گروه اقتصاد: 23 سال مناقشه بر سر قرارداد کرسنت که خوب یا بد بوده می‌گذرد. قراردادی که بین ایران و یک شرکت اماراتی در دولت خاتمی بسته شد. این قرارداد می‌توانست میلیاردها دلار برای کشور آورده داشته باشد، اما سنگ‌اندازی‌ها مانع شد و خسارت هنگفتی به کشور وارد شد، زیرا قرار بود گازی که در هوا می‌سوخت و هدر می‌رفت به امارات فروخته شود و درآمد ارزی کسب شود، اما به دلیل مخالفت نزدیکان احمدی‌نژاد از جمله سعید جلیلی و ... سال‌هاست آن گاز دود می‌شود و در هوا می‌سوزد. اگر این قرارداد اجرا می‌شد ایران در جنگ 12 روزه در میان همسایگان خود تنها نبود. مصطفی پورمحمدی در جریان مناظره انتخاباتی گفت: «کسانی که مانع اجرای قرارداد کرسنت شدند به کشور ده ها میلیارد دلار خسارت زدند.» در این ارتباط بیژن نامدار زنگنه، وزیر وقت نفت بارها تقاضا کرده درباره خسارتی که دولت احمدی نژاد بابت عدم اجرای قرارداد کرسنت به مردم وارد کرده است با سعید جلیلی و ... مناظره کند، اما آنها از مناظره طفره رفتند. شرکت کرسنت که یک شرکت اماراتی است توانست در دادگاه بین‌المللی با طرح شکایت درخواست خسارت از ایران کند. دادگاه به مصادره ساختمان شرکت ملی نفت ایران در لندن رأی داد. گفته می‌شود این ساختمان بیش از 100 میلیون دلار ارزش دارد. امارات می‌تواند بقیه خسارت خود را که مدعی است 600 میلیون دلار است مشابه آنچه در لندن انجام داد در دیگر کشورهای اروپایی انجام دهد و اموال شرکت نفت را مصادره کند. پرسش این است چرا کسانی که این خسارت نجومی را به کشور وارد کرده‌اند، پاسخگو نیستند، تن به مناظره نمی‌دهند و از آنها بازخواست هم نمی‌شود. ماجرا چیست؟
ارزش ملک لندن
بلوک اداری لندن ۱۰۰ میلیون پوند (۱۲۵ میلیون دلار) ارزش داشت. این ملک در خیابان ویکتوریا، در نزدیکی پارلمان بریتانیا و کلیسای تاریخی وست مینستر قرار دارد و نزدیک به ۵۰ سال متعلق به شرکت ملی نفت ایران بود. حالا دومین ساختمان این شرکت در روتردام هلند به نفع کرسنت گس کورپوریشن اما به نظر می‌رسد تا پرداخت کامل جریمه هنوز فاصله زیادی وجود داشته باشد.
واکنش زنگنه
بیژن زنگنه در یک فایل صوتی «اسرار هویدا کرد»؛ او از نقش جلیلی در جلوگیری از اجرای قرارداد کرسنت گفت و حتی پیشنهاد این جریان برای تشکیل یک دادگاه صوری: «سندهایی هست که رفته‌اند قوه قضائیه را تحت‌فشار قرار داده‌اند تا قاضی ویژه تعیین کند که حکم موردنظر آنها را بدهد تا به دیوان داوری بدهیم. شرم‌آور است که به یک عده گفته‌اند که بیایید و بگویید فساد کرده‌ایم و به فساد اقرار کنید بعد ما شما را محکوم می‌کنیم، بعد که محکومیت ما در دادگاه تمام شد، شما اعاده حیثیت کنید. سند آن هست.»
پشت‌صحنه قرارداد کرسنت
سید مهدی حسینی، از مدیران بلندپایه صنعت نفت که مسئولیت حل پرونده‌های متعددی را در دادگاه‌های بین‌المللی بر عهده داشته است، روایتی ناگفته از ماجرای قرارداد کرسنت دارد.
مدیرعامل شرکت کرسنت آقایی به نام «حمید جعفر» بود که ارتباط نزدیکی با مقامات دولت امارات متحده عربی داشت. «حمید جعفر» از قبل از انقلاب از معتمدین دولت امارات و در مذاکرات سه جزیره شرکت داشت. با توجه به شکل فعالیت این شرکت در میدان مبارک من این شرکت را متقلب تشخیص دادم و پیشنهاداتش برای پروژه‌های متعدد شامل اکتشاف در شمال بوموسی و خرید گاز از ایران و انتقال گاز قطر به پاکستان از طریق ایران و نیز خرید گاز از ایران را رد کردم. بالاخره این قرارداد درزمانی به امضا رسید که من مدیرعامل شرکت کالای لندن بودم. قرارداد منعقدشده با کرسنت بر صادرات گاز از میدان مشترک سلمان به امارات دلالت داشت. نکته اینجاست که امارات به گاز ایران نیاز داشت. همین حالا امارات باقیمت بالا از آمریکا گاز وارد می‌کند و همین موضوع نشان می‌دهد فرصت تا چه حد برای در اختیار گرفتن بازار امارات و نزدیک شدن به این کشور و گره زدن منافع اقتصادی آن با ایران وجود داشت.
