ستاره صبح- علی بیت‌اللهی، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پدیده فرونشست زمین با آب‌های زیرزمینی در ارتباط مستقیم است؛ به‌عبارتی هر چقدر آب زیرزمینی در لایه‌های زیرین زمین پایین می‌رود به همان نسبت سطح زمین پایین می‌رود که اصطلاحاً به آن «فرونشست» گفته می‌شود. کاهش منابع آب زیرزمینی کشور از دهه ۵۰ آغاز شد و نخستین آثارش فرونشست زمین در حوالی رفسنجان در استان کرمان دیده شد. کاهش منابع آب زیرزمینی در کشور به طور کلی از نیمه دهه ۷۰ قابل مشاهده بود. در تغذیه آبخوان تعادل وجود ندارد، به همین دلیل نزدیک به ۱۴۰ میلیارد متر مکعب آب از دست رفته است. مهم تر اینکه به طور متوسط سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌های کشور حدود ۶۰ سانتی متر مکعب کم شده و سالانه در برخی از مناطق تا ۱.۵ متر کاهش آب دیده شده است. فرونشست زمین که ارتباط با برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی دارد یک «فاجعه» و یک « تراژدی» است، زیرا وقتی زمین فرونشست می‌کند بازگرداندن آن به حالت اولش سال های زیادی زمان لازم دارد.
استفاده از تجربه های موفق
از آنجایی که فرونشست زمین اساسا یک مخاطره انسان ساخت است، به همین دلیل قابل کنترل است و تجربیات موفق در چندین کشور این را نشان می‌دهد. به عنوان مثال دشت توکیو ۱۲ سانتی‌متر فرو نشست داشت، اما اکنون به صفر رسیده است. همچنین در شانگهای و تیانجین چین، در تایوان، اندونزی وآمریکا، اقدامات انجام شده منجر به کنترل فرونشست شد. با اقداماتی همچون کاهش برداشت آب زیرزمینی، افزایش تغذیه آب زیرزمینی، کنترل برداشت‌های بی رویه آب، کشت محصولات کم‌آب‌بر، کاهش هدررفت آب در بخش کشاورزی و صنعت و ... این مهم شدنی است.
هدر رفت آب
به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، نزدیک به ۳۰ درصد محصولات کشاورزی پرت و هدر رفت آب دارد و به طور متوسط از ۲۰۰ لیتر در یک کیلوگرم تا ۱۵ هزار لیتر در یک کیلوگرم اعم از فرآورده‌های زراعی و دامی آب مصرف می‌شود که این به معنای هدر رفت بالای آب است. مکان‌یابی صنایع آب بر در جاهای کم آب یا توسعه جمعیت در شهرهایی که با مشکل آب مواجه بودند، بر این مشکلات افزوده است.
بیت الهی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقلات بر اهمیت جدی گرفتن بحران فرونشست زمین تأکید کرد و هشدار داد: این پدیده، به‌ویژه در مناطق شهری، زیرساخت‌ها، دارایی‌های ملی و بافت‌های تاریخی را تهدید می‌کند.
خطر فرونشست خطوط گاز
بیت‌اللهی خاطرنشان‌کرد: بیش از نیمی از مساحت بافت‌های تاریخی کشور در مناطق فرونشستی قرار دارند و حدود ۱۰ هزار کیلومتر از خطوط گاز در معرض خطر هستند. خطوط ریلی و جمعیت حدود ۴۰ میلیون نفر در مناطق مجاور یا در پهنه‌های فرونشستی زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده خطرات جدی برای زیرساخت‌ها و زندگی مردم است.
۷۵۰ شهر در معرض فرونشست
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه‌داد: عمده‌ترین فرونشست در کشور در مجاورت یا روی گستره‌هایی است که کانون‌های جمعیتی بزرگی دارند؛ به طوری که حدود ۷۵۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ آبادی و در مجموع ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور روی پهنه‌های فرونشستی قرار دارند.
بیشترین فرونشست در کرمان
بیشترین نرخ فرونشست در استان کرمان است و پس از آن البرز و قم قرار دارند. در مناطق شمالی مانند مازندران و گلستان، این پدیده مشاهده شده است و در تهران سالانه تا ۳۶ سانتی‌متر فرونشست گزارش شده است. این پدیده، تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های شهری، خطوط لوله، شبکه‌های ریلی و جمعیت است. دشت تهران از کمربند میانی از سمت بلوار کشاورز به پایین شکل می‌گیرد که به همان نسبت به صورت خفیف فرو نشست به سمت جنوب تهران شروع می‌شود و اکنون در مناطق ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۱۰، ۱۱، آثار فرونشست مشاهده شده است. فرونشست نسبت به دو سال قبل تا سه برابر افزایش یافته است و نزدیک به سه میلیون نفر در تهران در پهنه‌های فرونشستی ساکن هستند.