نویسنده فلسطینی برای اولین بار پس از لغو مراسم دریافت جایزه خود در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۲۰۲۳ لب به سخن گشود و از آثارش و قدرت زبانشناسی و حذف شدن گفت.
آدانیا شیبلی (عدنیه شبلی) در کودکی با اولین داستان نویس زندگیاش در مزرعه بادام و زیتون خانوادگی در فلسطین روبهرو شد: او مادرش بود. میگوید وقتی برق نداشتیم، مادرم ما را دور هم جمع میکرد، چون میترسیدیم و نمیتوانستیم بخوابیم وبرایمان داستان میگفت تا زمانی که برق برگردد. شیبلی در طول ۲۵ سال نوشتن، تنها ۳ رمان کوتاه منتشر کرده است: «لمس»، «ما همه به یک اندازه از عشق دور هستیم» و «نکته جزئی». کتابهایی همه باارزش که زندگی درونی انسانها را روی دایره میریزد. شخصیتهایی که زبان به عنوان سلاح، ابزار و حتی نوعی قفس در برابر آنها به کار گرفته شده است. در رمانهای او حالتهای منعطف و فوقالعاده زیبای شخصیتهایش با وجود سیستمها، در چشماندازی که او «زبان زخمدار» مینامد، تداوم مییابد. این امر به ویژه در مورد رمان «نکته جزئی»، کتابی از دو داستان در هم تنیده صدق میکند. در داستان اول که در آگوست ۱۹۴۹ میگذرد، افسری که رهبر یک گردان است و وظیفهاش پاک کردن جنوب از وجود اعراب و بادیه نشینان باقیمانده، با یک دختر بادیهنشین مواجه میشود، او را میرباید و در نهایت به او تجاوز میکند و میکشدش. در نیمه دوم کتاب، زنی که ۲۵ سال پس از فردای این جنایت به دنیا آمده، خبری در مورد آن میخواند. او راه میافتد تا بیشتر بیاموزد و در این مسیر تمام موانعی را که میتوان انتظار داشت در برابر یک فلسطینی باشد که سعی دارد از طریق پستهای بازرسی به کتابخانهها و بایگانیها برای دسترسی به گذشتهاش برسد، طی میکند. در بهار ۲۰۲۲ وقتی کتاب «نکته جزئی» در آلمان منتشر شد، نقدهای هیجانانگیزی گرفت؛ اما در آستانه نمایشگاه کتاب فرانکفورت، روزنامهنگار کارستن اوته در نقدی نوشت در کتاب او «همه اسراییلیها متجاوز و قاتل ناشناس هستند، در حالی که فلسطینیها قربانیان اشغالگران مسموم یا خوشحال هستند». شیبلی معتقد است که این نظر در تصمیمگیری برای به تعویق انداختن جایزه او موثر بوده است. با این حال، او میگوید: من تمام این موضوع را به عنوان انحراف از درد واقعی تجربه کردم، نه بیشتر.
شیبلی وقتی با من صحبت میکند، یادآور میشود که همه شخصیتهای فلسطینی کتاب نیز بینام هستند. در واقع، اولین باری که در رمان با مردم عرب روبهرو میشویم، سرباز فقط سایههای آنها را میبیند: «سایههای سیاه باریک آنها گاهی در مقابل او تکان میخورد و بین تپهها میلرزید، اما هرگاه وسایل نقلیه به سمت آنها میرفتند، وقتی میرسیدند کسی را پیدا نمیکردند.»
به گزارش مهر از گاردین، میراث شیبلی نیز بادیه نشینی است. اجداد او ۱۰۰۰ سال پیش به عنوان جنگجویان صلاحالدین، اولین سلطان مصر و سوریه، به فلسطین آمدند و مساحت وسیعی از آن سرزمین برای کنترل به خانواده او واگذار شد. با گذشت زمان، ابتدا با حاکمیت بریتانیا بر فلسطین اجباری، و سپس با ایجاد اسراییل، که حرکت عشایری آنها را متوقف کرد، این زمینها کاهش یافت. در نهایت دولت اسراییل تمام زمینها را مصادره کرد و به پدرش اجازه داد با گرفتن زمین از یک خانواده فلسطینی دیگر، مقداری از آن را پس بگیرد که پدرش نپذیرفت.