9 میلیارد دلار ارز برنگشته
معاون ارزی بانک مرکزی آمار ارزهایی که بهواسطه ۹۰۰ کارت بازرگانی یکبارمصرف از چرخه رسمی خارجشده را اعلام کرد و گفت فقط ۱۵ نفر ۶ میلیارد دلار ارز را برنگرداندهاند. این رقم بهاندازه کل ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است که دولت در بودجه امسال برای کالاهای ضروری مردم اختصاص داده است. آبان ماه امسال معاون سازمان توسعه تجارت مرتضی احمدی گفته بود که برخی افراد برای اینکه ارز را برنگردانند از «کارتهایی به نام افراد بیبضاعت استفاده میکنند» و پس از پایان مهلت اعتبار، کارت را دور میاندازند. طبق آمارهای اعلامی معاون ارزی بانک مرکزی سال ۱۴۰۳ حدود ۱۸ میلیارد دلار ارز برگشت داده نشده و در سال جاری تاکنون این رقم به ۹ میلیارد دلار رسیده است.
کاهش نظارت وزارت نفت و بانک مرکزی
محمدمهدی نهاوندی، عضو هیئتمدیره واردکنندگان نهادههای دام و طیور درباره وقوع فساد «خالی خوانی» از سوی برخی از شرکتهای تراستی فروش محمولههای نفتی و صرافیهای امین مبنی بر اینکه با این ترفند که ارز حاصل از فروش نفت را در ظاهر وصول کرده، اما در عمل پولی را به کشور بازنگردانند یا به معاملات بیپشتوانه نفتی شدهاند که منجر به کمبود ارز در کشور شده، اظهار داشت: فساد آشکار به نحوه نظارت وزارت نفت و بانک مرکزی بر کارگزارانی که خودشان انتخاب کردند، برمیگردد. تا همین چند ماه پیش، این نظارت و حساب کشی از قدرت و اثربخشی بالاتری برخوردار بود اما در چند ماه اخیر تغییراتی ایجادشده که این نظارتها هم کمرنگتر شده و شرکتهای تراستی و صرافیها، خود را ملزم به پاسخگویی برای تحویل ارز حاصل از فروش نفت نمیدانند.
فساد نفتی
نهاوندی گفت: تا پیش از ورود این تراستیهای جدید، این فساد رخ نداده بود و درحالیکه الان این تراستی ها و صرافیهای امین جدید میگویند به دلیل تحریمها نمیتوانیم پول نفت را به کشور برگردانیم، سایر تراستیها و صرافیها در همین تحریمها پول نفت را تحویل میدهند. اسناد سوییفت فیک و جعلی به بانک مرکزی و وزارت نفت ارائه دادهاند و پس از دو هفته متوجه میشوند که این سوییفت و نقل و انتقالات واقعی نبوده و ارزی برنگشته است. تراستیها و صرافیها هم بابت این فساد پاسخگو نیستند. وزارت نفت و بانک مرکزی به دلیل ضعف در نظارت بر عملکرد کارگزاران و تراستیها پاسخگو باشند.
خسارت خالی خوانی
نهاوندی گفت: این فساد در بین صرافیها و شرکتهای تراستی بارها دیدهشده و اسنادی هم در اختیارداریم که این فساد را ثابت و تائید میکند و آقای پاکنژاد و فرزین و مدیران شرکت نیکو باید در قبال این فساد توضیح دهند و باید اعلام عمومی شود که این صرافیها و تراستیها که خودِ این نهادها آنها را انتخاب کردهاند تا به امروز چه میزان ارز را با چه بازه زمانی تأخیر، تسویه نکردهاند. الان خسارت این تأخیر در تسویه ارز را واردکنندگان و مردم میپردازند و باید مشخص شود که منافع خالی خوانی و تأخیر در برگشت ارز به جیب چه کسانی میرود که صدای نهادهای مسئول در برابر این فساد درنمیآید.
