اصلاح روابط خارجی
کامران ندری، اقتصاددان درباره بودجه سال آینده گفت: مجموعه سیاستها و تدابیر اقتصادی دولت تغییر خاصی نداشته است. اقتصاد آسیبدیده؛ باید از کسانی که فرار مالیاتی دارند در بخش تجاری، مالیات اخذ کند. اگر اصلاح روابط خارجی صورت گیرد، میتوان از دغدغههای نفتی عبور کرد؛ در غیر این صورت راه دیگری برای اینکه دولت بتواند درآمدش را افزایش دهد، فعلاً وجود ندارد. اگر بشود از طریق اصلاح سیاست خارجی راه برای فروش نفت بیشتر و کالاهای صادراتی پیدا کرد کمک به اقتصاد است؛ البته ما دچار تحریم بانکی هستیم و باید در کنار فروش بیشتر نفت سعی کنیم موانع را برداریم تا بتوانیم از فروش نفت استفاده کنیم چون نفت میفروشیم منتها به خاطر موانع پولی و بانکی که با آن مواجهیم نمیتوانیم از ارز حاصل از درآمد نفتی استفاده کنیم.
این اقتصاددان ادامه داد: در وهله دوم دولت باید برای رشد اقتصادی پایدار تلاش کند. همچنین دولت باید بخشی از هزینههای زائد را که به اقتصاد کمک نمیکند کاهش و هزینهها را اولویتبندی کند؛ ضمن اینکه در زمینههایی هزینه کند که میتواند بازدهی اقتصادی داشته باشد.
وی افزود: کسری بودجه را از دو طریق میشود کاهش داد، اول بازنگری در هزینهها و دوم افزایش درآمدها؛ اما به نظر نمیرسد که تغییری در سال ۱۴۰۳ اتفاق بیفتد.
حکمرانی خوب اقتصادی
امین شاکری، رئیس مجمع عالی کارآفرینان کشور و نایب رئیسکمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران درباره مشکلات بودجه گفت: متأسفانه عمده مشکلات اقتصادی کشور، به نظام بودجهریزی برمیگردد. از هفتاد سال گذشته عمده بودجه کشور به درآمدهای نفتی وابسته بوده و در شرایط حاضر ریشه اصلی مشکلات اقتصادی در ناکارآمدی و مشکلات ساختار اقتصادی دولت و وابستگی اداره کشور به درآمدهای نفتی است. بیشک رفع این ناکارآمدی، مستلزم انجام اصلاحات بنیادین در نحوه حکمرانی اقتصادی و تنظیم روابط و ساختار مالی دولت و نظام برنامه و بودجه کشور است.
بازنگری منابع و مصارف
شاکری افزود: برای تحول در نظام بودجهریزی کشور و دستیابی به بودجهریزی متوازن و کارآمد باید در سه سطح محتوایی، فرآیندی و شکلی در حوزه منابع و مصارف بودجه موردبازنگری و اصلاح قرار گیرد. او گفت: از دلایل عدم تحقق بودجه سال ۱۴۰۲ بیش برآوردیها در حوزه درآمدهای نفتی و مولدسازی داراییهای دولت بود؛ درآمدهای نفتی در بودجه سال ۱۴۰۲، ۶۲۰ هزار میلیارد تومان پیشبینیشده بود، با فرض بر اینکه نفت با قیمت ۸۰ دلار و به میزان ۱.۵ میلیون بشکه به فروش برود اما در بسیاری ماههای سال قیمت فروش و میزان صادرات به این میزان نبوده است. موضوع مولدسازی تنها ۱۰ درصد محقق شده است. مهمترین راهکار برای جبران کسری بودجه بهطور پایدار و هدفمند، افزایش درآمدها و منابع هست.
پیششرطهای بودجه بدون کسری
ابراهیم بهادرانی، مشاور عالی اتاق بازرگانی دراینباره گفت: دولت باید در تدوین بودجه سال آینده، توجه داشته باشد تا شاهد موازی کاری بین دستگاهها نباشیم؛ زیرا موازی کاری سبب میشود هزینههای زیادی به دولت تحمیل شود و در سمت دیگر تولیدکنندگان نیز با مشکل مواجه شوند. دولت باید صرفهجویی کند. مشکل بودجه ما این است که هزینه بیشتر از درآمد است. صادرات نفت به دلیل تحریمها با هزینه انجام میشود و دولت نمیتواند پول آن را برگرداند. این مسائل باید رفع شود. باید کاری کرد که فضای روابط بینالملل به نفع ما باشد تا نفت بیشتری بفروشیم