محمد صابر باغ خوانی پور، کارشناس محیط زیست

 

هوای تهران و چند کلانشهر در روزهای گذشته آلوده بوده اند. در بحث آلودگی هوای پایتخت نمی توان به طور مستقیم برج سازی را متهم کرد. برخورد علمی با این موضوع اهمیت دارد، زیرا به یک صنعت و اشتغال‌های بیشمار این صنعت اتهام می زنیم. تراکم برج ها جریان توده‌های هوا را منحرف می کند و مثل سدی در برابر هوای پاک عمل می کند.

اگر چه بلندمرتبه سازی ریه های شهر را می فشارد، ولی تاثیرش در بالا بودن آلودگی هوا، اثری مستقیم نیست. روند برج سازی در مسیر جریان هوا می‌تواند مانع از جابه‌جایی توده های سنگین شود. آنچه با اطمینان می تواند مورد توجه باشد تاثیرپذیری جریان هوا از تراکم برج ها است.

در تداخل برج سازی و منافع محیط زیست دو حالت عمده وجود دارد. اولین مساله رفت و آمد خودروهای سنگین و باری است. آلایندگی خودروهای سنگین در حالت عادی بالا است. وقتی پروژه بلند مرتبه سازی در نقطه ای از شهر تعریف می شود تردد خودرو های سنگین به کارگاه بالا است و به دنبال آن میزان آلودگی در آن منطقه نیز بالا خواهد بود.

مساله دوم وجود نخاله های ساختمانی در چنین پروژه هایی است. نخاله ها در حوزه پسماند مبحثی مخصوص به خود دارند. برداشت، حمل و دفن نخاله ها سهم قابل توجهی در ایجاد گرد و غبار و آلودگی هوا دارد.

تخریب فضای سبز با هدف بلند مرتبه سازی نیز سهم خود را دارد و به بحثی بین فعالان محیط زیست و کارشناسان مربوطه در شهرداری تبدیل شده است. اما خوشبختانه در سال های گذشته ساخت و ساز با قوانینی ساماندهی و مدیریت شد تا زمین های سبز شهر از سودجویی در امان بمانند.

میانگین فضای سبز در تهران به وضعیت اسفبار نرسیده، ولی خوب و مناسب هم نیست. در صورتی که قوانین محدود کننده در حوزه ساخت و ساز برداشته شود، قطعا وضعیت بسیار بد خواهد شد.

مساله بعدی پدیده جزیره ای شدن تهران است که بیشتر در فصول گرم سال و هم زمان با گرمایش هوا و افزایش گاز های گلخانه ای رخ می دهد. جنس این آلودگی متفاوت با الودگی هوا در فصول سرد سال است.

در مورد آلودگی هوا در این فصل از سال و آلودگی این روزهای پایتخت، انگشت اتهام به سمت وسایل نقلیه متحرک گرفته می شود. ماشین های سواری، ماشین های سنگین، موتور سیکلت ها و خودروهای فرسوده بیشترین سهم را در آلودگی هوا دارند.

اگر اراده رفع آلودگی هوا جدی باشد، ضروری‌ترین کار ساماندهی وضعیت خودروهای فرسوده و موتور سیکلت های غیر استاندارد است. اگر امروز بودجه ای برای این کار کنار گذاشته و صرف نشود، در آینده چندین برابر آن هزینه به شبکه بهداشت و درمان کشور تحمیل خواهد شد.بنابراین وقت آن رسیده که از یک سو فضای سبز در شهرها را افزایش دهیم و از سوی دیگر به سمت انرژی نو و تجدید پذیر مشابه دیگر کشورها حرکت کنیم.