قلب، این عضوی پیچیده و حیاتی که در مرکز بدن ما قرار دارد، بهطور دائم و بیوقفه فعالیت میکند تا حیات را برای سایر اندامها و بافتهای بدن فراهم کند. علیرغم تمام آگاهیهایی که مردم از آن دارند، قلب همچنان بسیاری از رازها و ویژگیهای شگفتانگیز خود را در دل دارد که در مقایسه با سایر اعضای بدن، کمتر شناختهشدهاند. در این مقاله، به بررسی آخرین یافتهها و دانستنیهای جالب و کمتر شنیدهشده در مورد قلب خواهیم پرداخت که هم برای عموم مردم و هم برای علاقهمندان به علم پزشکی جالب و آموزنده است.
قلب بهعنوان یک مغز دوم
یکی از شگفتانگیزترین یافتههای اخیر در علم پزشکی این است که قلب در واقع میتواند بهطور مستقل از مغز عمل کند. تحقیقات جدید نشان دادهاند که قلب دارای نوعی «سیستم عصبی» خود است که میتواند اطلاعات را پردازش کند. این سیستم بهطور مستقیم از مغز فرمان نمیگیرد و در حقیقت در برخی مواقع میتواند تصمیمات خاصی را خود بگیرد. در این راستا، قلب شبیه به یک «مغز دوم» عمل میکند که این ویژگی، بهویژه در موقعیتهای اضطراری و استرسزا به کار میآید.
ضربان قلب در حال استراحت
و واکنش به احساسات
ضربان قلب در حالت استراحت میان ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است، اما جالب است که این ضربان میتواند تحت تأثیر احساسات و وضعیت روانی افراد قرار گیرد. تحقیقات جدید نشان میدهند که احساسات مثبت مانند خوشحالی یا آرامش میتوانند باعث کاهش ضربان قلب شوند، در حالی که استرس، اضطراب یا ترس میتوانند ضربان قلب را افزایش دهند. این نکته بهویژه زمانی قابلتوجه است که انسانها در موقعیتهای اجتماعی خاص یا زمانی که احساسات منفی را تجربه میکنند، قلبشان سریعتر میزند.
قلب و خواب: ارتباطی پیچیده
در حالی که خواب بهطور کلی برای سلامت قلب و بدن حیاتی است، جدیدترین تحقیقات نشان میدهند که کیفیت خواب ارتباط مستقیمی با خطر بیماریهای قلبی دارد. برخی از یافتههای علمی اخیر نشان میدهند که اختلالات خواب مانند آپنه خواب (اختلالی که باعث وقفههای موقت در تنفس میشود) میتواند فشار خون را افزایش دهد و خطر حمله قلبی را بالا ببرد. بهویژه در افراد مسن، کمبود خواب میتواند باعث بروز التهاب در رگهای خونی و کاهش عملکرد قلب شود.
قلب و قدرت ترمیم خود
یکی از یافتههای کمتر شناختهشده این است که قلب انسان به طور محدود میتواند خود را ترمیم کند. تحقیقات جدید نشان میدهند که سلولهای قلبی پس از آسیبدیدگی (مانند حمله قلبی) میتوانند تا حدی بازسازی شوند، گرچه این فرآیند بهطور کامل مانند سایر اندامها نیست. با این حال، پیشرفتهای جدید در علوم زیستی و پزشکی نشان میدهند که با کمک درمانهای سلولهای بنیادی و روشهای نوآورانه، ترمیم قلب پس از آسیب بهطور بالقوه قابلافزایش است.
نقش میکروبها و باکتریهای روده
در یکی از کشفیات شگفتانگیز اخیر، محققان به این نتیجه رسیدهاند که میکروبهای روده میتوانند بهطور غیرمستقیم بر سلامت قلب تأثیر بگذارند. میکروبهای روده، که به آنها فلور میکروبی گفته میشود، میتوانند از طریق تغییرات در میزان تولید ترکیباتی خاص مانند «تری متیل آمین» (TMAO) در بدن، بر روند بیماریهای قلبی تأثیرگذار باشند. این ترکیبها میتوانند باعث ایجاد انسداد در رگهای خونی و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی شوند. این یافتهها اهمیت بیشتر درک تأثیر رژیم غذایی و سلامت روده بر روی سلامت قلب را نمایان میکنند.
هر قلب یک صدای منحصر به فرد دارد
شاید برای شما جالب باشد که قلب هر فرد صدایی منحصر به فرد دارد. این صداها، که به «صدای قلبی» معروف هستند، میتوانند توسط پزشکان با استفاده از گوشی پزشکی شنیده شوند. صداهای قلبی میتوانند نشاندهنده وضعیت سلامت قلب باشند و از طریق آنها میتوان مشکلاتی مانند صدای اضافه قلبی (مربوط به بیماریهای دریچهای قلب) یا آریتمیها (اختلالات ریتمی قلب) شناسایی شوند. جالب این است که این صداها مشابه اثر انگشت، منحصر به هر فرد هستند.
قلب و شادی: ارتباط قلب با روح
یکی دیگر از نکات جالب این است که تحقیقات نشان دادهاند که افراد خوشحال و شاداب در مقایسه با کسانی که استرس بیشتری دارند یا در موقعیتهای منفی قرار میگیرند، ضربان قلب آرامتری دارند و در نتیجه فشار کمتری به قلب وارد میشود. شادی میتواند در واقع بهعنوان یک «داروی طبیعی» برای سلامت قلب عمل کند. این نتیجه از مطالعات مختلف به دست آمده است که نشان میدهد وقتی افراد در شرایط مثبت روانی و احساسی قرار دارند، سیستم عصبی خود را آرام کرده و فشار کمتری به قلب وارد میآید.