کامران یگانگی- پژوهشگر مسائل آب
عربستان سعودی به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان، همواره نقشی کلیدی در بازار جهانی انرژی ایفا کرده است. با این حال، این کشور در حال گذار به یک الگوی جدید از دیپلماسی انرژی است که علاوه بر نفت و گاز، بر انرژی‌های نو و تجدیدپذیر نیز تمرکز دارد. سیاست‌های دیپلماتیک انرژی عربستان سعودی تحت تأثیر چشم‌انداز 2030 این کشور قرار دارد که هدف آن تنوع‌بخشی به منابع انرژی، کاهش وابستگی به نفت و ایجاد پایگاه‌های جدید در صنعت انرژی است.
جایگاه جهانی عربستان
عربستان سعودی به‌عنوان یکی از اعضای کلیدی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، همواره در تنظیم قیمت‌ها و میزان تولید نفت نقش اساسی داشته است. از طریق توافقات مختلف در چارچوب اوپک، این کشور تأثیر زیادی بر ثبات بازار جهانی نفت و گاز دارد. این دیپلماسی به‌ویژه در دوره‌های بحران نفتی یا در زمان افزایش تقاضای جهانی انرژی برای عربستان سعودی فرصتی برای افزایش نفوذ و تضمین امنیت انرژی فراهم کرده است. در همین راستا، سیاست‌های عربستان در خصوص تولید و صادرات نفت، همواره با دقت و هماهنگی با دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفتی جهان، نظیر روسیه، تنظیم می‌شود. همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با کشورهای مختلف، از جمله چین و هند، به عربستان این امکان را می‌دهد که صادرات نفت خود را در بازار جهانی به‌طور مؤثر مدیریت کند.
انرژی‌های نو و تجدیدپذیر
در کنار دیپلماسی نفتی خود، عربستان سعودی به تدریج به انرژی‌های نو و تجدیدپذیر توجه بیشتری کرده است. این توجه ناشی از چند عامل است: کاهش وابستگی به منابع فسیلی، ارتقاء جایگاه عربستان به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار انرژی جهانی، و نیاز به حفاظت از محیط زیست. در این راستا، عربستان از طریق دیپلماسی انرژی در تلاش است تا به عنوان یک بازیگر مهم در انرژی‌های تجدیدپذیر نیز شناخته شود. عربستان سعودی در سال‌های اخیر، به ویژه در چارچوب چشم‌انداز 2030، برنامه‌های گسترده‌ای برای گسترش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر آغاز کرده است. این کشور برنامه‌ریزی کرده است تا تا سال 2030 حدود 50 درصد از نیازهای انرژی داخلی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند. در این راستا، پروژه‌های بزرگی مانند پروژه‌های انرژی خورشیدی و ایجاد مزرعه‌های بادی در دست اجرا هستند. به‌طور خاص، پروژه‌هایی همچون پروژه نئوم و پروژه شمس که شامل احداث نیروگاه‌های خورشیدی عظیم هستند، بخشی از تلاش‌های عربستان برای تبدیل شدن به یک صادرکننده عمده انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوین در زمینه انرژی می‌باشد. عربستان با استفاده از این پروژه‌ها به دنبال ایجاد زمینه‌های جدید برای همکاری‌های انرژی با کشورهای دیگر است.
چالش‌ها و فرصت‌ها در انرژی تجدیدپذیر
گرچه عربستان سعودی به سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر توجه زیادی دارد، اما این مسیر چالش‌های خاص خود را نیز دارد. یکی از چالش‌ها، تبدیل شدن به یک صادرکننده انرژی‌های تجدیدپذیر در مقیاس جهانی است. در حال حاضر، این کشور با تولید نفت و گاز به عنوان یک منبع اصلی درآمد مواجه است و باید برای انتقال موفق به انرژی‌های تجدیدپذیر، زیرساخت‌ها و سیاست‌های اقتصادی خود را به‌طور چشمگیری تغییر دهد. اما این چالش‌ها نیز فرصت‌های بزرگی را به همراه دارد. با توجه به منابع طبیعی فراوانی که عربستان در اختیار دارد، به ویژه در زمینه انرژی خورشیدی، این کشور پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یک هاب جهانی برای انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.
برگرفته از: دیپلماسی ایرانی