دو سال پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان زندگی برای بسیاری از افغان‌ها، به ویژه زنان، به طرز چشمگیری تغییر کرده است.
در سالگرد سقوط کابل، چهار افغان به خبرگزاری فرانسه گفتند که این رخداد چگونه زندگی آنها را تحت تاثیر قرار داده است. در این گزارش خبرگزاری فرانسه با یک تاجر که مصمم است کارخانه‌اش را باز نگه دارد، یک کشاورز، یک نیروی سابق طالبان که مفتخر به خدمت در دولت جدید است و یک دانشجوی پزشکی که ترک تحصیل کرده، گفتگو کرده است.
شرایط کار زنان در دوران طالبان
دو سال پیش که طالبان به قدرت رسید، آرزو عثمانی حس «ترس و غم» را با هم درک کرد. طالبان قرار بود تفسیر سختگیرانه‌ای از اسلام را پیاده کند و طی این مدت هم زنان را از کار و تحصیل محروم کرد. عثمانی ۳۰ ساله که دو سال پیش یک شرکت تولید نواربهداشتی راه‌اندازی کرده بود، گفت: «من ۱۰ روز از اتاقم بیرون نرفتم. فکر می‌کردم همه چیز برای من و همه افغان‌ها تمام شده است.»او ادامه داد: «اما وقتی بیرون رفتم و دیدم مردم همچنان به زندگی خود ادامه می‌دهند، من هم امیدوار شدم و به خودم گفتم که من هم باید اینجا بمانم.»پس از این که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفت، او مجبور شد کسب و کارش را که زمانی ۸۰ زن را در آن استخدام کرده بود، تعطیل کند. اما دو ماه بعد شرکتش را باز کرد. شرکت او یکی از معدود مکان‌هایی بود که زنان می‌توانستند در آن کار کنند. در زمان طالبان، زنان از اکثر مشاغل غیردولتی و دولتی اخراج شدند. ماه گذشته سالن‌های زیبایی، یکی از منابع اصلی درآمد برای زنان سرپرست خانوار هم تعطیل شد. او گفت: «ما آرام آرام خود را با شرایط موجود وفق دادیم و خوشبختانه چون یک شرکت هستیم و در بخش بهداشتی کار می‌کنیم، توانستیم به کار خود ادامه دهیم. اکنون احساس خوبی دارم.»البته او این موضوع را هم مطرح کرد که کاهش فعالیت‌های غیردولتی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان به کسب و کارش ضربه سختی وارد کرده است. او در حال حاضر ۳۵ کارمند دارد. علی‌رغم چالش‌ها عثمانی مصمم است هرچه در توان دارد برای کشورش به ویژه برای زنان به کار گیرد.
امنیت شکننده
راحت‌الله عزیزی از بهبود وضعیت امنیت که با پایان جنگ حاصل شده، سپاسگزار است. اکنون که این مرد ۳۵ ساله که از مزرعه کوچک خود در ولایت پروان نگه‌داری می‌کند، می‌گوید: «از اوت ۲۰۲۱ تغییرات زیادی رخ داده و حالا وضعیت آرام شده است.»براساس گزارش سالانه هیات معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما)، در نتیجه درگیری‌های مسلحانه، تنها بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ حدود ۳۸ هزار غیرنظامی کشته و بیش از ۷۰ هزار نفر زخمی شدند. با این حال عزیزی که پدر دو فرزند است، همچنان در نگرانی به سر می‌برد.
بحران اقتصادی
اقتصاد افغانستان که طی دهه‌ها جنگ آسیب دیده بود، پس از قطع میلیاردها دلار کمک‌های بین‌المللی در پی تسلط طالبان در بحران فرو رفته است. براساس گزارش برنامه توسعه سازمان ملل، تولید اقتصادی سقوط کرده و نزدیک به ۸۵ درصد از جمعیت این کشور در فقر زندگی می‌کنند. خشکسالی و آفت و ملخ هم دامن‌گیر محصولات این کشور شده است.عزیزی که در مزرعه‌ای اجاره‌ای به مساحت تقریبا یک هکتار کشاورزی می‌کند گفت: «مردم دیگر خیلی از محصولات ما را نمی‌خرند. من قبلا هفت کیلو گوجه را به قیمت ۲۰۰ افغانی می‌فروختم، اما حالا قیمت آن ۸۰ افغانی شده است.»او امیدوار است بتواند فرزندانش را به دانشگاه بفرستد اما می‌گوید: «الان تنها به اندازه خورد و خوراک درآمد دارم و نمی‌توانم پولی پس‌انداز کنم.»
