نعمت الله ایزدی، سفیر پیشین ایران در روسیه
نگارنده پیش از این نیز پیش بینی کرده بود که اگر جنگ روسیه و اوکراین طولانی شود، تبعاتی داخلی گریبانگیر روسیه و پوتین خواهد شد.
امروز که عمر بحران اوکراین به ۱۶ ماه رسیده است، یکی از چالش های عمده ولادیمیر پوتین بحران داخلی شده است.
رییس جمهور روسیه نمی تواند اراده نیروهایی را که برای جنگدین در اوکراین تجهیز کرده بود، در طولانی مدت حفظ کند و همچنان از آن ها به عنوان نیروهای جنگنده استفاده کند.
اتفاق عجیب روز شنبه به همین موضوع بر می گردد. شورشی که رییس جمهور روسیه را خشمگین و شوکه کرد به نارضایتی های داخلی بر می گردد.
در داخل روسیه انتظاری ایجاد شده بود تا جنگ اوکراین هر چه سریعتر با پیروزی روسیه به سرانجام برسد، ولی پوتین نتوانست اهداف خود را محقق کند.
نگارنده فرضیه توطئه را رد می کند. عدم مقابله و برگشتن نیروهای واگنر تا حد زیادی به همین مساله اشاره دارد.
بی شک غرب با تبلیغاتی که علیه روسیه دارد در این ماجرا نقش داشت. به ویژه مواردی که در مورد عدم توانایی روس ها در میدان جنگ منتشر می شود از جمله علت هایی است که چنین شرایطی را ایجاد کرد.
اگرچه کرملین سعی کرد با اخباری که روز گذشته منتشر کرد تا حدی تاثیر منفی این شورش را پاک کند اما آنچه رخ داد و در رسانه های جهان منتشر شد و افکار عمومی را متوجه خود کرد، موقعیت تضعیف شده پوتین در جریان جنگ اوکراین را بیش از پیش متزلزل می کند.
در اخبار منتشر شده از مذاکرات کرملین و رهبر گروه واگنر آمده است که این توافق با وساطت بلاروس و شخص لوکاشنکو صورت گرفته و «یوگنی پریگوژین» و نیروهای او بدون انجام هیچ عملیاتی به بلاروس منتقل می شوند.
در این مرحله می توان از توطئه صحبت کرد ولی باید دید چه پیش می آید و این پیشنهاد از نظر رهبر گروه واگنر چقدر عملی و قابل اعتماد خواهد بود. آینده روشن می کند که سرنوشت این مخالف جنجالی پوتین چه خواهد شد؟!
به ویژه که ارتباط این دو نفر، رابطه ای قدیمی و دوستانه بود و پوتین به پرژگوین اعتماد کرده به گونه‌ای که او در کرملین حضور پیدا می کرد.
بخصوص که ولادمیر پوتین در لحظات اولیه انتشار حرکت واگنر ها به سمت مسکو، عصبانی و خشمگین در رسانه ظاهر شد و از واژه «خیانت» استفاده کرد. این واژه در دنیای سیاست بار سنگینی دارد.
وقتی یوگنی پریگوژین نیروهای خود را به سمت مسکو گسیل کردپوتین مجبور شد کوتاه بیاید.
از این رو باید دید پس از کاری که واگنر ها انجام دادند و تبعاتی که شورش آن ها برای پوتین داشت و خشمی که در رییس جمهور روسیه ایجاد شد، حداکثر لطف کرملین به آن ها چه خواهد بود؟!
تا اینجا گفته می شود واگنر ها به شرط اینکه حرکتی نکنند اجازه زندگی در بلاروس را به دست می آورند اما شکی نیست کاری که یوگنی پرژگوین انجام داد، کاری نیست که پوتین از آن بگذرد.
امروز پوتین در سایه بحران اوکراین مشکلات زیادی دارد از جمله جایگزین کردن این نیرو ها که مساله کمی نیست پس می توان رفتار آکنده از مماشات رییس جمهور روسیه را درک کرد.
پوتین باید ابتدا نیروهای جایگزین واگنر ها را جذب کند، سپس برای جای واگنر ها در کوتاه مدت فکری کند و بعد به بلاهایی می اندیشد که باید در دراز مدت بر سر یوگنی پرژگوین بیاورد.
اما در خصوص جنگ اوکراین با توجه به این شورش، آنچه بیش از هر چیزی محتمل است، روحیه گرفتن اوکراین و کمک های بیشتر غرب به آن است.
غرب سعی خواهد کرد از فرصت به دست آمده استفاده کند و نهایت تاثیر خود را بر جنگ بگذارد.
روسیه بدون آنکه زور پشت ماجرا باشد از این جنگ دست برنخواهد داشت. از این رو غرب باید در مسیر دیگری حرکت کند و از طریق گفتمان دیپلماسی سدی بر سر راه تجاوز روسیه ایجاد کند.
حیثیت و وجهه روسیه در جنگ اوکراین صدمه خود. شورش اخیر واگنر ها نیز لطمه جبران ناپذیری به شخص پوتین زد. شاید بهتر است غرب در این زمان به دست آمده به شیوه های دیگری برای خاتمه دادن به جنگ اوکراین بیاندیشد.