چشم‌اندازهای بی‌نظیری دارد که در آن می‌توان طعم واقعی قفقاز را چشید. سواحل زیبای دریای سیاه تمیز و ایدئال برای زدن تن بر آب است. چشم‌اندازهای کوه‌های سر به فلک کشیده قفقاز برای ایرانی کوه آشنا حسی خوبی دارد و این سرزمین نزدیک‌ترین کشور اروپایی به ایران است که ویزا نمی‌خواهد و با سفر به آن می‌توان ارزان‌ترین سفر با استاندارد اروپایی با حس آسیایی را تجربه کرد.
این کشور کوچک با ۶۹۷۰۰ کیلومترمربع وسعت و جمعیت ۳ میلیون و ۷۰۰ هزارنفری سطحش حتی از استان هرمزگان کوچک‌تر و جمعیتش از آذربایجان شرقی هم کمتر است. تولید ناخالص ملی این کشور غیرنفتی، حدود ۳۴ میلیارد دلار و تولید ناخالص ملی به نسبت هر فرد حدود ۹ هزار دلار (دو برابر ایران) است. تولیدات کشاورزی و صنایع شراب سازی و نساجی، تجارت و گردشگری ازجمله منابع مهم درآمدی کشوری غیرنفتی است که تورم آن فقط سه و نیم (۳.۵) درصد است. این کشور در حوضه تجاری اتحادیه اروپا است و با امارات قرارداد آزاد تجاری دارد.
من در سفر به این کشور ویژگی‌هایی دیدم که به ۵ مورد برجسته آن اشاره‌کنم:
سرزمین باغ‌ها:
از زیباترین میراث به‌جامانده اشغال روس‌ها ساخت دو باغ گیاه‌شناسی بی‌نظیر، یکی در باتومی و دیگری در تفلیس است. قدمت باغ گیاه‌شناسی باتومی به ۱۱۳ سال پیش (۱۹۱۲ میلادی) می‌رسد که کراسنو، باغی به وسعت ۱۱۱ هکتار را ساخت که امروز از زیباترین باغ‌های گیاه‌شناسی جهان و یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری صدها هزار بازدیدکننده است. باغ گیاه‌شناسی تفلیس یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های گیاه‌شناسی جهان است که قدمت ساخت آن به‌عنوان باغ سلطنتی به سال ۱۶۲۵ یعنی ۴۰۰ سال پیش‌بر می‌گردد. این باغ در سال ۱۸۴۵ یعنی ۱۸۰ سال پیش توسط میخاییل ورونتسف، حاکم روسی ساخته‌شده است. این باغ با وسعت ۱۶۱ هکتار در بافت تاریخی و قدیمی شهر و مشرف‌به دره زیبایی است که بهشتی بی‌همتاست. کشوری که وسعتش فقط ۵ درصد مساحت ایران است با ۴۱۳۰ گونه گیاه آوندی بیش از نیمی از کل گونه‌های فلور ایران را در خود جای‌داده است.
سرزمین بدون پلاستیک:
ایران از ساحلش تا قله کوه‌هایش پر پلاستیک و زباله است، گرجستان بهشتی است که می‌توان یکدل سیر از چشم‌اندازها و طبیعت شهری و بین‌شهری بی پلاستیک و بی زباله را سیر به تماشا نشست. از سال ۲۰۱۹ میلادی قانون منع استفاده از پلاستیک‌های نازک در گرجستان اجرا می‌شود و تولید و استفاده از پلاستیک تجزیه‌ناپذیر ممنوع بوده و حدود ۲۰۰ دلار جریمه دارد. فروشگاه‌ها هم بلااستثنا از شما در مورداستفاده از پلاستیک سال کرده و مبلغی بابت فروش آن دریافت می‌کنند. من قبلاً همین رفتار را در آذربایجان و ازبکستان دیده‌ام.