جنگجوی طالب، پلیس شد
برای لعل محمد ۲۳ ساله، بازگشت طالبان به قدرت، ثبات اقتصادی بیشتری را به ارمغان آورده است. او ۴ سال پیش، زمانی که به این گروه پیوست، مدام دور از خانه و به عنوان سرباز شورشی فعالیت می‌کرد. او اکنون یک افسر پلیس در قندهار، دومین شهر بزرگ افغانستان است حقوقی در حدود ۱۲ هزار افغانی (۱۴۲ دلار) در ماه دریافت می‌کند. رقمی که برای خانواده‌اش «کافی» است. او از داشتن دستمزد منظم خوشحال است و «رویای داشتن ماشین یا پول زیاد» را نداشته است. او تاکید کرد: «رویای من تحصیل و خدمت در حکومت امارت اسلامی بوده است. تا آخر هم بر آن خواهم ماند. خدا را شکر که [آنها] برگشتند.»
ریشه طالبان در جنوب افغانستان
جنبش طالبان در قندهار در جنوب افغانستان متولد شد و بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ کنترل این کشور را در دست داشت. محمد گفت: «ما خیلی خوشحالیم. هیچ مشکلی نداریم، جنگ و درگیری وجود ندارد. ما در حال خدمت به امارت اسلامی و مردم خود هستیم.»
تعطیلی دانشگاه‌ها
«حماسه باور» زمانی آینده خود را در افغانستان و در رشته پزشکی می‌دید. اما از زمانی که طالبان زمام امور را به دست گرفته و زنان از ورود به دانشگاه منع شده‌اند، او دیگر برای تحقق آرزویش به خارج از کشور نگاه می‌کند. او گفت: «تعطیلی دانشگاه‌ها نه تنها برای من، بلکه برای همه همکلاسی‌هایم ویرانگر بود.»او تاکید کرد: «اگر یک دختر تحصیل کرده باشد، تمام خانواده‌اش تحصیل خواهند کرد. اگر یک خانواده تحصیل کند، کل جامعه تحصیل می‌کند... اگر ما تحصیل نکنیم یک نسل کامل بی‌سواد می‌ماند.»او ادامه داد: «چون برای تحصیلاتم آینده بهتری می‌خواهم، چاره‌ای جز ترک افغانستان ندارم.» باور همچنین گفت که «تفاوت بزرگی» بین دولت قبلی تحت حمایت آمریکا و دولت طالبان وجود دارد که توسط جامعه بین‌المللی هم به رسمیت شناخته نشده است.او ادامه داد: «قبلا آزادی زیادی وجود داشت، اما امروز ما حتی نمی‌توانیم برای لذت بردن به مسجد آبی برویم. در حال حاضر بسیاری از فعالیت‌ها برای زنان و دختران ممنوع است. این چیزی نیست که من تنها بخواهم، همه دختران و زنان افغانستان خواهان بازگشت آزادی‌هایشان هستند.»
نگاه سازمان ملل
در حالی که جهان در تلاش برای تصمیم‌گیری در مورد نحوه برخورد با حاکمان جدید افغانستان است، حقوق زنان، حتی آرایشگاه‌های آنها هم به خط مقدم نبردهای سیاسی تبدیل شده است.حتی سازمان ملل هم اکنون از «آپارتاید جنسیتی» صحبت می‌کند، زیرا طالبان با ممنوع کردن زنان از حضور در پارک‌های عمومی، سالن‌های ورزشی و سالن‌های زیبایی، محدودیت برای زنان را افزایش داده‌اند. اکنون اقداماتی هم برای ایجاد یک پرونده قانونی برای «جنایت علیه بشریت» در حال انجام است.