تحلیلگران معتقدند طرح ۲۰ مادهای ترامپ برای پایان جنگ غزه بیش از آنکه ابتکاری باشد، واکنشی به دو سال جنگ ویرانگر اسرائیل علیه غزه است. در این مدت بیش از ۸۰ درصد زیرساختهای غزه نابود و حدود ۷۰ هزار نفر شهید شدند؛ یعنی نزدیک به ۱۰ درصد جمعیت دو میلیون و دویست هزار نفری این منطقه. پذیرش مشروط حماس نیز بیشتر برای جلوگیری از متهم شدن به تداوم کشتار بود. هرچند ترامپ این طرح را «تاریخی» خوانده، اما تجربه نیمقرن گذشته نشان میدهد چنین ابتکاراتی بدون تغییر واقعی در رویکرد اسرائیل و تضمین حقوق فلسطینیان، سرانجامی نخواهد داشت. بنابراین، این طرح بیشتر ابزاری تبلیغاتی است تا راهحلی پایدار برای بحران.
ایران و مکزیک؛ دیپلماسی پارلمانی نوین
دیدار سفیر ایران در مکزیکوسیتی با رئیس مجلس سنای این کشور نشان داد دو طرف بر تقویت همکاریهای پارلمانی و چندجانبهگرایی تأکید دارند. ایران با یادآوری ۱۲۰ سال سابقه پارلمان و حضور اقلیتهای دینی در مجلس، بر نقش مردم در تعیین سرنوشت خود تأکید کرد. همچنین تشکیل گروههای دوستی پارلمانی بهعنوان بستری برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مطرح شد. مکزیک نیز با اشاره به پیشرفتهای علمی ایران، خواستار گسترش همکاریهای اقتصادی شد. این دیدار نشان میدهد روابط دیرینه دو کشور که از قرارداد ۱۹۰۲ آغاز شده، میتواند در شرایط کنونی جهان چندقطبی، به الگویی برای همکاریهای مستقل و متوازن تبدیل شود.
یمن؛ گفتوگو برای صلح شکننده
دیدار نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن با معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در مسقط، بار دیگر اهمیت نقش ایران در حل بحران یمن را برجسته کرد. در این نشست، آخرین تحولات میدانی، حملات هوایی و نقشه راه صلح بررسی شد. ایران همواره بر ضرورت پایان تجاوز و آغاز گفتوگوهای یمنی-یمنی تأکید کرده است. شرایط انسانی یمن همچنان بحرانی است؛ میلیونها نفر با کمبود غذا و دارو مواجهاند. تلاشهای سازمان ملل بدون همراهی بازیگران منطقهای و بینالمللی به نتیجه نمیرسد. این دیدار نشان میدهد که مسیر صلح یمن همچنان دشوار و شکننده است، اما نقشآفرینی ایران میتواند به کاهش تنش و ایجاد زمینهای برای توافق پایدار کمک کند.
ایران و خطر حذف ژئوپولیتیک
جهانگیر کرمی، استاد روابط بینالملل، هشدار داد ایران در حال حذف شدن از ژئوپولیتیک جدید جهان است؛ ژئوپولیتیکی که دیگر بر مرزهای سنتی استوار نیست، بلکه بر زنجیرههای تولید، تأمین و انتقال شکل گرفته است. او تأکید کرد جنگ اخیر نشان داد موازنهای آسیبپذیر میان ایران و اسرائیل وجود دارد؛ نه ایران توان حذف اسرائیل را دارد و نه اسرائیل قادر به براندازی جمهوری اسلامی است. شکست بازدارندگی ایران و ناکامی اسرائیل در تحقق اهدافش، ضرورت بازتعریف سیاستهای منطقهای ایران را آشکار کرده است. برای حفظ جایگاه، ایران باید خود را با موازنه جدید تطبیق دهد و در شبکههای اقتصادی و امنیتی جهانی نقش فعالتری ایفا کند.
روابط ایران و سوریه در بزنگاه جدید
یک سال پس از سقوط حکومت بشار اسد و روی کار آمدن احمد الشرع، روابط ایران و سوریه وارد مرحلهای پیچیده شده است. سفر الشرع به مسکو و تلاش برای عادیسازی روابط خارجی، پرسشهایی درباره آینده تعامل تهران و دمشق ایجاد کرده است. محمد شریعتی دهاقان، سفیر پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی، تأکید میکند روابط دو کشور باید بر سه اصل استوار باشد: رعایت موازین دیپلماتیک، توجه به ملاحظات بینالمللی و تعامل بر مبنای واقعیتهای موجود. با توجه به حضور اسرائیل و دخالت قدرتهای خارجی، بازسازی روابط نیازمند زمان و اعتمادسازی است. این شرایط نشان میدهد آینده روابط تهران-دمشق بیش از هر زمان دیگری به تحولات منطقهای گره خورده است.
ضرورت دیپلماسی منعطف و تعاملی
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران، در همایش «مطالعات ایران معاصر» تأکید کرد ایران پس از جنگ ۱۲ روزه نیازمند دیپلماسی متحرکتر و منعطفتر است. او گفت سیاست خارجی، دفاعی و اقتصادی باید بازطراحی شود تا با شرایط جهانی و منطقهای هماهنگ گردد. متقی با اشاره به تجربه تاریخی، یادآور شد که بازیگران ضعیف در نظام بینالملل حمایت نمیشوند. بنابراین، ایران باید منابع پراکنده قدرت را متمرکز کرده و آمادگی تاکتیکی همهجانبه داشته باشد. او افزود در فضای کنونی هیچ بازیگری به تنهایی قادر به ایفای نقش نیست و نهادهای داخلی باید به یکدیگر اعتماد کنند. این نگاه، راهبردی برای بقا و تقویت جایگاه ایران در نظم نوین جهانی است.