بَلرام شُکلا، رئیس مرکز فرهنگی هند در ایران معتقد است نقش ایران در همه جای هندوستان دیده میشود. او زبان فارسی را دری به گذشته هند میخواند که یکی از ۹ زبان کلاسیک این کشور است و میگوید آن را زبانی بیگانه ندیدهاند. همچنین میگوید تا زمانی که فارسی را ندانیم هند و زبانهای هند را نمیتوانیم بهخوبی بشناسیم.
فارسی را شکرین صحبت میکند با همان تهلهجهای که از هندیها به واسطه فیلمهایشان سراغ داریم. در برنامههایی که مربوط به زبان فارسی است، حضور مییابد و گاه شعر میخواند، چندباری کوتاه همصحبت میشویم و میخواهم گفتوگویی با ما داشته باشد اما به بهانههای مختلف، نمیخواهد گفتوگویی داشته باشد و در نهایت میگوید درباره چه چیز میخواهید گپ و گفت کنید؟ وقتی میگویم زبان فارسی، ماجرا روی دیگری میگیرد و از مصاحبه درباره زبان فارسی استقبال میکند. بعد از چندین بار برهم خوردن قرار ملاقات برای گپ و گفت، در نهایت قرارمان در مرکز فرهنگی سوامی ویوکاناندا قطعی میشود، در یک خانه قدیمی در نزدیکی سفارت هند در تهران.
از اینکه چرا سراغ زبان فارسی رفته، وضعیت زبان فارسی در هند و نسخههای خطی زبان فارسی میپرسم و او با حوصله به تکتک سوالها پاسخ میدهد. در ادامه گفتوگوی ایسنا با بَلرام شُکلا، رئیس مرکز فرهنگی هند در ایران را میخوانید:
تا زبان فارسی را ندانیم، هند را نمیشناسیم
بهخاطر سابقه زیاد و روابط عمیقی که با زبان فارسی داریم، باید گفت تا زمانی که فارسی را ندانیم هند و زبانهای هند را نمیتوانیم بهخوبی بشناسیم. به همین دلیل شروع به یادگیری زبان فارسی کردم و فوقلیسانس هم گرفتم. در زمان یادگیری زبان فارسی نیز به ایرانزمین رفتوآمد داشتم. دوستان ایرانی بودند که به من کمک کرده و میکنند تا با زبان فارسی روابط عمیقی داشته باشم و ارتباط خوبی پیدا کنم.
زبان فارسی را یکی از زبانهای هندوستان میشناسیم، آن را بهعنوان زبان بیگانه تلقی نمیکنیم و برای زبان فارسی هم کار میکنیم تا دوستان ایرانی اطلاعات بیشتری داشته باشند. بهطور کلی این مرکز این موقعیت را برای ایرانیها فراهم میکند تا زبان و فرهنگ هند را بیشتر بشناسند و معرف خوب و درجهیکی برای هند باشند.
نقش ایران در همه جای هندوستان دیده میشود و حضور دارد، خواه معماری باشد و خواه ادبیات و زبان. در زبانهای هندی واژههای فارسی بسیاری هستند، فیلمهای فارسی حضور دارند. زبان اردو که اختلاط زبان هندی و فارسی است. در همه جای هندوستان ما نقش ایرانیها را میبینیم. «تاجمحل» که یکی از عجایب هفتگانه دنیا است، هدیهای از ایران به هندوستان است؛ خب معمارش شیرازی بوده است. ما خیلی چیزها داریم.
این نکته را باید بگویم روابط فرهنگی ما امروزی نیست، حتی قبل از اسلام و قبل از تاریخ ما روابط فرهنگی داشتیم؛ از پنچاتنترا و قبل از آن هم با اوستا شروع میشود. گاتاهای اوستا با مانتراهای ودا شباهت بسیاری دارد؛ جیکوب که دستورنویس زبان اوستا است، گفته است اگر کمی گاتاهای اوستا را تغییر آوایی بدهیم، مانتراهای ودا میشود و مانترهای ودا به گاتاهای اوستا تبدیل میشود، آنقدر به هم نزدیک بودیم و نزدیک هستیم.
زبان فارسی را زبان بیگانه نمیبینیم
این ریشههای عمیق هنوز هم ما را صدا میزند. ما با ایرانیها احساس صمیمیت داریم و ایرانیها نیز نسبت به ما اینطور هستند. پس، از اوستا و پنچاتنترا و کلیه و دمنه گرفته تا زمان گورکانیان و بعد از آن هم زبان فارسی در هند جاری و ساری است و اینطور نیست که از زبان فارسی فقط نسخ خطی باقی مانده باشد. روابط زبان ایران و هند، قطع نشده است.
باید بگویم هندوستان غنیترین کشور به لحاظ نسخه خطی فارسی است؛ حتی در ایران آنقدر نسخه خطی فارسی زیاد نیست. ما نیممیلیون نسخه خطی فارسی در مناطق مختلف هند داریم؛ ولی اینطور نیست که فقط نسخههای خطی از زبان فارسی باقی مانده و همه چیز از بین رفته باشد. ما هنوز هم زبان فارسی را داریم، تعداد مؤسساتی که زبان فارسی را در هند آموزش میدهند، زیاد است و در سیاست جدید آموزش در هندوستان که در سال ۲۰۲۰ تصویب شده، زبان فارسی یکی از ۹ زبان کلاسیک این کشور در نظر گرفته شده است؛ پس این زبان برای ما مهم است و آن را بهعنوان زبان بیگانه ندیدهایم. زبان فارسی همانطور برایمان اهمیت دارد که زبان سانسکریت.