ایران جایگاه استراتژیک مهمی دارد و مهمترین این جایگاه محل برخورد سه قاره است، فلذا این موقعیت جغرافیایی یک استعدادی به ایران میدهد که میتواند هاب منطقه از نظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، بینالمللی و غیره باشد؛ ولی متاسفانه نتوانستیم چنین موقعیتی را کسب کنیم. همچنین در ایران بسیاری از نیروهای انسانی، تحصیلکرده و در سطح بالایی هستند که میتوانند موقعیتهای خوبی را برای کشور رقم بزنند، اما متاسفانه با سیاستهایی که وجود دارد برخی از این نیروهای انسانی از کشور مهاجرت میکنند. معتقدم اصلاح این سیاستها میتواند در آینده «جایگاه بینالمللی ایران» را بالا ببرد، ولی اگر این اصلاح صورت نگیرد، روز به روز موقعیت و جایگاه ایران نیز افول خواهد کرد.
خاتمی برای ایران و جهان امنیت آورد
زمانی که مسئولیت معاونت سیاست خارجی و روابط با کشورهای عربی را عهده دار بودم، سفری به امارات داشتم که آن زمان شیخزاید حکمران امارات بود. در ملاقاتی که با ایشان داشتم، جملهای را بیان کردند که بسیار عجیب بود. وقتی بحث از دولت اصلاحات آقای خاتمی شد، شیخ زاید گفت: «آقای خاتمی نه تنها برای ایران امنیت آورد که برای ما هم در کشورهای جنوب خلیج فارس امنیت رقم زد.» معتقدم که باید در جهت ساختن این تفکر در ابعاد امنیتی، اقتصادی و غیره هماهنگی کامل ایجاد شود. اعتماد سازی و تنشزدایی باید به صورت جدی دنبال شود.
چالش پیش روی ایران
چالش ایران، بینالمللی و مربوط به تحریمها و قطعنامههای سازمان ملل و همچنین مسایلی است که در ارتباط با موضوع هستهای و موشکی ایران است. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که متاسفانه کشورهایی که تمایل دارند با ایران ارتباط بگیرند، به دلیل بحث تحریمها نمیتوانند روابط خود با ایران را گسترش دهند لذا گمان میکنند که اگر این ارتباط برقرار شود ممکن است تحریمها بر آنها اثرگذار باشد. بنابراین، چالشهای منطقهای ایران تحت تأثیر چالشهای بینالمللی است که عمدتاً بحث تحریمها و قطعنامههای تحریمی سازمان ملل است که از دوره آقای احمدینژاد شروع شد و همچنان ادامه دارد.
تمام کشورهای منطقه از جمله عربستان، چین، ترکیه و باقی کشورهای جنوب خلیج فارس، حرکت رو به رشدی دارند و به لحاظ اقتصادی در حال پیشرفت هستند. همه کشورهای منطقه این مسیر را طی میکنند و به این نتیجه رسیدهاند برای اینکه موقعیت بینالمللی پیدا کنند باید رشد اقتصادی بالایی داشته باشند به همین دلیل هم به دنبال سرمایهگذاری خارجی هستند و هم جذب سرمایه خارجی را دنبال میکنند و مرتب در حال پیشرفت هستند.
رابطه دیرینه عربستان با آمریکا
عربستان و آمریکا یک رابطه استراتژیک 70 ساله دارند و برای امروز و دیروز نیست. همیشه عربستان جزو کشورهایی بوده که رابطه خوبی با آمریکا داشته و از این نظر با ایران رقابت داشت. در زمان شاه هم این دو کشور با هم رقابت داشتند و هر یک سعی میکردند به آمریکا بگویند ما میتوانیم پیگیر منافع آن در منطقه باشیم. این رابطه وجود دارد. مهمترین هدف امریکا در خاورمیانه تأمین امنیت اسرائیل است و سعی میکند میان روابط کشورهای عربی و اسرائیل یک نوع عادیسازی ایجاد کند. در کشورهای عربی، نقش عربستان مهمتر از سایر کشورها به شمار میآید لذا اگر آمریکا موفق شود روابط میان اسرائیل و عربستان را به سمت عادی سازی پیش ببرد، موقعیت خوبی برای اسرائیل ایجاد کرده است.