ستاره صبح، فائزه صدر: با بررسی عمده دلایل آلودگی هوا می‌توان به این نتیجه رسید که این معضل ساخته دست انسان‌ها و نتیجه مداخلات بی‌رویه در طبیعت، سوءمدیریت و سودجویی است. مطالعات نشان داده سهم خودروها در آلایندگی هوا بیش از هر عامل دیگری است. حدود ۴۱ میلیون وسیله نقلیه شامل خودروهای شخصی، اتوبوس، کامیون، مینی بوس، تاکسی و موتورسیکلت؛ آلاینده‌های ناشی از احتراق سوخت را به هوا پمپاژ می‌کنند که تنها ۱۲ میلیون از این وسایل نقلیه موتورسیکلت‌هایی است که در شهرها در حال تردد هستند. برآوردها نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد این موتورسیکلت‌ها، فرسوده و دودزا هستند. درحالیکه یک موتورسیکلت فرسوده کاربراتوری به اندازه ۱۲ برابر خودروی استاندارد یورو ۴ آلاینده تولید می‌کند. ستاره صبح در گفت‌وگو با محمد جواد عباسیان، کارشناس خودرو به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
محمد جواد عباسیان با تشریح علل آلودگی هوا گفت: آلایندگی خودروها یکی از علل اصلی آلودگی هوا است. شرایط جغرافیایی، وارونگی دما و مدیریت غلط و تصمیم گیری‌های نامتناسب با شرایط، سوخت غیر استاندارد و... علت‌های آلودگی هوا در شهرهای کشور هستند.
وی با اشاره به سهم بالای خودروها در تشدید آلاینده‌های محیطی تاکید کرد: اما به این دلیل که حدود ۶۰ درصد آلودگی ناشی از ذرات معلق در هوا منشاء خودرویی دارد من می‌توانم در خصوص این عامل برجسته نظر خود را اعلام کنم. با توجه به عمر طولانی معضل آلودگی هوا، اسقاط خودروهای قدیمی باید به اولویت مدیریت شهری و سیاست گذاران باشد.
وی در این رابطه گفت: همانطور که امروز می‌بینیم استان‌هایی که بیشترین تردد وسائل نقلیه فرسوده را دارند یعنی، تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و آذربایجان شرقی در صدر فهرست آلوده‌ترین مناطق کشور قرار گرفته‌اند. بنا بر آمارهای منتشر شده ۵۰ درصد خودروهای فرسوده ایران در این پنج استان تردد می‌کنند و امروز همین استان‌ها بیشترین درگیری را با معضل آلودگی هوا دارند.
این کارشناس صنعت خودرو ضمن تاکید بر لزوم اسقاط خودروهای فرسوده یادآور شد: تعداد ۵۰ درصد خودروهای در حال تردد کشور به حدود ۲۲ میلیون و ۱۰۲ هزار دستگاه خودروی فرسوده می‌رسد که عدد قابل تأملی است. چطور می‌توان از آلودگی هوا و راهکارهای رفع آن صحبت کرد ولی این عدد بزرگ را نادیده گرفت. هر روز ۲۲ میلیون و ۱۰۲ هزار دستگاه خودروی فرسوده در سطح کشور تردد می‌کنند و آلاینده‌های اگزوز خود را به آب و هوای شهرها و ریه مردم تزریق می‌کنند و ما در سمت دیگری به دنبال مقصر می‌گردیم!
وی گفت: اسقاط خودروهای فرسوده یک طرح پیشنهادی یا برنامه‌ای جایگزین نیست، یک ضرورت و بلکه فوریت است. این اقدام تنها به منابع مالی دولتی وابسته نیست و باید میزان تولید خودروساز و میزان واردات خودرو توسط متقاضیان را در به نتیجه رساندن این طرح مؤثر دانست.
