رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تعاون ایران با اشاره به تبعات گسترده نظام ناکارآمد توزیع بر سبد مصرفی خانوارها گفت: اختلاف قیمت از مزرعه تا سفره مردم بر روی برخی از محصولات به ۴۰۰ درصد هم رسیده است.
ارسلان قاسمی در گفتگو با اقتصاد آنلاین درباره چالش‌ها و مشکلات موجود برای استفاده از بخش تعاون در سیستم توزیع محصولات کشاورزی، گفت: متأسفانه برخی دستگاه‌های غلط، زمینه بروز مشکلات در استفاده از تعاونی‌ها را فراهم کرده است؛ مثلاً سیستم غلطی در بخش کشاورزی به اسم سلف‌خری وجود دارد. یعنی سرمایه‌گذار پیشاپیش محصول کشاورز را می‌خرد. یک سرمایه‌گذار قبل از کشت؛ نهاده، کود و بذر در اختیار کشاورز قرار می‌دهد و در پایان، با قیمتی که خودش دلش می‌خواهد، این محصول را از کشاورزان می‌خرد. این روزها اسم این کار را کشت قراردادی گذاشته‌اند؛ در حالیکه کشت قراردادی همان سلف‌خری و دلالی قبلی است. سود اصلی تولید به جیب کشاورز نمی‌رود و نصیب دلال خواهد شد؛ این در حالی است که کشت قراردادی مفهومی است که در کشاورزی دنیا وجود دارد و معنا و مفهومش این است که تولیدکننده، فر آور و درنهایت مصرف‌کننده به صورت غیرمستقیم، دنبال منافع مشترک هستند؛ نه اینه فر آور و بسته‌بندی کننده صنایع غذایی یا سلف خر، محصول را از کشاورزان بخرند. مفهوم کشت قراردادی این است که سود به صورت عادله بین دو طرف جریان یعنی تولیدکننده و بازار رسان تقسیم شود. اما این اتفاق رخ نمی‌دهد. وی افزود: نظام توزیع محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ما یک نظام ناکارآمد است. بعضاً وقتی بررسی می‌کنید، بین نرخ محصول از مزرعه تا سفره تا حدود ۴۰۰ درصد هم اختلاف وجود دارد که این رقم به جیب کشاورز نمی‌رود. قاسمی بیان کرد: سال گذشته کیوی روی درخت کیلویی پنج هزار تومان از باغدار خریداری شد، درحالی‌که در تهران باید هر کیلوگرم کیوی را ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان می‌خریدیم. این سود به جیب باغدار نمی‌رود؛ بلکه نفعش برای نظام ناکارآمد توزیع است. دوستان ما در دولت یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند وارد بحث توزیع شوند. اگر تعاونی‌ها و تشکل‌ها مردم ساخته و نه دولت ساخته را وارد نظام توزیع کنیم، مشکلات حل خواهد شد. وی با اشاره به تجربه حضور تعاونی‌ها در نظام توزیع در طول جنگ تحمیلی، بیان کرد: در زمان جنگ، شبکه تعاون فعال بود. در شرایط جنگ تحمیلی کوچک‌ترین مشکلی راجع به توزیع کالا نداشتیم. ممکن بود در برخی مواقع با کمبود کالا به دلیل شرایط جنگی حاکم بر کشور، مواجه شویم اما در نظام توزیع ما مشکل کمتری وجود داشت. بعد از جنگ دولت از ابزار تعاونی‌ها استفاده نکرد و سیستم به سمت دلالی رفت. دلالی وقتی به سودجویی تبدیل شود، شرایطی ایجاد می‌کند که ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصد اختلاف قیمت از مزرعه تا سفره مردم به وجود آید.