ماجرای صادرات گاز به امارات
سید مهدی حسینی گفت: گاز در زمان عقد قرارداد هنوز استحصال نشده بود اما امروز به‌جای صادر شدن در حال سوختن است. حالا قراردادی منعقدشده بود که ما بابت این گازی که می‌سوزد می‌توانستیم پول بگیریم اما ماجرا جور دیگری پیش رفت و گفتند این گاز ارزان فروخته‌شده است. ماجرا را معاون احمدی‌نژاد، رحیمی و کردان علم کردند که اینجا سوءاستفاده اتفاق افتاده و قرارداد را زیر سؤال بردند اما موضوع این بود که قرار دادی بود که قابل‌مذاکره بود و می‌شد حتی قیمت را اصلاح کرد و موضوع را حل کرد. اما شرکتی که قرارداد می‌بندد، سیاسی‌کاری و سیاسی بازی و ... را قبول نمی‌کند. اتفاقات رخ‌داده در اوایل دولت احمدی‌نژاد سبب شد که کشور درگیر یک بحران بزرگ شود. راهش این نیست که یک‌طرفه زیر قرارداد بین‌المللی زده شود بلکه لازم است مشکل در ابعاد و شکل دیگری از طریق مذاکره و مفاد پیش‌بینی‌شده در قرارداد حل شود. نشستی با حضور مقامات امنیتی و ... برگزار شد، موضوع این بود که باید 18 میلیارد دلار غرامت بدهید. یک راهکار که از سوی برخی مطرح می‌شد این بود که اگر ما، مقامات درگیر در این پرونده را به دادگاه ببریم و علیه آنها حکمی در دادگاه صادر شود و ثابت کنیم که در جریان انعقاد این قرارداد فساد اتفاق افتاده است می‌توانیم بر رأی دادگاه‌های بین‌المللی تأثیر بگذاریم و ماجرا ختم شود. من همان‌جا توضیح دادم که ما عضو کنوانسیون نیویورک نیستیم و درنتیجه رأی دادگاه داخلی ما نمی‌تواند در دادگاه‌های بین‌المللی مورد استناد قرار گیرد.
مذاکره با امارات
حسینی گفت: من پیشنهاد دادم و گفتم این مشکل از طریق مذاکره قابل‌حل است. پیشنهاد دادم و گفتم با توجه به نزدیکی آقای «حمید جعفر» به دولت امارات، بهتر است مذاکرات ما با دولت امارات باشد چراکه مطمئن دولت امارات می‌تواند بر وی تأثیر بگذارد. بارها به امارات رفتم و با این مأموریت شروع به مذاکره کردم و توانستم نظر موافق آنها را جلب کنم. دولت امارات نیاز وافری به گاز داشت و درنتیجه حاضر بودند با خرید گاز از ایران مشکل را حل کنند، در مذاکرات اعلام کردیم حاضریم گاز را بفروشیم به‌شرط این‌که شرکت کرسنت از دعوای خود صرف‌نظر کند و آنها هم پذیرفتند. با طرف مذاکره یعنی سعید دلخوری، رئیس شرکت انوک؛ «شرکت نفت دوبی» که عضو شورای انرژی امارات هم بود به توافق رسیدیم که گاز را باقیمت 4 تا 6 دلار بود، از ما بخرند و ماجرا تمام شود. درنهایت قراردادی مبنی بر صادرات گاز ایران به امارات منعقد شد که اجرایش می‌توانست مشکل را حل کند.
معمای میدان گازی مبارک
آن زمان مرحوم رستم قاسمی وزیر نفت بود و قرارداد با حضور آقای احمدوند مشاور وزیر به امضا رسید. اما متأسفانه به دلایلی که نمی‌دانم چیست این قرارداد دوم هم اجرایی نشد و بحران حل‌نشده باقی ماند. اکنون امارات تأسیسات تولید گاز مایع راه انداخته و باقیمت گزاف از آمریکا گاز می‌خرد. درنتیجه‌ی این کارها به‌جای این‌که در مملکت پول بسازیم شاهدیم که اموال کشور را در دادگاه‌ها می‌گیرند.
آنچه آمریکا می‌خواست، شد
بعد از امضای قرارداد با دولت امارات و عدم اجرای قرارداد توسط ما چند بار آقای سعید الخوری را دیدم. ایشان التماس می‌کرد که قرارداد را اجرا کنیم چون آمریکایی‌ها فشار گذاشتند که قرارداد را اجرا نکنیم. در حقیقت ما غیر از بی‌اعتباری خودمان و زیان فراوان مالی و موضوع برد کرسنت کاری را کردیم که آمریکا می‌خواست. اگر ما آن روز این قرارداد را اجرایی می‌کردیم و به امارات گاز صادر می‌کردیم آیا امارات در حمله‌ی اسراییل به ایران چنین رفتاری را می‌کرد؟ چرا باید آسمان کشورهای همسایه برای حمله به ایران باز باشد؟ ما در یارگیری حتی بین همسایگان خودمان ضعیف عمل کردیم و این اتفاق تلخی است که رخ‌داده است.