در سال‌های اخیر دوبله‌های متفاوتی روی آثار تصویری انجام شده و دوبله برخی از انیمیشن‌ها که مخاطب کودک و نوجوان دارند، مناسب سن این گروه ارزیابی نمی‌شود. این دوبله‌ها کجا و توسط چه گروه‌هایی تهیه و تولید می‌شود؟
امروز کارتون‌ها و فیلم‌های دوبله شده چند دسته هستند. یک دسته در داخل کشور دوبله می‌شود و من هم در برخی از این کارها حضور دارم. کارهای داخلی بعضاً ممیزی می‌خورند. کارهای تلویزیون و کارهای دفاتر و استودیوهایی که در سطح شهر فعال هستند ازاین‌دست است؛ ولی استودیوها دست بازتری دارند، اما آن‌ها هم کار بدون مجوز و کار بررسی نشده و بدون ممیزی تولید نمی‌کنند. یک دسته از کارهای داخلی هم کارهای زیرزمینی هستند که هیچ نظارتی بر روی آن‌ها وجود ندارد و نه جزو سندیکای گویندگان هستند و نه در این حرفه سابقه و آموزشی دارند. گویندگان مطرح هم با آن‌ها کار نمی‌کنند. این گروه ارزان‌تر کار می‌کنند و برای اینکه کارشان دیده شود و مخاطب داشته باشد و عدم رعایت اصول حرفه‌ای دوبله در کار به چشم نیاید از اصطلاحاتی خاص استفاده می‌کنند و حرف‌هایی می‌زنند که برای مخاطب جوان و نوجوان جذابیت داشته باشد. کار آن‌ها ازنظر کیفیت با کار گویندگان حرفه‌ای فاصله زیادی دارد و از این منظر کاملاً قابل تشخیص است؛ که در حقیقت این فاصله را با شیرین‌کاری و استفاده از کلمات کوچه و بازاری پر می‌کنند. برخی از کارها هم در خارج تولید می‌شوند و ممیزی ندارند. این دو دسته آخر هر چیزی که دلشان بخواهد در جریان دوبله کار می‌گویند و معمولاً به اصول حرفه‌ای کار بی‌توجه هستند.
متولی کار دوبله در ایران چه نهادی است؟
در مورد متولی دوبله باید بگویم هم هیچ‌کسی و هم همه! اگر بخواهید با مجوز کار کنید همه به شما نظارت می‌کنند و اگر زیرزمینی کار کنید هیچ‌کسی ناظر نیست. در مورد کارهای ما هم وزارت ارشاد و هم سازمان صداوسیما جزو متولیان اصلی هستند؛ ولی در مورد کارهای زیرزمینی نظارتی وجود ندارد. دراین‌ارتباط در تهران شاید بیش از 100 استودیو مشغول به کار باشند. بسیاری از آن‌ها به‌صورت زیرزمینی و بدون مجوز به ضبط کارهای دوبله می‌پردازند. به‌هرحال با پیشرفت تکنولوژی امروز ابزار کار یک دستگاه و یک مانیتور است و حتی در خانه هم می‌توانند به دوبله مشغول شوند.
چرا این روزها کمتر شاهد تکرار کارهای فاخر تاریخ دوبله در ایران هستیم؟
در گذشته کارهایی که دوبله می‌شدند ابتدا گلچین می‌شدند و فیلم‌ها فاخر بودند و کار سطح پایین کمتر دوبله می‌شد و بهترین فیلم‌ها، کارگردانی‌ها و داستان‌ها دوبله می‌شد. امروز کارهای کره‌ای را دوبله می‌کنیم که داستانشان اصلاً چیزی نیست. مترجمین هم بسیار وارد بودند و هم در زبان مبدأ و هم زبان مقصد کاملاً به ادبیات آشنا و مسلط بودند. امروزه ترجمه یکی از مشکلات کار دوبله است؛ زیرا ترجمه‌ها معمولاً از زبان کره‌ای، چینی، ژاپنی، برزیلی، آرژانتینی و اسپانیایی به فارسی است و برخی مترجمان ما تبحر آن‌چنانی ندارند و از طرفی این زبان‌ها مشترکات زیادی با ویژگی‌های خاص زبان فارسی ندارند. در گذشته فقط 10 روز تا دو هفته برای یک فیلم سینک می‌زدیم. سینک یعنی تمرین برای رسیدن به شرایطی که وقتی بازیگر در کار لب می‌زند، دوبله طوری باشد که مخاطب حس کند کلمه فارسی از زبان بازیگر ادا می‌شود. این کار تلفیقی از ترجمه و پیدا کردن واژه مناسب و دوبله بود. در گذشته این مراحل کلمه به کلمه اندازه‌گیری می‌شد و وقتی در فیلم هنرپیشه سه سیلاب حرف می‌زد گوینده هم باید سه سیلاب حرف می‌زد. ولی امروز به خاطر عجله برای تحویل کار در دوبله سینک نمی‌زنند و اهمیتی به این موارد داده نمی‌شود. همچنین ممکن است در سانسور کلمه‌ای یا موضوعی را حذف کنند که به اثر لطمه می‌زند.
از طرفی امروز شرایط اقتصادی به صورتی است که سرعت کار بالا رفته و کیفیت فدای این سرعت می‌شود. من اگر یک تومان می‌گرفتم آن یک تومان زندگی من را می‌چرخاند و با عشق کارم را ادامه می‌دادم، اما امروز درآمد این کار نمی‌تواند زندگی گوینده‌ها را اداره کند. گوینده‌ای که برای کاری 200 یا 300 هزار تومان می‌گیرد مجبور است به‌سرعت کار را تحویل بدهد و به‌سرعت برای کاری دیگر از اینجا به‌جای دیگری برود. من هم به دلیل کهولت سن شاید مثل سابق نباشم، ولی دوبله در خون و رگ من جاری است و ندیده قواعد کارم را رعایت می‌کنم، اما شاید این سرعت و عجله در مورد تازه‌کارها منجر به کاهش کیفیت شود.