کمبود آب، افزایش ریز گرد
و آتش‌سوزی
علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز در هفتمین کنفرانس بین‌المللی تغییر اقلیم که در کتابخانه ملی تهران برگزار شد، گفت: تغییر اقلیم یک بعد طبیعی و یک بعد انسان ساخت دارد، میانگین دمای هوا و بارش‌های جهانی در بازه‌های زمانی خاصی کاهش چشمگیری داشتند و شاهد دوره‌هایی مانند عصر یخبندان بودیم. البته با آب شدن یخ‌های قطب جنوب امکان ایجاد تغییرات در پوسته زمین و بروز زلزله وجود دارد. سلاجقه با اشاره به عوامل انسان ساخت مؤثر بر تغییر اقلیم گفت: در حال حاضر محیط‌زیست دچار بحران‌هایی مانند کمبود آب، افزایش ریز گرد و آتش‌سوزی است. انسان به عنوان تسریع‌کننده این بحران است باید در جهت سازگاری با طبیعت گام برداریم. با توجه به تغییرات اقلیمی، تغییراتی نیز در اندیشه ما باید اتفاق بیفتد و هم مصرف، هم تولید و هم باز چرخانی باید موردتوجه قرار گیرد. وی با اشاره به تبعات برخی حوادث و مخاطرات جوی گفت: سیل سال ۹۸ بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد کرد. سلاجقه درباره نقش تولید در کاهش تأثیرات تغییرات اقلیمی، گفت: وزارتخانه‌های صمت، کشاورزی و نیرو باید گام‌های اساسی در این زمینه بردارند. سازمان محیط‌زیست طی یک سال باید برنامه ملی تغییر اقلیم را تدوین کند. تغییرات اقلیمی آن‌قدر حاد است که تأثیر عملکردها چندان ملموس نیست و باید در تمام سطوح کشور بیشتر به فکر سازگاری با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم باشیم.
کاهش بارش، افزایش دما
رئیس سازمان هواشناسی گفت: افزایش رخداد مخاطرات در بسیاری از کشورها مردم را تهدید می‌کند که بهترین راه برای مقابله با این مخاطرات سازگاری است. سحر تاج‌بخش مسلمان، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواشناسی کشور در این کنفرانس، گفت: هنوز فرصت هدایت شرایط و مدیریت منابع سرزمینی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی وجود دارد و با آن است. استفاده از روش‌های مختلف برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و مصرف کربن نیز اهمیت دارد. افرایش دما در مقیاس جهانی از مهم‌ترین آثار تغییر اقلیم است که کشور ما را هم تحت تأثیر قرار داده است. افرایش رخداد پدیده‌های حدی بر اثر تغییرات اقلیمی در آسیا جدی است و سیل سال گذشته در پاکستان ازجمله آثار آن بود. روند افزایش دما و کاهش بارش در بیشتر کشورهای غرب آسیا رخ‌داده است بیش‌ترین افرایش دما در ایران و عراق رخ‌داده و بیش‌ترین کاهش بارش در افغانستان و آذربایجان رخ‌داده و ترکیه، عربستان و پاکستان و ... نیز تحت تأثیر مسئله تغییر اقلیم قرار دارند. ایران در ۵۰ سال گذشته روند افرایش دما و کاهش بارش را شاهد بوده است و در سال ۲۰۲۳ روند افرایش دما ۱.۵ درجه بیشتر از میانگین جهانی بوده و رکورد گرم‌ترین دمای تاریخ کره زمین در سال ۲۰۲۳ ثبت‌شده و سال ۲۰۲۴ می‌تواند گرم‌تر هم باشد. میانگین دمای جهانی در زمین به حدود ۱۵ درجه رسیده که افرایش یافته و آخرین اطلاعات از تغییرات دما حاکی است که بیش‌ترین تغییرات در مناطق جنب حاره رخ‌داده است. آنچه به ما کمک می‌کند، حرکت به سمت توسعه پایدار و ایجاد شهرها و کشورهای تاب آور در برابر مخاطرات تغییرات اقلیمی است.
مهاجرت از جنوب به شمال کشور
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در ۲ سال اخیر، ۸۰۰ هزار نفر از استان‌های مرکزی و جنوبی کشور به دلیل تغییرات اقلیمی به استان‌های شمالی مهاجرت کردند. این پیامد جدی تغییرات اقلیمی در کشور است و می‌تواند در آینده ابعاد امنیتی نیز داشته باشد.
داریوش گل علیزاده در این کنفرانس گفت: از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون بیش از ۳۰۰ سیلاب در کشور داشته‌ایم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عمده این‌ها به دلیل تخریب پوشش گیاهی در بالادست حوضه‌های آبخیز بوده است. تغییر اقلیم مانند آلودگی هوا یک مسئله نیست بلکه یک چالش جدی برای کشور محسوب می‌شود که نیازمند توجه در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور است. وی افزود: در حوزه تغییر اقلیم در حال حرکت به سمت یک فروچاله هستیم و اگر سازگاری نداشته باشیم؛ با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود، آسیب جدی متوجه کشور خواهد شد. در بیش از یک دهه اخیر، ۵۰۰ گونه جانوری را در جهان به دلیل تغییر اقلیم از دست دادیم و نزدیک به ۶۰۰ گونه دیگر در معرض انقراض است.
گل علیزاده گفت: اکنون ۹۰ درصد انرژی کشور از محل سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود و این موضوع به دلیل ارزان بودن این انرژی است و درنهایت منجر به ایجاد آلودگی می‌شود که خود این موضوع هم عاملی برای تشدید اثرات تغییرات اقلیمی است.
مصرف بالای انرژی
رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست اضافه کرد: ایران درشدت مصرف انرژی رتبه یک را در جهان دارد و این موضوع نشان می‌دهد که برخلاف سیاست‌ها و برنامه‌ها عمل کردیم. بسیاری از کشت‌هایی که انجام می‌شود، مطابقتی با شرایط طبیعی کشور ندارد و این اقدامات آسیب جدی به محیط‌زیست وارد می‌کند. گل علیزاده گفت: یکی از چالش‌های اساسی در حوزه تغییر اقلیم، بحث تأمین انرژی از محل انرژی‌های تجدید پذیر است که به دلیل پایین بودن هزینه تولید انرژی از محل سوخت‌های فسیلی وزارت نیرو نتوانسته به تعهدات خود عمل کند.