میزان امید به زندگی در کشورهای منطقه
سازمان جهانی بهداشت کشورهای عضو را تقسیمبندی میکند، ایران در بخش مدیترانه شرقی با کشورهای افغانستان، بحرین، جیبوتی، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، موراکو، فلسطین، قطر، عمان، پاکستان، عربستان، یمن، سومالی، سودان، سوریه، تونس، امارات در یک گروه هستند. حمید سوری گفت: مرگ و میر زودرس بر حسب پتانسیل زنده ماندن در یک جمعیت اندازهگیری میشود. سالهای از دست رفته زندگی (PYLL) قبل از سن ۷۰ سالگی بر مرگومیر در میان گروههای سنی جوانتر تمرکز دارد.
طبق گزارش سال ۱۴۰۰ مرکز آمار ایران بیش از ۴۷ درصد مرگهای هموطنان زودرس است.
این درحالیست که براساس آمارهای سال ۲۰۲۱ این نسبت در ژاپن ۱۵ درصد؛ در آلمان ۲۰ درصد؛ در عربستان سعودی ۲۳ درصد؛ در کره جنوبی ۳۱ درصد و در ترکیه ۳۸ درصد است. امید به زندگی در بدو تولد نیز که از شاخصهای مهم سلامت است در ایران ۷۳.۹ سال؛ در ژاپن ۸۴.۸ سال، در آلمان ۸۶ سال، در عربستان ۷۶.۹ سال؛ در کره جنوبی ۸۳.۷ سال و در ترکیه ۷۶ سال است. رتبه امید به زندگی بدو تولد در ایران و در منطقه بعد از کشورهای رژیم صهیونیستی؛ قطر، بحرین، کویت، امارات، عربستان، الجزایر، ترکیه، لبنان، اردن، و مراکش قرار دارد. رتبه کشورهای تونس، عمان، سوریه، عراق، مصر، پاکستان، سودان، یمن و جیبوتی و افغانستان پس از کشور ما است.» این اپیدمیولوژیست میگوید: « نرخ ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی در ایران بسیار بالاست و از دیگر چالشها میتوان به عوارض پزشکی ناشی از مصرف مواد مخدر و افزایش نرخ ابتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت و سرطان اشاره کرد.»
مرگ زود رس نوزادان ایرانی بیشتر از کشورهای منطقه
سوری میگوید: «آخرین گزارش جامع سازمان جهانی بهداشت برای منطقه مدیترانه شرقی ( WHO- EMR) بیانگر این است که در بسیاری از شاخصها ایران در بین سه کشور اول منطقه نبوده است. متاسفانه در چهار شاخص مرگ نوزادان، مرگ زیر یکسال، مرگ زیر ۵ سال، کمبود وزن هنگام تولد، بیش از ۸ کشور منطقه مدیترانه شرقی رتبهای بهتر و بالاتر از ما دارند.»
براساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت در منطقه مدیترانه شرقی (۲۰۲۰) درباره شاخص مرگومیر نوزادان زیر یک ماه است، آمده: بحرین، کویت، قطر، عربستان سعودی، لبنان، عمان، امارات متحده عربی، لیبی و تونس جایگاه بالاتری از ایران در این زمینه دارند. در این شاخص پاکستان، سومالی و افغانستان سه کشور انتهایی هستند.
نمودار نرخ مرگومیر نوزادان زیر یک سال نشان می دهد کشورهایی مانند بحرین، عربستان سعودی، کویت، لبنان، قطر، امارات متحده عربی، عمان، لیبی و تونس وضعیت بهتری در این شاخص از ایران دارند؛ و قعر جدول هم در اختیار سومالی، پاکستان و جیبوتی است.
همچنین نمودار نرخ مرگومیرهای زیر ۵ سال نشان می دهد کشورها بحرین، عربستان سعودی، کویت، لبنان، قطر، امارات متحده عربی، عمان، لیبی، تونس وضعیت بهترین از ایران دارند و مانند موارد قبل سومالی، پاکستان و افغانستان در انتهای این نمودار هستند.
کمبود وزن هنگام تولد از جمله شاخصهای سلامت است در این شاخص هم کشورهای فلسطین، مصر، عراق، لیبی از ایران جلوتر هستند.
بنابراین برخلاف نظر وزیر بهداشت، ایران در تمامی شاخصهای سلامت در بالاترین رتبه قرار ندارد، حمید سوری، اپیدمیولوژیست دراینباره بهخبرآنلاین میگوید: «آنچه که در سازمان جهانی بهداشت ثبت شده اطلاعات مکتوب بینالمللی است که همه کشورها از آن الگو تبعیت میکنند کشور ما هم بهعنوان یکی از اعضای سازمان جهانی بهداشت موظف است تامل کافی داشته باشد. وزیر محترم بهداشت مجددا در نشستی رسانهای بر ادعای اول بودن رتبه ایران در شاخصهای بهداشتی تاکید کردند، سوال واضح این است که ایران عضو رسمی سازمان جهانی بهداشت است، با توجه به عدم دسترسی محققان این حوزه به دادههای کشوری، ناچار باید به دادههای آن سازمان مراجعه کرد. آن دادهها ادعای وزیر محترم را تایید نمیکند، اگر سازمان جهانی بهداشت اشتباه میکند، وظیفه وزارتخانه است تا ضمن اعتراض درخواست اصلاح این اطلاعات را بدهد؛ در غیراینصورت بهناچار مرجع قضاوت، گزارشهای سازمان جهانی بهداشت خواهد بود.»
این استاد دانشگاه ادامه میدهد: « هدف از انتشار این اطلاعات در درجه اول اصلاح خطاهای محاسباتی توسط مسئولان؛ دوم توجه به علل و عوامل مهم در ضعفهایمان در حوزه سلامت، تحلیل عمیق و دقیق دادهها، برنامهریزی و سیاستگذاری مناسب و هدفمند برای اصلاح این شاخصها است. کاری که متاسفانه کمتر در کشورمان شاهد بودهایم.