نگاشت دوم
در یادداشت هفته ی گذشته، به این سوال پاسخ داده شد که چنانچه در عالم واقع میسر باشد، ضرورتا می بایست سیستمی جایگزین اقتصاد سرمایه داری شود و آن سیستم از مسیر مدلسازی بدست می آید.” حال پرسش این است که مدلسازی اقتصاد جایگزین سرمایه داری به عنوان یک پروژه ی قابل اجرا، چگونه توضیح داده میشود:
در جوار این واقعیت که این گفتمان، بدیع است و موضوعیت آن جهانی، در عین حال با نقش و ضرورت یکسان می تواند از موضوعیت بومی و بلاواسطه برای اقتصاد ایران نیز برخوردار باشد اکنون در قالب یک مثال، رابطه ی ملموس انسان و اقتصاد مدلسازی شده به تصویر کشیده می شود که نشان می دهد قضاوت درمورد موفقیت مدلسازی اقتصاد جایگزین براساس تجربه ی مطلوب زندگی اقتصادی و مقایسه ی آن با اقتصاد کنونی اتفاق می افتد: حمید سی و دو سال سن دارد، ازدواج کرده و یک فرزند 4 ساله دارد و 3 سال است که راننده تاکسی است. آن ها در یک خانه اجاره ای زندگی میکنند. سارا، همسر حمید، آرایشگر است. حمید و سارا با میزان درآمد خود تقریبا میتوانند تا سطحی از استانداردهای زندگی، از پس هزینههای جاری خود برآیند. حمید و سارا به زندگی روزمره خود مشغولند و هیچ قضاوتی درباره سیستم اقتصادی ای که در آن زندگی میکنند، ندارند. مثلا اگر از آنها پرسیده شود که آیا از سیستم اقتصاد جاری راضی هستند یا خیر، پاسخ می دهند: مگر راه دیگری هم هست؟ اما به تازگی، حمید اپلیکیشنی را در اینترنت پیدا و بر روی گوشی خود نصب کرده است که توسط آن می تواند زندگی در یک اقتصاد دیگر بنام «اقتصاد جایگزین» را تجربه کند. برای ورود به برنامه ی اقتصاد جایگزین، او می بایست در آن نام نویسی کند و شغلی را برای خود انتخاب کند. او تصمیم گرفته که همین شغل رانندگی تاکسی را در آنجا انتخاب کند. چند میلیون نفر انسانهای حقیقی از سراسر جهان در این برنامه ثبت نام کردهاند و هر یک مانند حمید از طریق انتخاب شغل در حال تجربه زندگی در آن اقتصاد هستند. تمامی فعالان اقتصادی در درون آن برنامه، افراد حقیقی هستند. مثلا حمید در آن برنامه، خانهای اجاره کرده است، نام صاحبخانه ی او رضا است و اوهم یک انسان حقیقی است که مانند حمید به برنامه وارد شده است. او یک مهندس است و در آنجا به استخدام شرکتی درآمده که مالکان، مدیران و کارکنان آن شرکت، همه افراد حقیقی هستند و مانند خود او، حمید و همسرش، در حال تجربه ی زندگی در اقتصاد جایگزین هستند. هر فرد حقیقی با هر باور و عقیده، از هر ملیت و از هر نقطه ی جهان میتواند با تعریف شغل خود به این اقتصاد وارد شود و قضاوت او در باب آن، بر اساس تجربه ی زندگی او در آن مدل اقتصادی میسر میشود و نیازی نیست اقتصاد دان یا استاد علوم سیاسی و امثالهم باشند تا در مورد سیستم اقتصادی ارائه شده در مدل دیجیتال، قضاوت کنند. قضاوت آنها بر اساس تجربه زندگی در شغل خود به شایسته ترین شکل، صورت می گیرد. در این صورت، مدل اقتصاد جایگزین در واقعیت مجازی، اقتصادی است که توسط شعور انسانی و با توجه به محدودیتهای طبیعی مدلسازی شده و توسط عموم مردم به شایستگی و بر اساس واقعیتهای زندگی قضاوت میشود و بطور مستمر و بلا انقطاع، تکامل می یابد.