قاسم محبعلی سفیر سابق ایران در مالزی و یونان و مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از طرح‌های آمریکا برای اعمال فشار به ایران در منطقه و سفیر دبیرکل شورای عالی امنیت ملی گفت: هدف آمریکایی‌ها در مورد این طرح‌ها روشن است. اما طبیعی است که انحصار داشتن سلاح تنها در اختیار دولت است. وقتی دولتی تصمیم می‌گیرد که به هر دلیلی، این سلاح در اختیار خودش باشد، نمی‌توان با آن مخالفت کرد. لازم است که حزب‌الله و حشدالشعبی با دولت خود توافق کنند و اجازه ندهند که وضعیت به بحران برسد.
ممکن است آمریکا و اسرائیل به نفع دولت لبنان وارد جنگ شوند
وی ادامه داد: ایران هم چاره‌ای جز حمایت از این خواست دولت‌ها ندارد وگرنه طبیعی است که می‌تواند در لبنان به جنگ داخلی تبدیل شود و ممکن است آمریکا و اسرائیل نیز به نفع دولت لبنان وارد جنگ شوند. وضعیت مشابهی با شدت کمتری در دولت عراق و حشدالشعبی وجود دارد که ظاهرا رفتار عاقلانه‌تری در پیش گرفته‌اند.
این تحلیل‌گر مسائل غرب آسیا با بیان اینکه هر شرایط و وضعیتی آثار خود را دارد، تصریح کرد: طبیعی است که نفوذ ایران باید در شرایط جدید در رابطه با دولت‌ها، به ویژه ارتباط با دولت لبنان و دولت عراق بنا شود و از این طریق ارتباطات مختلف را حفظ و گسترش دهد.
نمی‌توان به گذشته بازگشت
محبعلی با تاکید بر اینکه شرایط تغییر کرده است، اظهار کرد: زمانی در لبنان، جنگ داخلی وجود داشت و اسرائیل اشغالگر بود، اما اکنون یک دولت در لبنان وجود دارد که ایران نیز آن را به رسمیت می‌شناسد و همه گروه‌ها و طوایف در آن حضور دارند. شرایط سال‌های دهه ۸۰ میلادی یا دهه ۶۰ وجود ندارد. در عراق نیز، در گذشته داعش و مداخلات وجود داشت، اما اکنون دولت عراق وجود دارد. بنابراین، باید بر اساس این موقعیت سیاست را بنا کرد و نمی‌توان به گذشته بازگشت.
حشد الشعبی می‌تواند در چارچوب قانون مسلح باشد
این دیپلمات با سابقه کشورمان در خصوص شرایط امنیتی در عراق عنوان کرد: در عراق، وضعیت کمی متفاوت‌تر از لبنان است. کردها با توافق دولت شرایط حکومت فدرال دارند و شاید قابل پذیرش باشد که در حد پلیس محلی که تحت فرمان دولت مرکزی باشد قدرت را در اختیار داشته باشند. حشدالشعبی نیز در چارچوب قانونی می‌تواند در صورتی که مجلس و کابینه دولت موافق باشند، تحت فرمان ارتش و با مجوز دولت از سلاح استفاده کند.
وی اضافه کرد: اگر چنین شرایطی وجود داشته باشد، طبیعی است که مشکلی پدید نخواهد آمد. اما اگر نیرویی خارج از دولت آتش به اختیار باشد و خود تصمیم بگیرد که عملیات کند، طبیعی است که هیچ دولتی این را نخواهد پذیرفت.
این کارشناس سیاست خارجی در پاسخ به این سؤال که صورت‌بندی‌های جدید در منطقه غرب آسیا چه تغییراتی در سیاست خارجی ایران ایجاد خواهد کرد، گفت: تغییراتی که بعد از هفته اکتبر شکل گرفته، به وضوح در چهارچوب سیاست‌ها و منافعی که ایران در منطقه دنبال می‌کند، نیست. اسرائیل اکنون بازیگر تعیین‌کننده‌تری نسبت به قبل در خاورمیانه شده و نقش آمریکایی‌ها هم به مراتب افزایش یافته است. در این چارچوب، باید سیاست‌ها را تنظیم کرد.
هیج کشوری به اندازه ایران نمی‌تواند در منطقه تأثیر‌گذار باشد
وی گفت: ایران هم یک کشور و وزنه‌ی تعیین‌کننده در منطقه است. اگر سیاست ایران بر اساس ثبات، امنیت و همکاری در خاورمیانه باشد و مشکلاتش با غرب و اروپا را حل کند تا یک توافق جامع دست یابد، باز هم می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد. هیچ کشوری در این منطقه به اندازه ایران موثر نیست چون ابزارهای مختلفی در اختیار دارد. مهم این است که باید این ابزارها را متناسب با شرایط و به گونه‌ای به کار گرفت که حاصل جمع آن اولا در خدمت منافع ملی و امنیت ملی باشد و ثانیا به صلح و ثبات در منطقه کمک کند.