ایست ۱۷ روزه کامیونها در مرز ایران و آذربایجان
هرچند خبر امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا نوید توسعه تجارت خارجی ایران را با کشورهای این منطقه به ویژه روسیه می‌دهد، اما بنا به گفته صادرکنندگان ایرانی که از مرزهای شمالی کشور صادرات انجام می‌دهند زیرساختهای صادراتی در این مرزها به قدری ضعیف است که حتی برای حجم کنونی تجارت نیز کافی نیست. البته روز دوشنبه توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا شد و رئیس بانک مرکزی نیز دیروز در صدر هیئتی فنی به روسیه سفر کرد. اما مشکلات نهفته که تسهیل جریان تجارت در پی به صفر رسیدن تعرفه تجارت بین دو کشور بدون اینکه این مشکلات حل‌شده باشد به وقوع بحران در مسیر تجارت بینجامد. یکی از شواهد حاکی از وجود این مشکلات صف کامیون‌هایی است که در مرزهای آستارا و بیله‌سوار مدت‌هاست شکل‌گرفته و موجبات زیان دهی تاجران و افزایش هزینه‌های تجارت را برای آنها فراهم آورده است.
زیرساخت ضعیف تجارت
مهران فکری، عضو اتفاق بازرگانی و نائب رئیس اتاق مشترک ایران و آذربایجان دراین‌باره به ایلنا گفت: بیش از چهار دهه است که با کشورهای منطقه اوراسیا تجارت دارم. ظرفیت تجارت ایران با روسیه می‌تواند بیش از این‌ها باشد اما امروز شرایط به‌گونه‌ای شده که عبور کامیونها از مرز ایران به خاک آذربایجان با معطلی 17 روزه انجام می‌شود. در حال حاضر روزانه 270 کامیون از گمرک آستارا عبور می‌کند. من از سال 1368 در مرز آستارا تجارت دارم در آن سال‌ها تعداد کامیون‌هایی که از مرز عبور می‌کردند به 700 کامیون هم می‌رسید اما حالا هرچند امکانات و تجهیزات پیشرفته شده اما گلوگاه‌ها سفت‌تر شده است. زیرا موضوعات سیاسی بر تجارت ایران سایه انداخته و برای رفع مشکلات نیاز به ورود وزارت خارجه است. علاوه بر این‌ها زیرساخت‌ها نیز برای توسعه صادرات باید فراهم شود، پل مرزی آستارا به جمهوری آذربایجان 70 سال قدمت دارد و این تنها یک نمونه از ضعف زیرساخت‌هاست. همچنین تفاوت بالای نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد به کاهش حاشیه سود بازرگانان انجامیده است. تا وقتی‌که این مشکلات حل نشود نمی‌توان به رشد صادرات امیدوار بود.
فساد کالای تجاری
فرنگیز رحمانی، عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی گیلان نیز در گفت‌وگو با ایلنا گفت: مسئولان دولتی در تصمیماتی که برای تجارت خارجی ایران ازجمله تجارت با اوراسیا می‌گیرند، فراموش می‌کنند صاحبان کسب‌وکارهای تجاری چه کسانی هستند و چه نظری در توسعه تجارت خارجی ایران دارند، این در حالی است که خود آنها اطلاع کامل از شرایط تجارت خارجی ایران ندارند. صف کامیون‌هایی که در مرزها شکل‌گرفته شاهدی بر همین ناآگاهی از شرایط موجود است. کامیونها در حالی گاه تا دو هفته معطل عبور از مرز می‌شوند که بار آنها فاسدشدنی است و فساد آنها به متضرر شدن تاجر می‌انجامد. گاه عبور کامیونها به دلیل مسائل پیش‌پاافتاده مانند خراب شدن تجهیزات تا چندین ساعت متوقف می‌شود و در این بین تنها تاجر است که به دلیل معطلی بار خسارت می‌بیند اما مسئولان میل به اصلاح مشکلات ندارند زیرا جلساتی که باهدف رفع مشکلات برپا می‌شود خروجی ندارد. پیش‌تر گفته‌شده بود تعرفه تجارت 80 کالا در تجارت با روسیه صفر شده درحالی‌که این اتفاق اصلاً نیفتاده است. وقتی کسب‌وکارهای تجاری در صادرات حمایتی دریافت نمی‌کنند، حتی نمی‌توانند وام بانکی بگیرند، زیرساختهای صادراتی نیز کافی نیست و صادرکنندگان باید بر تمام مشکلات مالی و زیرساختی بدون کمک دولت غلبه کنند، چطور می‌توانند ارز حاصل از صادرات را به نرخ دولتی به بانک مرکزی برگردانند؟ این امر به زیان صادرکننده است.