شاخص قیمت کالاهای خوراکی و مصرفی بی‌دوام و دخانیات و… به نسبت سال گذشته (تیرماه ۱۴۰۰ تا تیرماه ۱۴۰۱) نزدیک به دو برابر شده و از رقم ۴۱۸.۵ در کل کشور به رقم شاخص ۷۷۸.۵ رسیده است.
فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ۰.۵ واحد درصد افزایش داشته است و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل بدون تغییر است.
به نوشته ایلنا، بنابر این آمار که براساس شاخص‌های قیمتی جمع آوری شده است، صرف‌نظر از دهک‌ها، شاخص قیمت کالاهای خوراکی و مصرفی بی‌دوام و دخانیات و… به نسبت سال گذشته (تیرماه ۱۴۰۰ تا تیرماه ۱۴۰۱) نزدیک به دو برابر شده و از رقم ۴۱۸.۵ در کل کشور به رقم شاخص ۷۷۸.۵ رسیده است.
همچنین تورم برای دهک اول (فقیرترین دهک) چیزی در حدود ۶ درصد از تورم برای دهک دهم (ثروتمندترین دهک درآمدی کشور) بیشتر است. براین اساس صرف‌نظر از اقلام مصرفی خوراکی و غیر خوراکی، تورم سالانه برای دهک دهم رقمی حدود ۳۸.۹ درصد و برای دهک یکم ۴۴.۸ درصد محاسبه شده است.
این درحالی است که همین آمار در تیرماه ۱۴۰۰ (سال گذشته) معکوس بوده است. یعنی تورم فقیرترین دهک ۴۴.۵ درصد (سالانه) بوده و تورم برای دهک چهارم چیزی حدود ۴۴ درصد محاسبه شده است، اما در همان نقطه از سال، تورم سالانه (۱۲ ماهه) برای ثروتمندترین دهک نزدیک به ۵۰ درصد بوده که ۶ درصد از طبقات درآمدی فقیرتر جامعه بیشتر است.
به‌نظر می‌رسد حذف ارز ترجیحی که بیشتر سبد مصرفی گروه‌های درآمدی ضعیف‌تر را پوشش می‌داد، موجب این جابجایی دهکی تورم نسبت به سال گذشته بوده است.
مرکز آمار می‌گوید نرخ تورم کل کشور در تیر ماه سال ۱۴۰۱ حدود ۴۰.۵ درصد است. محدوده تغییرات تورم دوازده ماهه در گروه عمده خوراک و دخانیات بین ۵۴.۲ درصد برای دهک چهارم و پنجم و ششم تا ۵۵.۹ درصد برای دهک اول است. همچنین اطلاعات ذکر شده در مورد گروه عمده مصرفی کالاهای غیرخوراکی و خدمات بین ۳۱.۶ درصد برای دهک ششم تا ۳۴.۹ درصد برای دهک دهم است.
طبق محاسبات مرکز آمار، ضریب اهمیت اقلام خوراکی، آشامیدنی و… برای دهک اول (فقیرترین) در تیرماه سال جاری حدود ۴۳.۳ درصد است و همین شاخص «ضریب اهمیت» برای دهک دهم (۱۰ درصد بالای ثروتمند جامعه) ۱۷.۲ است. این درحالی است که درمورد خدمات و کالاهای غیر خوراکی بادوام‌تر شاخص ضریب اهمیت برای ۱۰ درصد فقیرتر جامعه (دهک اول) ۵۶ درصد و همین ضریب اهمیت در این کالاها برای ثروتمندترین دهک (دهک دهم) ۸۲.۸ درصد است.
بر اساس اعداد مربوط به تورم در میان دهک‌های مختلف هزینه‌ای، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۵.۸ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۴.۴ واحد درصد) ۱.۴ واحد درصد افزایش داشته است. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ۰.۵ واحد درصد افزایش داشته است و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل بدون تغییر است.
تخلیه شوک تورمی
تسنیم: بانک مرکزی در توضیحاتی اعلام کرد: در خصوص ادعای مطرح شده مبنی بر تناقض کاهش رشد پایه پولی و افزایش تورم لازم به توضیح است که مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده تورم شامل تورم از ناحیه عرضه، تورم از ناحیه تقاضا و انتظارات تورمی هستند و بنابراین کنترل متغیر‌های پولی اعم از پایه پولی و نقدینگی که از اجزای مهم تورم از ناحیه تقاضا به شمار می‌روند بخشی از روند کنترل تورم به شمار می‌روند.
بر این اساس و همان‌گونه که پیش از این توسط مقامات اقتصادی دولت و کارشناسان اقتصادی بیان شده بود، سیاست حذف ارز ترجیحی با ایجاد شوک از جانب عرضه به صورت موقت در ماه‌های اردیبهشت و خرداد موجب افزایش نرخ تورم ماهانه شد. اما بر اساس گزارش مرکز آمار در تیر ماه با تخلیه اثر حذف ارز ترجیحی شاهد کاهش کم سابقه نرخ تورم ماهانه از ۱۲.۲ خرداد به ۴.۶ در تیرماه هستیم؛ لذا تفکیک اجزای تورم شامل تورم از ناحیه عرضه و تقاضا امر مهمی است.
کاهش نرخ تورم ماهانه
لازم به توضیح است پیش از این و در گزارش تورم خرداد ماه مرکز آمار، اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مشخص شده بود، چراکه نرخ تورم ماهانه به عنوان سریعترین نشانگر تورم از ۳.۵ درصد در اردیبهشت به ۱۲.۲ درصد در خرداد افزایش یافته بود.
به‌طور خاص تورم اقلام خوراکی که مرکز ثقل تورم ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ بود، پس از اجرای طرح مردمی سازی یارانه‌ها از ۳. ۳ درصد به ۲۵.۴ افزایش یافت. گزارش اخیر مرکز آمار نشان داد تورم ماهانه که به نوعی حسگر آنی تورم است، به ارقام پیش از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بازگشته و در نتیجه پیش بینی دولت مبنی بر موقتی بودن شوک تورمی این طرح، درست بوده است.
بر اساس این گزارش تورم اقلام خوراکی از ۲۵.۴ درصد در خرداد ماه به ۵.۷ درصد در تیر ماه کاهش یافت. کاهش حدود ۲۰ واحد درصدی تورم اقلام خوراکی از خرداد تا تیر ماه، به وضوح پایان اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ را نشان می‌دهد. همچنین تورم اقلام غیرخوراکی از ۴.۴ درصد در خرداد به ۳.۸ درصد در تیرماه کاهش یافت. در نهایت تورم ماهانه کل از ۱۲.۲ درصد در خرداد به ۴.۶ درصد در تیر ماه کاهش یافت. همچنین در تیر ماه سالجاری تورم نقطه به نقطه معادل ۵۴ درصد و تورم سالانه معادل ۴۰.۵ درصد به ثبت رسید.