در تحقیقات تازه پژوهشگران دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، الگوریتم تازهای برای مدلسازی و تخمین فرسایش خاک ارائه شده است که دقت بالاتری از الگوریتمهای مرسوم دارد.
این پژوهش که در قالب رساله دکتری سمیه ابراهیمزاده، دانشجوی دانشگاه تهران، به راهنمایی دکتر سیدکاظم علویپناه و دکتر سارا عطارچی، اعضای هیأت علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران و مشاوره اساتیدی از دانشگاه گلستان و دانشگاه لایبنیتز هانوفر انجام شده است، روش نوینی برای مدلسازی فرسایش خاک پیشنهاد شده که نسبت به روشهای پیشین دقیقتر است.
علویپناه اهمیت مسأله فرسایش خاک را چنین توضیح داد: «این پدیده پیامدهای جبرانناپذیری برای محیط زیست و زندگی بشر دارد که از آن جمله میتوان کاهش حاصلخیزی خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی، افزایش خطر سیل، کاهش منابع غذایی، از بین رفتن گونههای گیاهی و حیوانی، آلودگی و کاهش کیفیت منابع آبی، کم شدن حجم مفید سدها و ذخایر آبی در اثر رسوبات حاصل اشاره کرد. در تاریخ مستند است که تمدن بزرگ بینالنهرین در اثر فرسایش خاک نابود شد.»
استاد دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران درباره وضعیت فرسایش خاک در ایران، گفت: «متأسفانه میزان میانگین فرسایش خاک در ایران حدود ۱۶.۵ تن در هکتار و نرخ فرسایش خاک تقریباً معادل ۲ تا ۲.۵ برابر آسیا و ۶ تا ۷ برابر میانگین جهانی است. ایران دارای بالاترین نرخ فرسایش خاک در جهان است و در حالی که تنها ۱.۱ درصد از مساحت خشکی زمین را دربردارد، به تنهایی حدود ۸ درصد فرسایش خاک جهان را به خود اختصاص داده است. از این رو، مطالعه فرسایش خاک و یافتن راهی برای مهار این پدیده، به ویژه در کشور ما ضرورتی انکارناپذیر دارد.»
استاد دانشگاه تهران با اشاره به مطالعه موردی این پژوهش گفت: «بر اساس مدل پیشنهادی، مطالعه موردی روی حوزه آبخیز طالقان انجام شد. این بررسی نشان داد که نرخ فرسایش خاک در این منطقه ۵۷.۹۵ تن در هکتار در سال است که از شرایط بحرانی این منطقه حکایت دارد.»
وی درباره امکان بهرهگیری از یافتههای این پژوهش گفت: «از نتایج این تحقیق میتوان برای شناسایی مناطقی از حوزه که نرخ بالاتر و بحرانیتر فرسایش را دارند جهت اولویتبندی اقدامات حفاظت خاک بهره برد. به طور کلی، الگوریتم پیشنهادی در این پژوهش، میتواند به اجرای تحقیق کمی و کیفی جامع برای بررسی فرسایش خاک در سراسر کشور و برنامهریزی برای مهار این پدیده مخرب کمک کند.»
نتایج این پژوهش به تازگی در قالب مقالهای در نشریه Earth Science Informatics منتشر شد.