پشت پرده بحران ارز
وی درباره برخی از صرافیها و تراستیهای مشکوک به فساد خالی خوانی ازجمله «ب. ص»، «ب. ز» و… گفت: این افرادی که از آنها نامبرده شد، سهم زیادی در ایجاد بحران امروز در تأمین ارز کالاهای اساسی دارند و دقیقا شخص آقای پاک نژاد و آقای فرزین باید درباره فعالیت مشکوک این افراد در حوزه ارز حاصل از فروش نفت پاسخ دهند. اگر امروز ارز کافی برای واردات کالاهای اساسی وجود ندارد به دلیل این مافیای فروش نفت کشور است که خودِ آقایان فرزین و پاکنژاد این تراستیها را انتخاب کردند و باید در برابر وقوع این حجم از فساد که اعداد آن به چند میلیارد دلار میرسد به بخش خصوصی و مردم پاسخگو باشد. این صرافی و تراستیها که خالی خوانی میکنند؛ سوییفت جعلی به بانک مرکزی و وزارت نفت دادهاند و خود وزارت نفت و بانک مرکزی این صرافیها و تراستیهای جاعل را انتخاب کردهاند.
اوج فساد ارزی
عضو هیئتمدیره واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران افزود: در طی ۶ ماهه گذشته این فساد به اوج خود رسیده درحالیکه پیشازاین شاهد چنین فسادی درروند برگشت ارز نفت به کشور نبودیم یا بهندرت رخ میداد. در همین مدت هم شاهد کمبود کالای اساسی و افزایش پیدرپی این کالاها شدهایم و دقیقا این وضعیت بحرانی مصادف شده با ادعای وزیر نفت مبنی بر اینکه صادرات نفت بهتر از گذشته است! اگر به قول آقای پاکنژاد وضعیت صادرات نفت کشورمان که بهتر از گذشته است چرا شاهد این گرفتاری در تأمین ارز برای واردات کالای اساسی هستیم و اختلالات ارزی افزایشیافته و مهمتر اینکه چه کسانی ذینفع این اختلالات ارزی هستند؟
به واردکنندگان سوییفت جعلی میدهند
نهاوندی گفت: به دلیل موضوع خالی خوانیِ صرافیها و تراستیها است که واردکننده نهاده دامی از سه ماه گذشته معطل دریافت ارز شده است وکسی هم در شرکت نیکو نیست که پاسخ طلبکاران را بدهد و جالب اینکه به واردکنندگان سوییفت جعلی میدهند و بعد از چند روز میفهمیم که این سند جعلی بوده و این خسارت سنگینی به اعتبار ما میزند. اثر فساد این صرافیها و تراستیهای جاعل و خالی خوان، بسیار بیشتر از تحریمها و تخفیفت نفتی است و تاثیراختلال در نظم فعالیتهای ارزی و ذینفعهای خاصی که وارد این حوزه شدند، از محدودیتهای تحریمی بهمراتب بیشتر است.
چرخه فساد
عضو هیئتمدیره واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران گفت: اگر این وضعیت کنترل نشود و مبدأ چرخه تولید این رانت مسدود نشود، این فساد هم ادامهدار خواهد بود. فساد همچنان باقی است و بازیگران تغییر میکند. پشت پرده فساد خالی خوانی و سوییفت جعلی، این است که عدهای فشار میآورند افراد مشخصی نفت کشور را بفروشند و صرافیهای خاصی پول آن را به کشور برگردانند و باید اعلام شود چه کسی این تراستیهای فاسد را برای فروش نفت معرفی و انتخاب کرده که امروز سوییفت جعلی تحویل میدهند و پول نفت را یا پس نمیدهد یا با تأخیر تحویل میدهد. چه کسی در برابر این وضعیت تحویل ارز حاصل از فروش نفت مسئول است که امروز همین اختلال منجر به کمبود و گرانی کالای اساسی در بازار شده است. وقتی شاهد تأخیر در برگشت پول نفت هستیم به این معنا است که توصیهها و ارتباطات، جایگزین قوانین و تضمینشده که خروجی آنهم بحران ارزی امروز است.
برگرفته از ایلنا