آخرین آمارها از مهاجرت ده هزار پزشک ایرانی خبر می دهد آیا این مهاجرت در بیمارستان ها و مراکز درمانی به صورت کمبود احساس می شود یا خیر؟
کمبود پزشک احساس می شود، ولی مساله مهاجرت فقط مخصوص پزشکان نیست. چند سال است که گروه های مختلفی از ایرانی ها می خواهند مهاجرت کنند. اگر مسئولین قصد دارند مهاجرت پزشکان را آسیب شناسی کنند، الزام است در قدم اول ببینند علت تمایل بالای جامعه ایرانی به مهاجرت چیست؟!
چون تمایل به ترک کشور در بین تمام اقشار دیده می شود. همانطور که مهاجرت در میان کادر درمان، فقط شامل پزشکان نیست، بلکه دندانپزشکان، داروسازان، فیزیوتراپ ها، پیراپزشکان، پرستاران، ماما ها و سایر شاغلین در این بخش تلاش می کنند تا از کشور بروند.
ما به طور روزانه این سعی و تلاش را در میان همکاران می بینیم. برخی ابتدا فرزندانشان را برای تحصیل فرستاده اند تا آنها کار مهاجرت والدینشان را دنبال کنند. عده ای از پزشکان و پرستاران درحال گذراندن دوره های لازم و تهیه مدارک تسهیل کننده مهاجرت هستند. همه از تجربه هم کمک می گیرند و سوالات مربوط به مهاجرت در محیط درمان زیاد است.
اگر مهاجرت پزشکان و کادر درمان آسیب شناسی شود به نظر شما چه عامل یا عواملی برجسته خواهد بود؟
آسیب شناسی این وضعیت و چاره اندیشی در مورد مهاجرت نخبگان وظیفه مسئولین است. همانطور که برای برخی از موضوعات گروه ها و نهادهایی می سازند و همایش برگزار می کنند و تبلیغات می شود و رسانه ها در آن موضوع فعال می شوند تا در حوزه تولیدات ویژه ای داشته باشند، به مساله مهم مهاجرت هم بپردازند، ببینند علت گریز تحصیلکرده ها و نخبه ها چیست؟ و بعد موانع را برطرف کنند و طوری برنامه ریزی شود تا این نیروهای باارزش در کشور بمانند و با رضایت و سرافرازی برای سرزمین و جامعه خودشان خدمت کنند.
علت مهاجرت بسیاری از نیروهای بخش درمان پایین بودن حقوق است. وقتی می بینند که با همین میزان فعالیت در سایر نقاط جهان حقوق و مزایای بیشتری دریافت می کند، همین مساله درآمد به انگیزه مهاجرت تبدیل می شود.
امروز مقصد بسیاری از پزشکان و پرستاران کشورهای حوزه خلیج فارس است زیرا آنجا حقوق بیشتری می گیرند و از نظر جغرافیایی و فرهنگی شباهت هایی با ایران وجود دارد. حسن اش این است که بخشی از درآمدشان را وارد کشور کنند یا بعد از مدتی برگردند ولی پزشکان و پرستارانی که به اروپا، آمریکا یا کانادا می روند اغلب بر نمی گردند.
پزشک هم جزو جوانان همین مملکت است یک جوان نمی تواند با حقوق ۱۰ یا ۱۲ میلیون تومانی از پس هزینه های زندگی بر بیاید. بخصوص که پزشک می داند که می تواند با مهاجرت به کشورهای همسایه درآمد بیشتری داشته باشد. پزشکان جوان از جمله اقشاری هستند که از نظر اقتصادی و معیشتی با مشکلات عدیده ای روبرو هستند.
البته مهاجرت با انگیزه های دیگری نیز صورت می گیرد از جمله بی توجهی به جایگاه پزشک در کشور که بعد از دوره کرونا بسیاری از پزشکان و پرستاران را دلزده کرد. این قشر دو سال در شرایط سخت با فشار بالای کار دوام آوردند ولی دولت از آنها قدردانی نکرد. امتیازی به کادر درمان اختصاص ندادند و بسته حمایتی یا تشویقی برایشان پیش بینی نشد. پزشکان و پرستاران در گرفتن یک وام ساده برای خرید خودرو درمانده اند.
البته انگیزه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز در گرفتن تصمیم مهاجرت موثر است همانطور که قبلا اشاره کردم مهاجرت در کل جامعه ایران پذیرفته شده و تمایل به خروج از کشور بالا است، پزشکان هم در برخی از عوامل مهاجرت با سایر اقشار مشترک هستند.
با توجه به رقم بالای مهاجرت پزشکان و کادر درمان، چه وضعیتی را برای آینده کشور در حوزه بهداشت و درمان پیش بینی می کنید؟
حوزه بهداشت و درمان بجز مهاجرت یک مشکل دیگر دارد و آن ورود افرادی به این حوزه است که صلاحیت تحصیل در این رشته ها را ندارند. متاسفانه حجم این ورودی ها هر سال بیشتر از سال قبل است و حمایت از آنها هم بالا است.
شاید امروز ایرانی ها فکر نکنند که روزی مجبور خواهند شد برای جراحی از کشور خارج شوند یا روزی برای برخی درمان ها نمی تواند در داخل کشور پزشک متخصص پیدا کنند، اما من می خواهم بگویم این احتمال وجود دارد و قوی هم هست. اگر همینطور پیش برود شاید در آینده باید پزشک وارد کنیم.
پزشکی در مسیری قرار گرفته که شاید در آینده نزدیک نتوانیم در برخی از شهرستان ها و مناطق کشور متخصص قلب و عروق یا متخصص کودکان پیدا کنیم. مثل چهل یا پنجاه سال پیش که وضعیتی مشابه وجود داشت و از پاکستان و هندوستان پزشک وارد کرده بودیم. با توجه به تمایل بالای جامعه پزشکی به مهاجرت، نباید اجازه بدهیم کمبود پزشک به وضع پیش از انقلاب برگردد.