سرزمین چراغ‌های خاموش:
برق در گرجستان خیلی گران است. علتش این است که مهم‌ترین منبع تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی است که به دلیل کاهش آورد رودخانه‌ها ناشی از تغییر اقلیم کاهش‌یافته و واردات برق از ترکیه هم گران است. اگرچه این کشور با توسعه پنل های خورشیدی و توربین‌های بادی در مسیر دستاوردی به انرژی پاک است ولی سهم آن ناچیز است. برای فهم رعایت الگوی مصرف در گرجستان همین بس که وقتی در شب در جاده‌های بین‌شهری عبور می‌کردم به طرز باورنکردنی روستاها خاموش بودند و نور بسیار کم سو و پراکنده دیده می‌شد. فروشگاه‌ها در شب با چراغ‌های کم و به‌شدت کم‌نور و کم‌مصرف دیده می‌شدند. طبق گفته یکی از ساکنان هزینه برق یک خانواده کوچک دو نفرِ ماهیانه حدود ۲۰۰ لاری، یعنی بیش از ۷۴ دلار (معادل ۶ میلیون تومان) است. این در حالی است که طبق اطلاعات موجود متوسط حقوق در گرجستان حدود دو برابر ایران است. قیمت بنزین و گازوئیل هم در گرجستان لیتری ۱ تا ۱.۲ دلار است.
سرزمین ماشین‌های خارجی:
در این کشور هر نوع خودروی گران‌قیمت خارجی را می‌توان دید. پایین‌ترین مدل انواع تویوتاهای هیبریدی پریوس تا پورشه و بسیاری از خودروهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی به وفور در خیابان‌ها جولان می‌دهند. گرجی‌ها خودروهای آسیب‌دیده و دست‌دوم خارجی را وارد و بعد از تعمیر به قیمت‌های بسیار ارزان‌تر از مدل‌های نو می‌فروشند و حتی به خارج هم صادر می‌کنند.
پایتخت در دل طبیعت:
یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های تفلیس پایتخت گرجستان، پراکنده بودن شهر در بین محیط‌های طبیعی است. بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک بدون تراشیدن جنگل، در دل طبیعت قرار دارند. عبور رودخانه کورا از وسط شهر تفلیس و دریاچه مصنوعی تفلیس (که منبع ذخیره آب شهر است) محیطی مفرح برای زندگی است. شهری با یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در ۷۲۶ کیلومترمربع وسعت، سطحی برابر تهران ۱۰ میلیونی دارد. حتی بخش‌های وسیعی از مرکز شهر کاملاً طبیعی است و پوشش‌های گیاهی و چشمه‌سارها و آبشارهای طبیعی حس بسیار دل‌انگیزی به انسان می‌دهد. آپارتمان‌های بزرگ معمولا به سبک ساختمان‌های دوران شوروی در اطراف شهر پراکنده‌شده‌اند و شبکه اتوبوس‌رانی فعال و گسترده و دو خط مترو حدود نیمی از نیاز جابه‌جایی‌های شهر را پوشش می‌دهند. خطوط اتوبوس در همه خیابان‌ها بدون جداسازی عبور و مرور سریع اتوبوس‌ها را بدون ماندن در ترافیک ممکن می‌کرد. فرهنگ بالای رانندگی و رعایت قانون در این کشور مشهود است.
رونق صنعت گردشگری
چهار طیف گسترده گردشگر از روسیه، ترکیه، کشورهای اروپایی، کشورهای عربی و ایرانی در گرجستان حضور فعال دارند. درآمد سالیانه حدود ۲ میلیارد دلاری از گردشگری برای کشوری که یک بیست و سوم از ایران مساحت و همین نسبت جمعیت دارد این کشور را در مسیر درست توسعه پایدار قرار داده است.
چند توصیه حکمرانانی
این حق مردم ایران نیست که نیم‌قرن از زندگی‌شان درگیر جنگ، تورم، فروپاشی و گسستگی خانوادگی، تخریب محیط‌زیست و حیف‌ومیل منابع شود و افق روشنی برای زیست بی‌ترس و امن در پیش رو نداشته باشد. این حق ایرانی نیست که از داشتن یک کارت اعتباری محروم باشد و در سفر خارجی مجبور باشد با پول نقد با ترس از سرقت سفر کند.
رشد کشورهای کوچک اغماری اطراف ایران که در گذشته‌ای نه چندان دور یا بخشی از ایران بودند و یا اصلا جایی در جغرافیای سیاسی نداشتند – باید به ما یادآور کند که سیاست‌ورزی خصمانه با جهان ما را ضعیف و ناتوان می‌کند و ادامه آن با تهدید فروپاشی یا خونریزی فضیلت نیست. نتیجه حکمرانی پر خطا به نفع دشمن و رقبای ماست.