست معتقدند شنزارهای غرب کرخه با مالچپاشی اکوسیستم طبیعی را از بین خواهند برد. پروژه مالچپاشی در خوزستان از سوی منابع طبیعی این استان درحالیکه اجراست.
وحید جعفریان، مدیرکل امور بیابان و مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در اینباره گفت: «امسال آخرین سال استفاده از مالچ نفتی در خوزستان برای تثبیت کانونهای بحرانی خسارتزاست. این استان ظرفیتهای قابلتوجهی برای اجرای پروژههای بادشکن دارد، بنابراین با تمهیدات اندیشیده شده با اتمام کارمان در این کریدور از سال آینده فقط از روش بادشکن استفاده میکنیم.
مضرات مالچپاشی بیشتر
از منافع آن است
محمد درویش درباره مالچپاشی گفت: «در سال ۸۴ مطالعاتی را همراه با یکی از همکارانم در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع انجام دادم. تجربههای مالچپاشی در دنیا را گردآوری کردیم و به این نتیجه رسیدیم مضرات مالچپاشی بیشتر از منافع آن است و موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به صورت آشکار و مشخص توصیه کرد ما استفاده از خاک پوشهای نفتی برای تثبیت ناهمواریهای ماسهای را باید کنار بگذاریم. در مناطقی که میانگین ریزشهای آسمانی بالای ۷۰ میلیمتر بوده، کافی است اجازه ورود دام به منطقه را ندهیم تا پوششهای طبیعی منطقه بتوانند سطح ناهمواریهای ماسهای را بگیرند و تثبیت کنند. بنابراین نیازی به مالچ نفتی وجود ندارد. در کنار مناطق مسکونی یا تأسیسات راهبردی باید از فنهای خاک پوش استفاده کنیم که باز هم خاک پوشهای بیولوژیک به مراتب خردمندانهتر، بهتر و اقتصادیتر است. دنیا نیز خاک پوشهای نفتی را کنار گذاشته است و استفاده نمیکند؛ چراکه خاک پوشهای نفتی سطح خاک را تیره میکنند و اشعه خورشید را افزایش میدهند. وقتی پاشیده میشود، میزان نفوذ عمودی آب در خاک را کاهش میدهد و تبخیر افزایش پیدا میکند. منجر به آلایندگی سطح خاک و گیاهان میشود و موجوداتی که از اینها تغذیه میکنند را آزار میدهند و باعث مرگ موجودات میشوند. درنهایت افت کیفیت آب و خاک منطقه را شاهد میشویم.» احمد زالی، فعال محیطزیست خوزستانی گفت: «مالچ مادهای قیر مانند است و در فرآوردههای نفتی، مرحله آخر است چون استفادهای ندارد، به صورت رایگان در اختیار سازمان منابع طبیعی قرار میگیرد که این کار را انجام دهد. منابع طبیعی این عملیات را تقریباً از دهه ۴۰ برای تثبیت شنهای روان انجام میداد. جایی که شنها حرکت میکنند، دمای مالچ بالا میرود، مالچ پاشیده میشود و در آخر به دانههای شن میچسبد. پس از گذشت مدتی از مالچپاشی، کهور پاکستانی یا آمریکایی کاشته میشود. اینگونه غیربومی است. اکنون قسمتهایی از غرب کرخه حدود ۹۰۰ هکتار را میخواهند مالچپاشی کنند. تعدادی از شخصیتهای علمی مطرح مانند حمیدرضا عباسی اشارهکرده است شنزارهای خوزستان، نیازی به مالچپاشی ندارند. زیرا این اکوسیستم، گونههای جانوری منحصربهفردی دارد. چند هزار سال است که این شنزارها در خوزستان هستند و نیازی به مالچپاشی ندارند. اینها یک اکوسیستم مانند جنگل، رودخانه، تالاب و... هستند. اینکه پوشش گیاهی کمی دارند هم طبیعی است. گونههای جانوری منطقه توسط مالچ از بین میروند.