هیثم القیس، دبیر کل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز دوشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۲ اعلام کرد که این سازمان از بازگشت کامل ایران به بازار نفت بعد از برداشته شدن تحریم‌ها استقبال می‌کند. قیمت نفت در ماه مارس ۲۰۲۳ به ۷۰ دلار در هر بشکه کاهش یافت، عربستان و سایر اعضای ائتلاف اوپک پلاس در اقدامی شگفت‌آور در اوایل آوریل اعلام کردند تولید خود را ۱.۶ میلیون بشکه در روز پایین می‌آورند و با این اقدام، کل کاهش تولید اوپک پلاس به ۳.۶۶ میلیون بشکه در روز رسید که برابر با ۳.۷ درصد از تقاضای جهانی است. این تصمیم به افزایش قیمت نفت کمک کرد. ایران که در فصل چهارم سال ۲۰۲۲، ۲ میلیون و ۵۶۰ هزار بشکه نفت خام در روز تولید کرده بود، در سه ماه نخست سال جاری این میزان را ۴۰ هزار بشکه افزایش داد و به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رساند. مؤسسه مشاوره انرژی فکتس گلوبال انرژی (FGE)، پیش‌بینی کرد که فروش محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی روزانه تا ۲۰۰ هزار بشکه افزایش می‌یابد. این روند رو به افزایش صادرات نفت خام ایران، که طبق برآوردها و آمار بخش عمده آن به مقصد چین بارگیری می‌شود، برای بازار نفت که با چشم‌انداز تحریم‌ها علیه نفت روسیه زیر فشار است، تسلی‌بخش خواهد بود. دبیر کل اوپک، با اشاره به این موضوع، ضمن نامیدن ایران به عنوان «یک بازیگر مسئول» در میان سایر کشورهای اوپک (عراق، الجزیره، آنگولا، کنگو، کویت، لیبی، نیجریه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ونزوئلا، گابن و گینه استوایی)، تأکید کرد که ایران این ظرفیت را دارد که حجم بالایی از تولید را درزمانی کوتاه وارد بازار کند و برای داشتن همکاری و اطمینان از ثبات بازار ابراز امیدواری کرد.
جایگاه ایران در اوپک و بازار جهانی نفت
سال ۱۳۹۵ صادرات نفت خام ایران درنتیجه اجرای برجام جهش کرد و به مرور به بالاتر از ۲.۲ میلیون بشکه در روز رسید. آن زمان تولید نفت خام ایران نیز در یک‌قدمی تکرار رکورد ۴ میلیون بشکه در روز قرار داشت؛ به طوری که اواخر آن سال در توافق اولیه کاهش تولید اوپک سطح تولید مرجع ایران ۳.۹۷۵ میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شد.
با خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران، دوباره نمودار تولید و صادرات نفت خام ایران روندی نزولی به خود گرفت و محدود شد. طبق گزارش اوپک، در ماه مارس ۲۰۱۹ تولید نفت خام ایران ۲.۶۹۸ هزار بشکه در روز بوده است.
بازگشت ایران به بازارهای جهانی نفت
کارشناسان اقتصاد انرژی معتقدند که صادرات نفت ایران به مذاکرات و تحریم‌ها گره خورده است و اگر تحریم‌ها حل شود، نقش ایران در اوپک بیشتر می‌شود.
سفر هیثم القیس به ایران در شرایطی صورت گرفت که روابط ایران و عربستان در حال گرم‌تر شدن است. چندی پیش، ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین توافق کردند که روابط دیپلماتیک که از سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۴) قطع‌شده بود را از سر بگیرند. از سویی زمزمه‌هایی برای وساطت پادشاه عمان برای ازسرگیری مذاکرات برجام شنیده می‌شود.
اگر بازگشت ایران به بازار جهانی نفت با عادی‌سازی روابط سیاسی-امنیتی تهران با ریاض و ابوظبی مصادف شود، احتمال توافق در مورد قیمت نفت میان ایران، عربستان، امارات و روسیه افزایش پیدا می‌کند. چنین تحکیم روابطی می‌تواند تأثیر احیای برجام بر قیمت نفت را به سود این چهار کشور کم اثر کند. چنان‌که عربستان، امارات و روسیه می‌توانند با کاهش اندک تولید، سهم ایران از بازارهای جهانی را افزایش دهند ولی درعین‌حال، قیمت جهانی نفت همچنان در سطح مطلوب چهار کشور یعنی ۱۰۰ دلار باقی بماند. مجموعه این عوامل می‌تواند برای نفت ایران نویدبخش بازگشت به بازار باشد.