از این دانشمند آثار علمی و ادبی فراوانی به جای مانده است. فانی نقش موثری در کتابخوانی و گسترش آن داشت و شخصیت شناخته شده در حوزه کتاب، ترجمه، ادبیات و ... بود.
زندگی و مسیر علمی
کامران فانی در ۲۵ فروردین ۱۳۲۳ در قزوین به دنیا آمد و از همان دوران نوجوانی به کتاب و دانایی پیوندی عمیق داشت. او در دوره دبیرستان به فهرستنویسی کتابها پرداخت و همین تجربه اولیه، سرآغاز راهی طولانی در جهان کتابداری شد. در دانشگاه تهران ادبیات فارسی خواند و نزد استادانی برجسته چون مهدی محقق، بدیعالزمان کردستانی و دیگر صاحبنظران زمان خود آموزش دید. فانی نه تنها کتابدار بود، بلکه مترجم، نویسنده، نسخهپژوه و پژوهشگری جدی در حوزههای مختلف فرهنگی بهشمار میرفت. او دروس کتابداری را آموخت و طی سالها به تدریس، مشاوره علمی و سرپرستی پروژههای بزرگ پرداخت.
آثار و خدمات
نام کامران فانی با کارهای ارزشمندی گره خورده است که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ترجمه کتابهای مهم ادبی و علمی: او با ذوق و تسلط بر زبانهای خارجی، آثار برجستهای را به فارسی برگرداند که دایره دانش خوانندگان فارسیزبان را گسترش داد. سرپرستی و مشارکت در دانشنامهها: فانی در تهیه و مدیریت «دانشنامه دانشگستر» و مشارکت در «فرهنگنامه کودک و نوجوان» نقش کلیدی داشت. فعالیت در فرهنگستان زبان و ادب فارسی: او عضو پیوسته فرهنگستان بود و سهمی مهم در گسترش واژگان و اصطلاحات علمی و ادبی داشت. آموزش و پژوهش: بیش از سه دهه به آموزش کتابداری و مشاوره پایاننامهها پرداخت و نسلهای جدیدی از کتابداران و پژوهشگران را تربیت کرد.
تأثیر بر فرهنگ و جامعه
تأثیر استاد فانی فراتر از واژگان کتابداری بود. او با رویکردی انسانی و دانشی، توجه جامعه را به اهمیت کتاب، خواندن و استفاده درست از منابع علمی جلب کرد. تلاشهای او در معرفی و نقد آثار ادبی و تاریخی، و نیز در ترویج فرهنگ کتابخوانی، باعث شد تا نامش برای همیشه با نهادهای فرهنگی و علمی ایران پیوند بخورد. پس از درگذشت او، پیامهای تسلیت گستردهای از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نهاد کتابخانههای عمومی کشور، خانه کتاب و جامعه فرهنگی منتشر شد که یاد او را بهعنوان انسانی بزرگ در حوزه فرهنگ و دانش زنده نگه میدارد.
یاد و میراث
کامران فانی را میتوان «نگهبانِ دانایی» نامید؛ لقبی که نشاندهنده نقش ماندگار او در حفظ، ساماندهی و انتقال دانش به نسلهای آینده است. او با خدمات خود نهفقط در عرصه کتابداری، بلکه در قلب کسانی که به کتاب عشق میورزیدند جای گرفت. یاد و نام او در هر کتابخانه، در هر قفسه و در هر ذهنی که به دنبال دانایی است، زنده خواهد ماند.