در هفتههای اخیر نشانههایی از همگرایی برخی پایتختهای عربیِ خلیجفارس با چارچوب پیشنهادی دونالد ترامپ برای آینده غزه دیده میشود؛ چارچوبی که بر «ایجاد مناطق امن، پاکسازی کانونهای درگیری و آغاز بازسازی» تکیه دارد تا همزمان مسیر پایان جنگ و بازگشت ثبات اقتصادی در منطقه را هموار کند. منابع آگاه میگویند این رویکرد بیش از هرچیز تابع محاسبات امنیتی و پروژههای توسعهای بزرگ (مانند چشمانداز ۲۰۳۰ عربستان) است و با فشار افکار عمومی برای توقف جنگ همپوشانی دارد.
در مقابل، موضع حماس همچنان مبهم و محتاطانه توصیف میشود. یک مقام ارشد این جنبش از «منطقههای خاکستریِ تعامل» سخن گفته که میتواند اختلافات داخلی را آشکار کند و تصمیمگیری را به تعویق بیندازد. تحلیلگران بر این باورند که پذیرش کامل طرح از سوی حماس بعید است؛ زیرا حذف یا بینقش کردن این بازیگر در ترتیبات آتی غزه، با واقعیت میدانی و شبکههای نفوذ محلی سازگار نیست و خطر خلأ امنیتی را افزایش میدهد.
در سطح منطقه، مخالفان پرصدا نیز فعالاند. رهبران انصارالله یمن طرح را «خیانت» خوانده و هشدار دادهاند که فشار بر گروههای مقاومت میتواند به تشدید درگیریها بینجامد. همزمان برخی مقامات و کارشناسان عرب میگویند اجرای طرح بدون جدول زمانی روشن، منابع مالی مشخص و سازوکار انتقال امن پول و کالادر شرایط تحریم و بیاعتمادی با ریسکهای جدی همراه است. این طیف تأکید میکند که هرگونه نقشه راه باید تعهداتی درباره عدم تغییرات یکجانبه سرزمینی و حفظ حقوق فلسطینیان در بر داشته باشد.
با وجود استقبال محدود، فضای کلی «هیجان محتاطانه» است؛ یعنی دولتها مایلاند از فرصت بازسازی و گشایش اقتصادی بهره ببرند، اما تضمینهای اجرایی، نقشبندی بازیگران، شیوه مدیریت گذار و امنیت مناطقِ پاکسازیشده هنوز شفاف نیست. پیشنهادهایی برای نقش آمریکا و اسرائیل در مدیریت فنیِ مرحله گذار مطرح است، ولی همزمان بر تقدم چارچوبهای عربی و پرهیز از اقداماتی که تنش را دامنهدار کند، تأکید میشود.
جمعبندی این تحولات آن است که میان میل به پایان جنگ و نگرانی از خلأهای پساجنگ، تعادل شکنندهای شکل گرفته. تا زمانی که چهار مؤلفهی کلیدی نقش و جایگاه حماس، تأمین مالی و نظارت بینالمللی، جدول زمانی مرحلهای، و تضمینهای حقوقی و سرزمینی بهطور روشن قفلگشایی نشود، طرح ترامپ بیش از آنکه «نقشه راه قطعی» باشد، چارچوبی بحثبرانگیز و در حال چانهزنی باقی میماند و سرنوشت آن به تعاملات هفتهها و ماههای آینده گره خورده است.