عباسیان افزود: از موانع اجرای طرح اسقاط صحبت می‌کنیم و از اینکه منابع نداریم، درحالیکه منابع در دست مردم است فقط باید مجوز بدهیم خودرو خود را وارد کنند. آن هم نه خودروی گران قیمت چینی که ما کمپانی‌اش را تعیین و وارد می‌کنیم، بلکه خودرو کارکرده اروپایی یا ژاپنی و کره‌ای که استاندارد بالایی دارند و از نظر قیمت برای مصرف کننده به صرفه است.
این کارشناس خودرو با تشریح نقش خودروسازان در اجرای موفق طرح اسقاط خودروهای فرسوده اظهار داشت: بر اساس قوانین، خودروسازان باید به ازای تولید هر چهار خودرو، یک خودروی فرسوده را اسقاط کنند. با توجه به میزان تولید سالانه خودروسازان کشور باید حدود ۳۷۵ هزار خودرو طی یک سال از رده خارج می‌شد که نشده است. درحالیکه اگر این قانون به درستی اجرا شود تأثیر مستقیمی بر سرعت اسقاط خودرو و بازسازی ناوگان فرسوده کشور خواهد داشت. دولت فقط زمینه را برای تسریع اسقاط خودروهای فرسوده فراهم کند، نیاز بازار خودرو یا جهت تقاضا مسیر درست را پیش خواهد گرفت.
وی در این خصوص خاطرنشان ساخت: خودروساز ادعا می‌کنند مصرف بالای خودروهای داخلی به دلیل کیفیت بنزین است، ولی این مسئله قابل دفاع نیست. خودروهای خارجی با همین بنزین نصف خودروهای داخلی مصرف دارند. اگر موضوع مصرف بنزبن هم باشد، با خروج خودروهای فرسوده از چرخه مصرف شاهد کاهش روزانه ۲۲ میلیون لیتر مصرف بنزین خواهیم بود که هم در مدیریت انرژی کشور تأثیر گذار است و هم به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند. از هر طرف که به مسئله آلودگی هوا بپردازیم به معضل خودروهای فرسوده خواهیم رسید. بدون اسقاط ناوگان خودروی فرسوده به استاندارد آب و هوا نزدیک نخواهیم شد.
این کارشناس خودرو در رابطه با نسبت مصرف بنزنین وارداتی و کاهش آلودگی هوا گفت: وقتی بسیاری از کلانشهرهای کشور همچنان با چالش آلودگی ناشی از تردد خودروهای قدیمی درگیر هستند، حتی اگر بهترین بنزین تولید شده در جهان را وارد کنیم و در باک این خودروها بریزیم باز هم شاهد آلایندگی بالای آن‌ها خواهیم بود. پیدا کردن راه حل‌های جدید ارزشمند است اما فعلاً این سر نخ قدیمی را از دست ندهیم و به همین معضل رسیدگی شود تا بعد برای دیگر عوامل آلاینده هوا هم فکری شود.
وی در این رابطه افزود: متأسفانه انحصار در صنعت خودرو که بازار را تماماً قبضه کرده، با اعمال نفوذ و پیگیری ممنوعیت واردات خودروهای کارکرده خارجی به استمرار آلودگی هوا دامن زده است. خودروسازان محصول خود را با هر سطح استاندارد و کیفیتی تولید و به بازار عرضه می‌کنند و خریدار ناچار است از محصولات موجود انتخاب کند و چرخه باطل به همین صورت ادامه پیدا می‌کند.
محمد جواد عباسیان در پایان سخنان خود با اشاره به نقش مدیریتی در این حوزه تاکید کرد: اگر افرادی تکنوکرات، متخصص و آشنا به امور مرتبط برای پست‌های مدیریتی انتخاب شوند، مشکل حل می‌شود. مدیریتِ بدون تجربه و دانش، همراه با سیاسی کاری، کار را به اخذ تصمیماتی می‌کشاند که در آینده معضلاتی بسی بزرگ از مسئله اولیه خلق می‌شود.