ستاره صبح - مریم اسدی برون: تورم افسار گسیخته و کاهش شدید ارزش پول ملی، منجر به افت محسوس قدرت خرید اکثریت مردم شده است تا جایی که برخورداری از طرح های حمایتی دولت برای بسیاری از ایرانیان الزامی شده و چشم و گوش جامعه اخبار یارانه و کالابرگ را دنبال میکند. در این بین زمزمههایی از حذف یارانه دهک های بالا به گوش میرسد. یارانهای که پرداخت آن در کشورمان از آذرماه 1389 و در چارچوب اجرای قانون هدفمند سازی یارانهها آغاز شد. اگرچه هدف اصلی این طرح، اصلاح تدریجی قیمت حامل های انرژی، حذف یارانه های پنهان و ناکارآمد، و توزیع مجدد درآمدهای حاصل از این اصلاح قیمتها به صورت نقدی بین خانوارها بود، اما اجرای این طرح به شکل آشکاری موجب افزایش تورم شد. تجربه کالابرگ جدید است و هنوز نمیتوان موفقیت یا تأثیر منفی آن بر اقتصاد را پیش بینی کرد. ستاره صبح در گفتوگو با آلبرت بغزیان، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه میخوانید:
آلبرت بغزیان در رابطه با لزوم اجرای طرحهایی نظیر کالابرگ گفت: روش های حمایتی مثل کالابرگ در شرایط جنگی در دستور کار دولتها قرار میگیرد، چون به دلیل محدودیت تولید و ناتوانی در واردات برای تزریق کالا در بازار به مشکل بر میخورند و الزامی سبب میشود تا دولت طرحی بچیند و کالا های مصرفی جامعه را از طریق کالابرگ یا کوپن به دست مردم برساند.
وی افزود: شرایط بازار در حال حاضر به آن صوت نیست و اقلام مصرفی به اندازه کافی در بازار وجود دارد ولی چون گرانی به حد غیر قابل تحملی رسیده و مردم نمیتوانند نیازهای اصلی خود را تأمین کنند. به همین دلیل دولت باید کاری میکرد و طرحی حمایتی اجرا میشد. از این منظر کالابرگ یعنی دولت در مبارزه با تورم و گرانی شکست خورده است.
این اقتصاددان با اشاره به تأثیر تورم در کاهش قدرت خرید جامعه اضافه کرد: در شرایطی که تورم از ارزش واقعی طرح های حمایتی دولتی کاسته است نه یارانه و نه کالابرگ کمکی به مردم نمیکند. تورم مثل چالهای در حال بلعیدن منابع مالی دولتی است که در قالب کمک به اقشار مختلف ارائه میشود.
وی در ادامه خاطر نشان ساخت: اگر تورم مهار نشود همانطور که تا امروز پیش آمده در آینده نیز ارزش گول کاهش پیدا میکند و معیشت جامعه تحت تأثیر افزایش تورم و کاهش ارزش ریال در تنگنای بیشتری قرار میگیرد. آنچه مردم مصرف میکردند به طور مداوم کاهش پیدا می کند و اقلام مورد استفاده پیوسته در لیست خانوار خط میخورند و حذف میشوند. این وضعیت به مرور موجب تعمیق رکود اقتصادی خواهد. استاد اقتصاد دانشگاه تهران ضمن یادآوری مشکلات دولت در ادامه دادن طرح های حمایتی اظهار داشت: در همین شرایط هم معضل کسری بودجه دولت تهدیدی است که سایه اش بالای سر حمایت های دولتی قرار گرفته و میتواند بهانه لازم برای قطع پرداخت یارانه و یا ادامه دادن طرح کالابرگ را سبب شود.
کسری بودجه باید با کاهش هزینهها کنترل شود. اما موضوع کسری بودجه، برای بسیاری از تعهدات دولت، تبدیل به یک بهانه شده است. وی گفت: راهکار فوری تقویت معیشت مردم است اما در دراز مدت باید برای توانمند سازی جامعه کاری جدی صوت داد. کمک های دولتی در اندازهای نیست که هزینه های خانوار را پوشش دهد. به جای افزایش یارانه کل جمعیت بهتر است دستمزد نیروی کار را افزایش دهیم و درعین حال جلوی افزایش قیمت ها گرفته شود تا هزینه های خانوار افزایش پیدا نکند. آلبرت بغزیان در پایان گفتوگو تاکید داشت: تیم اقتصادی دولت باید با بررسی دقیق شرایط و بهره گیری از تمام ظرفیت های موجود مقدمات لازم را برای پایین آوردن قیمت ها تدارک ببیند. در حال حاضر فقط در این صورت میتوان مشکلات معیشتی مردم را به شکل قابل توجهی بر طرف کرد.