اخیرا یک برنامه طنز اینترنتی با موضوع شوخی با «شاهنامه» و اسطورههایش منتشر شده؛ برنامهای که به تعبیر برخی مرزهای طنز و شوخی را رد کرده و «بیاحترامی»، «بیادبی»، «فحاشی» و «ابتذال» است.
به گزارش ایسنا، زینب موسوی که سالهاست با نام «امپراتور کوزکو» در عرصه طنز و کمدی در فضای مجازی فعالیت میکند، چند سال پیش در برنامه استندآپ کمدی «خندوانه» رامبد جوان در قاب تلویزیون قرار گرفت. حالا او در یک برنامه طنز اینترنتی، به گفته خودش، به سراغ «شوخی با اسطورههای شاهنامه و فردوسی» رفته است.
در ابتدای ویدئو منتشرشده از این برنامه متنی اضافه شده که به این شرح است: «ما همهمون میدونیم که فردوسی یکی از بزرگترین شخصیتهای تاریخه و نوشتن شاهنامه یک کار فوقالعاده و موندگاره. توی «اسطور» فقط داریم با یه کم شوخی و زبان امروزی، داستانهای شاهنامه را برای نسل جدید تعریف میکنیم. هیچ وقت قصد بیاحترامی نداریم، فقط میخواهیم این داستانهای باحال قدیمی یه بار دیگه شنیده بشن، اونم به سبک خودمان.»
این برنامه واکنشهای بسیاری را در پی داشته است؛ از یکسری نقد درباره نوع مواجهه با اثر مطرح حماسی ایران و فردوسی، تا تأکید بر اینکه «شاهنامه» با توجه به اهمیتش به عنوان نمادی از ایران و هویت ایرانی موضوعی نیست که بشود با آن شوخی و با این شکل برخورد کرد تا فحاشی به خود طنزپرداز و معرفی این برنامه به عنوان پروژهای در راستای تخریب «شاهنامه» و «فردوسی».
مهدی تدینی، مترجم و فعال نشر در بخشی از واکنشش به این برنامه نوشته است: «توصیفِ جامعۀ آزاد فقط این نیست که بگوییم هر کس هر چه خواست بگوید. در جامعۀ آزاد هر کس هر چه بخواهد میتواند بسازد، اما در مقابل «حق مصرفکننده» هم محفوظ است؛ یعنی کسی نمیتواند بازار را محدود کند و مصرفکننده را مجبور به خرید یک کالای خاص کند. بله! هر کس میتواند هر یاوهای با هر هدفی که دوست دارد بگوید، اما گوش از آن ماست؛ چشم از آن ماست.
اسماعیل امینی، طنزپرداز و مدرس دانشگاه در مطلبی نوشته است: «حالا روشهای عجیبتری برای جلب نظر مخاطبان پرشمار و کسب شهرت و درآمد ناگهانی به بازار مجازی آمده و آن شخم زدن متون ادبی و مسخرهبازی بر اساس شعر و زبان فارسی است. شوخی با اشعار بزرگان و نقیضهسازی و مضمونپردازی پیشینۀ دیرین دارد. اما آسمان و ریسمان بافتن و آن را تفسیر شعر نامیدن، خیالات و موهوماتی بیریشه را به عنوان اصول مکتب مولوی و شمس منتشر کردن، حرفهای سرگرمکننده را در قالب ریشهشناسی کلمات و تمثیلهای زبان فارسی طرح کردن و از همه بدتر، برای مخدوش کردن چهرۀ فردوسی، به فحاشی و بیادبی روی آوردن، حاصل کجفهمی و کجاندیشی است.
رضا ساکی، طنزپرداز هم در بخشی از مطلبش با عنوان «در خدمت و خیانت کمدی» نوشته است: «هزل محترم است. مولوی، سنایی، عبید، ایرج، یغما، خاقانی، عمران صلاحی و... هزل گفتهاند و سرودهاند. هزلگویی معلمی است و تعلیم اخلاق است اما هزل درآوردن از چیزی که هزل نیست، لودگی است. بدیهی است که با شاهنامه میتوانیم شوخی کنیم و باید شوخی کنیم و همانطور که قبلا هم گفتهام شاهنامه مقدس نیست. اما این مورد خاص از شوخی با شاهنامه، لوده است و لودگی ابتذال است.