تنش در میانه آشتی کنان
برخی موضوعات همچون رویارویی نیروهای ایران و امریکا در آب‌های منطقه و یا اعزام تجهیزات و نیروهای نظامی از سوی امریکا به منطقه غرب آسیا موجب شده در منطقه نتوانند به ایجاد نوعی شرایط امنیتی پایدار دریایی در منطقه منجر شوند.اما در شرایطی که امریکا با به کارگیری رویکردهای امنیتی و تکیه بر شیوه‌هایی همچون اعزام نیرو به منطقه و یا استقرار پرسنل مسلح بر روی کشتی‌های تجاری عبوری از تنگه هرمز آن هم به بهانه مقابله با حملات ایران به نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری به دنبال تقویت قابلیت‌های بازدارندگی منطقه‌ای است، کشورهای عرب شورای همکاری مواضع نرم‌تری را اتخاذ کرده و تلاش دارند تا مانع از افزایش تنش‌های ناخواسته و حفظ مسیر حساس و شکننده گفت‌وگوهای منطقه‌ای شوند.
اجتناب از بازی با حاصل جمع صفر
رقابت‌های ناسالم و همچنین سوءظن‌های عمیق متقابل طی یک دهه اخیر، موجب شده بودند تا کشورهای شورای همکاری به جای توجه به حوزه دریایی به عنوان فضایی مستعد برای ایجاد همکاری‌های صلح‌آمیز، آن را به مثابه میدان نبردی برای تسویه حساب‌های قدیمی و حتی ایجاد تنش‌های جدید در نظر گیرند. اما با این حال، هجم عظیم تعلامات دیپلماتیک در ماه‌های اخیر نشان از عزم فزاینده کشورهای این حوزه برای اتخاذ مواضع آشتی‌جویانه و اجتناب از رویکردهای حاصل جمع صفر دارد.
همکاری دریایی
خروج امارات متحده عربی از ائتلاف امنیتی دریایی در خاورمیانه به رهبری ایالات متحده امریکا در ماه می(اردیبهشت) سال جاری، صحبت‌های فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، امیر دریادار شهرام ایرانی، در خصوص عزم این کشور برای ایجاد ائتلاف دریایی در شمال اقیانوس هند با حضور کشورهایی از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، بحرین، عراق، پاکستان و هند با هدف تامین امنیت مسیرهای حیاتی کشتیرانی، ابزار تمایل وزیر امورخارجه عربستان سعودی، شاهزاده فیصل بن فرحان، در نخستین سفر خود به ایران به منظور همکاری با ایران در راستای تبدیل تنگه هرمز به یک منطقه امن دریایی برای دریانوردان و کشتی‌های دریایی و همچنین امضای تفاهم‌نامه همکاری‌های دریایی میان مرزبانان جمهوری اسلامی ایران و آژانس امنیت دریایی پاکستان با هدف تقویت هماهنگی‌های دوجانبه دریایی، اقدامات مشترک ضدتروریسم و تاکید بر اهمیت آن و همچنین حفاظت از مسیرهای تجاری منطقه‌ای را می‌توان همگی از جمله گام‌هایی دانست که در طی این مدت از سوی کشورهای منطقه برای افزایش همکاری‌های دریایی برداشته شده است.
چالش های پیش رو
اما با این وجود، موانعی همچون چشم‌اندار امنیتی ناپایدار در منطقه، پایین بودن سطح اعتماد متقابل در میان کشورهای منطقه و نیز برداشت‌های متفاوت این کشورها از مقوله تهدیدات باعث شده تا مسیر دستیابی به اتحاد دریایی فراگیر و ایجاد سازوکار دفاع جمعی موثر در منطقه چندان هموار نباشد.
نقش ایران در امنیت دریایی
اگرچه طی سال‌های گذشته، مجموعه‌ای از سوءتفاهمات و محاسبات نادرست به روابط میان ایران و کشورهای شورای همکاری آسیب رساند و منجر به افزایش سطح نظامی‌گری در منطقه شد، اما ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور، از همان ابتدا سیاست ترمیم روابط با رقبای منطقه‌ای را در پیش گرفت. اقداماتی همچون از سرگیری و تقویت روابط دوجانبه و دیپلماتیک با کشورهای کلیدی شورای همکاری و همچنین سفر امیرعبدالهیان، وزیر امورخارجه ، به چهار پایتخت عربی را نیز باید از جمله نتایج و دستاوردهای سیاست اتخاذی از سوی ایران دانست.
تضمین امنیت آب های خلیج فارس
از طرفی، ایران به لحاظ توان نظامی دریایی نیز به خوبی خود را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای اثبات کرده و نشان داده که قادر به تضمین امنیت آب های منطقه و همچنین مقابله با تهدیدات منطقه‌ای است. این کشور با تجهیز نیروی دریایی خود به انبوهی از تجهیزات دریایی و سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته، ارائه پشتیبانی فنی و نظامی از نیروهای نیابتی خود در خاورمیانه توانسته اهرم فشار استراتژیک قدرتمندی را در آب‌های منطقه ایجاد کند.
ایجاد اتحاد دریایی؛ نقطه شروع کاهش اختلافات
اهمیت شکل‌گیری اتحاد دریایی برای ایجاد ثبات، امنیت و شکوفایی بلندمدت آن هم در منطقه‌ای که بارها تا آستانه رویارویی و درگیری‌های نظامی پیش رفته، امری بدیهی است. هدف ایجاد چنین اتحادی در منطقه در نظر گرفتن نگرانی‌های امنیتی تمامی طرفین به صورت برابر و مساوی و لازمه آن نیز این است که اعضا بر روی حداقلی از یک هدف مشترک توافق داشته، با حسن نیت وارد گفتگوها شده و اصول همجواری را نیز رعایت کنند.