اختلال شخصیت مرزی، که گاهی به‌عنوان اختلال شخصیت ناپایدار عاطفی نیز شناخته می‌شود، یکی از اختلالات روانی پیچیده است که با مشکلات عاطفی و رفتاری جدی در افراد مبتلا همراه است. این اختلال می‌تواند به‌طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و موجب مشکلات جدی در روابط بین فردی، سلامت روانی و رفتارهای اجتماعی شود.
به گزارش سلامت نیوز اختلال شخصیت مرزی یک اختلال روانی است که فرد مبتلا به آن دچار ناپایداری در عواطف، رفتارها، روابط و حتی هویت خود می‌شود. این اختلال معمولاً از دوران نوجوانی شروع می‌شود و ممکن است در افراد بالغ تشخیص داده شود. ویژگی‌های اصلی این اختلال شامل نوسانات شدید خلقی، ترس از ترک شدن و روابط پرتنش است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً در مدیریت احساسات خود دچار مشکل هستند و ممکن است رفتارهایی پرخطر یا خودآسیب‌رسان از خود نشان دهند.
علایم
علایم اختلال شخصیت مرزی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به‌طور کلی، این علایم شامل موارد زیر هستند:
ترس از ترک شدن: افراد مبتلا به این اختلال معمولاً دچار اضطراب شدید از رها شدن توسط دیگران هستند، حتی اگر کسی قصد ترک آن‌ها را نداشته باشد.
بی‌ثباتی در روابط عاطفی: روابط این افراد معمولاً شدید و متزلزل هستند. آن‌ها ممکن است روابطی بسیار گرم و سپس کاملاً سرد با دیگران برقرار کنند.
نوسانات خلقی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است تغییرات ناگهانی و شدیدی در خلق‌وخو تجربه کنند، از احساس خوشحالی و هیجان گرفته تا افسردگی و ناامیدی.
تصویر ناپایدار از خود: این افراد ممکن است تصویر بد یا مخدوشی از خود داشته باشند و نسبت به هویت خود دچار شک و تردید باشند.
رفتارهای پرخطر: در برخی از موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است اقدام به رفتارهایی پرخطر مانند رانندگی بی‌پروا، مصرف مواد مخدر، یا انجام فعالیت‌های جنسی ناامن کنند.
افکار خودکشی یا خودآسیب‌رسان: افکار مربوط به آسیب به خود یا اقدام به خودکشی از علایم رایج این اختلال است.
احساس تهی بودن: افراد مبتلا ممکن است دائماً احساس خلا یا بی‌معنایی کنند.
مشکلات در کنترل خشم: مدیریت و کنترل خشم یکی از چالش‌های اصلی این افراد است که ممکن است منجر به بروز رفتارهای خشونت‌آمیز یا ناگهانی شود.
بدگمانی و سوءظن: این افراد ممکن است گاهی اوقات به دیگران شک و بدگمانی داشته باشند و باور کنند که دیگران قصد آسیب رساندن به آن‌ها را دارند.
علل ابتلا به اختلال شخصیت مرزی
علت دقیق اختلال شخصیت مرزی هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و محیطی می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. برخی از این عوامل شامل:
سوءاستفاده و آسیب‌های روانی در کودکی: بیش از ۷۰ درصد از افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند، در دوران کودکی خود با انواع سوءاستفاده‌های جنسی یا روانی مواجه بوده‌اند. این تجربیات می‌توانند تاثیرات عمیقی بر رشد عاطفی و اجتماعی فرد بگذارند.
تغییرات در مغز: در افراد مبتلا به این اختلال، بخش‌هایی از مغز که مسئول کنترل احساسات و رفتارهای فرد هستند، ممکن است دچار اختلالات عملکردی باشند. این تغییرات می‌توانند منجر به ناتوانی در مدیریت احساسات و رفتارهای فرد شوند. ژنتیک: تحقیقات نشان داده‌اند که احتمال بروز اختلال شخصیت مرزی در افرادی که در خانواده‌شان سابقه این اختلال وجود دارد، بیشتر است. به عبارت دیگر، عوامل ژنتیکی می‌توانند در توسعه این اختلال موثر باشند.
درمان و کنترل
درمان اختلال شخصیت مرزی چالش‌برانگیز است و معمولاً نیاز به یک رویکرد چندجانبه دارد. درمان این اختلال اغلب شامل ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی است:
روان‌درمانی: یکی از موثرترین روش‌ها برای درمان اختلال شخصیت مرزی، درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان دیالکتیک-رفتاری (DBT) است. این درمان‌ها به افراد کمک می‌کنند تا مهارت‌های مقابله‌ای را یاد بگیرند و احساسات و رفتارهای خود را بهتر مدیریت کنند.
دارودرمانی: برخی از داروها می‌توانند برای کنترل علایم خاص این اختلال مانند اضطراب، افسردگی یا بی‌ثباتی عاطفی تجویز شوند. داروها ممکن است به‌عنوان یک مکمل به درمان‌های روانی کمک کنند.