خودکشی
سید محمد بطحائی، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور و وزیر پیشین آموزش‌وپرورش در پاسخ به این پرسش که آیا خودکشی در میان دانش‌آموزان افزایش‌یافته است، گفت: بله، متأسفانه به‌ویژه در گروه‌های سنی پایین‌تر از ۱۲ سال که پیش‌ازاین نادر بود، اکنون شاهد افزایش موارد اقدام و حتی مرگ ناشی از خودکشی هستیم.
تاب‌آوری
بطحائی با انتقاد از ضعف نظام آموزشی کشور گفت: ما باید آموزش‌های لازم را برای بالا بردن آستانه تحمل و تاب‌آوری افراد به‌گونه‌ای پیش ببریم که افراد در مواجهه با کوچک‌ترین ناکامی در زندگی خود، مبادرت به خودکشی نکنند. آستانه تحمل یا تاب‌آوری افراد در برابر اتفاقات اجتماعی قابل‌افزایش یا کاهش است. آنچه می‌تواند مقاومت افراد را در برابر حوادث و اتفاقات ناگوار زندگی بالا ببرد، آموزش‌هایی است که به آن‌ها داده می‌شود و مهارت‌هایی است که باید پیدا کنند. متأسفانه ما در نظام آموزشی کشور، چه در دوران مدرسه و چه در دوران دانشگاه، در این زمینه با مشکل جدی مواجه هستیم. به‌گونه‌ای که یک نوجوان ۹ یا ۱۰ ساله ممکن است، در مواجهه با کوچک‌ترین فشار در زندگی، خانواده یا مدرسه، بلافاصله اقدام به خودکشی کند و متأسفانه در برخی موارد جان خود را از دست بدهد.
پیشگیری
وی نوع نخست مداخله در پدیده خودکشی را اقدامی پیشگیرانه دانست و تصریح کرد: برنامه‌های درسی دانشگاهی و آموزشی مدارس هنوز به این موضوع توجه کافی ندارند و نسبت به آن بی‌تفاوت‌اند. نوع دوم مواجهه، برخورد اورژانسی و سریع با این پدیده است. به این معنا که اگر فردی یک‌بار اقدام به خودکشی کرد که احتمال بروز آن در دفعات بعد برای این فرد بالاتر است، باید ساختارهای لازم برای مداخله مؤثر، به‌صورت موردی فعال شوند.
نقش فضای مجازی
وی با ابراز نگرانی از گسترش محتوای خطرناک در فضای مجازی خاطرنشان کرد: اکنون در فضای مجازی سایت‌ها و شبکه‌هایی وجود دارند که افراد را تشویق به خودکشی می‌کنند و حتی روش‌های خودکشی بدون درد را آموزش می‌دهند. با گسترش این فضا، میزان خودکشی افزایش یافته و لازم است که ما فعال‌تر از گذشته با این آسیب اجتماعی مقابله کنیم.
اعتیاد
وی در خصوص وضعیت اعتیاد در کشور، افزود: متأسفانه در خصوص اعتیاد با گسترش آن مواجه هستیم، به‌ویژه درزمینه استفاده از مواد مخدر صنعتی. استفاده از مواد سنتی کاهش‌یافته و جای خود را به مواد صنعتی یا ترکیبی می‌دهد. این در حالی است که آثار و تبعات مصرف مواد صنعتی عمیق‌تر و درمان آن دشوارتر از مواد سنتی است. نکته‌ای که از اعتیاد نگران‌کننده‌تر است، افزایش مصرف تفننی مواد مخدر است. فردی که تنها یک‌بار یا به‌صورت تفننی از مواد افیونی استفاده می‌کند، در تعریف علمی «معتاد» محسوب نمی‌شود. اما متأسفانه شدت افزایش این نوع مصرف تفننی بیشتر از رشد تعداد معتادان است. یعنی کسانی که به‌صورت تفننی و برای عبور از یک استرس موقت از مواد افیونی استفاده می‌کنند، در کشور ما به‌ویژه در شش ماه اخیر رشد چشمگیری داشته‌اند. مصرف الکل نیز به همین نیت، یعنی برای فرار موقت از استرس، متأسفانه در حال افزایش است.
ترک اعتیاد
بطحائی ادامه داد: در دنیا حدود ۳۰۰ میلیون نفر از جمعیت بالای ۱۶ سال، در طول سال حداقل یک‌بار از مواد مخدر استفاده می‌کنند. البته این بدان معنا نیست که این ۳۰۰ میلیون نفر معتاد هستند، بلکه به این معناست که تجربه مصرف داشته‌اند. اما آن‌ها بعد از چند ماه وارد طبقه معتادان می‌شود و سپس به معتاد متجاهر تبدیل می‌شود که امکان بازگشت از آن تقریباً صفر است.
اختلال روان
محمدرضا شالبافان، سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درباره افزایش اختلالات روان به ایلنا گفت: اختلالات سلامت روان در خانم‌ها، به‌ویژه در مورد برخی از اختلالات مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی شایع است. این در حالی است که نسبت جنسیتی در مورد اختلالاتی از قبیل اختلالات شدید روان‌پزشکی، ازجمله اسکیزوفرنی و دوقطبی، نسبتی برابر داشته است. در پیمایش جدیدی که منتشرشده، اختلالات در هر دو جنس، در جمعیت بزرگ‌سال نسبت به پیمایش پیشین، تا حدی افزایش پیداکرده است. در این زمینه، هم آقایان و هم خانم‌ها شاهد افزایش میزان اختلالات نسبت به مطالعه قبلی، که حدود ۱۱ سال قبل از این مطالعه و در اوایل دهه ۹۰ انجام‌شده، بوده‌اند.
خطر برای مردان بیشتر از زنان
شالبافان خاطرنشان کرد: عموماً آقایان بیشتر در معرض خطر اعتیاد هستند. در مقابل، مسائلی مانند افسردگی و اضطراب شیوع بیشتری در خانم‌ها دارد. این مطالعه به این نکته اشاره داشت که مصرف الکل به جای تریاک در حال افزایش است. آمارها نشان می‌دهد که اقدام به خودکشی در زنان بیشتر است، اما خودکشی منجر به مرگ در مردان بیشتر است. سواد سلامت روان در آقایان نیازمند تقویت است. مردان نمی‌خواهند پذیرای این مسئله باشند که به مشکلات سلامت روان دچار هستند و نیازمند کمک هستند. به‌طورکلی، قشر کارگر و افرادی که در مشاغل سخت با تنش‌های روانی بالا فعالیت دارند بیشتر دچار اختلال روان می‌شوند. مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز در ایجاد اختلالات روان مؤثر است. به‌عنوان‌مثال، افرادی که بیکار هستند یا روابط خانوادگی پایدار ندارند، مانند افرادی که مجردند یا از همسر خود جداشده‌اند، معمولاً دچار مشکلات بیشتری در زمینه سلامت روان می‌شوند.