ر آخرین سفر «ماسیمو آپارو» معاون مدیرکل آژانس به ایران در چارچوب مذاکرات فنی و کارشناسی برای حل‌وفصل موضوعات باقی‌مانده پادمانی، مقامات سازمان انرژی اتمی آثار قابل توجهی از خرابکاری در ۲ مکان ورامین و تورقوزآباد را که توسط مقامات امنیتی کشور یافت شده و احتمال بالای خرابکاری را تأیید می‌کند، ارائه کرده است.
اطلاعات ارائه شده از سوی ایران به مقامات آژانس با هدف رفع کمبودهای اطلاعاتی که توسط آژانس شرح داده شده، نشان می‌دهد شبکه‌ای از خرابکاری در این زمینه در جریان است.
مقامات ایران تأیید کردند، اسناد تکمیلی و پشتیبان در رابطه با شبکه خرابکاری را می‌توانند در زمان مناسب در دسترس آژانس قرار دهند.
تاکید ایران بر خرابکاری در تورقوزآباد و ورامین
از آنجایی که دو مکان تورقوزآباد و ورامین، از جمله مکان‌های حساس هسته‌ای و امنیتی از نقطه نظر ایران نبودند، طبیعی است که دوربین‌های امنیتی در این مکان‌ها تا قبل از موضوعیت یافتن آنها از سوی آژانس و طرح این مسئله در فضای عمومی و رسانه‌ای نصب نبوده است، از این رو ثبت وقایع قبل از آن امکان نداشته است. بنابراین هرگونه انتظاری مبنی بر ثبت حادثه قبل از نصب دوربین‌ها و ارائه آنها، غیر واقعی است.
بر اساس یادداشت توضیحی که ایران در پاسخ به گزارش جامع پادمانی آژانس منتشر کرده، در نتیجه حادثه خرابکاری در تورقوزآباد و ورامین، ارزیابی بیان شده در گزارش جامع، فاقد مبنای اساسی است. ایران وجود خرابکاری در رابطه با ارزیابی آژانس در مورد اورانیوم ۲۳۵ غنی شده تا ۱۸ درصد در تورقوزآباد که به نظر به تازگی این ارزیابی به دست آژانس رسیده یا تصمیم گرفته برای جذابیت گزارش خود آن را علنی کند، را وارد دانسته و اذعان کرده است که هیچ سرنخی در مورد منشأ مواد مذکور در دست ندارد، جز اینکه علت احتمالی آن خرابکاری باشد.
رونمایی آژانس از اطلاعات تازه در گزارش جامع
شایان ذکر است بخش قابل توجهی از موضوعات مورد اشاره در گزارش جامع آژانس، برای اولین بار بیان شده به طوری که حتی ایران هم در جریان این مطالب تا قبل از این نبوده است.
ایران در رابطه با «تورقوزآباد» اعلام کرده، بر اساس تحقیقاتی که انجام داده، هیچ کانتینر دست‌نخورده‌ای در دوره زمانی ذکر شده توسط آژانس، از این مکان خارج نشده است.
بر اساس یادداشت توضیحی ایران، فیلم اسقاط کانتینر به مقامات آژانس ارائه شده است که بر اساس این فیلم ایران اعلام کرده این فعالیت می‌تواند به سرعت و در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری از تخمین‌های آژانس تکمیل شود.
ایران تاکید دارد که تورقوزآباد، انبار ضایعات صنعتی است و جابه‌جایی کانتینرها در این مکان، یک فعالیت معمول است.
ایران هم‌چنین استدلال آژانس مبنی بر اینکه ذراتی با همان نشانه‌ها در آزمایشگاه جابربن حیان(JHL) در تورقوزآباد یافت شده است را اظهارنظری بی‌سابقه دانسته که برخلاف ادعایی است که در بخش دیگری از گزارش جامع آمده است. ایران تاکید می‌کند که در رابطه با این استدلال تاکنون هیچ اطلاعاتی دریافت نکرده و آژانس این موضوع را با ایران در میان نگذاشته است.
ایران خاطرنشان می‌کند که در مورد ناترازی مورد اشاره آژانس در گزارش درباره آزمایشگاه جابربن حیان، هیچ عدم موازنه موادی در JHL وجود نداشته، زیرا تا زمان انحلال مواد در UCF، تحت نظارت مداوم و مهر و موم آژانس بوده است.
در رابطه با «ورامین» نیز آژانس در گزارش جامع پادمانی، اطلاعات و اتهامات جدیدی مطرح کرده است که به گفته مقامات ایرانی تا قبل از این گزارش در این مورد نیز با ایران گفت‌وگویی انجام نگرفته است. ایران ادعای وجود «کارخانه اعلام نشده در مقیاس آزمایشی» بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ را رد کرده و گفته است، این ادعا با اطلاعات قابل اعتماد و اسناد معتبر پشتیبانی نمی‌شود. این ادعا بیشتر مبتنی بر اسناد جعلی و ساختگی ارائه شده توسط یک نهاد بدنیت به آژانس است. اشاره به یک تصویر ماهوارهای بی‌کیفیت برای ارزیابی اینکه «کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...»، برای تأیید چنین ادعایی کافی نیست.
ایران توضیحات لازم در مورد مکان ورامین را به صورت کتبی و شفاهی به آژانس ارائه کرده و گفته است که این مکان به خاطر فقدان توجیهات اقتصادی در سال ۲۰۰۴ متوقف شده است.
نکته قابل توجه در رابطه با ورامین این است که آژانس برای اولین بار در مورد وجود سیلندرهای UF۶ و تجهیزاتی در این مکان اطلاعاتی را در گزارش بیان کرده است که تاکنون در رابطه با آنها سؤالی را با ایران مطرح نکرده بود.
از نقطه نظر ایران، این یک موضوع کاملا جدید است و هیچ سند پشتیبانی هم توسط آژانس در این زمینه به ایران ارائه نشده است.
مقامات ایران بر این نظرند که ارزیابی به دست آمده از سوی آژانس، واقعی نیست و فاقد اسناد و مدارک مربوطه است، علاوه بر این ایران در چندین نوبت، از جمله در ۲۸ مه ۲۰۲۵ در جریان بازدید معاون مدیرکل، رسماً به آژانس اعلام شده که احتمال خرابکاری در ورامین قابل توجه و بسیار واقعی است.
مقامات ایران موضوع خرابکاری با استفاده از سندسازی در رابطه با موضوعات مربوط به چهار مکان به ویژه تورقوزآباد و ورامین را از ابتدای طرح این مسائل مورد توجه قرار دادند. با این حال در گزارش جدید آژانس، علاوه بر ادعاها و اسنادی که قبلا آژانس درباره این دو مکان مطرح کرده، موضوعات و اطلاعات جدیدی بیان شده است که حتی تا قبل از این گزارش با ایران در میان گذاشته نشده است؛ این رویکرد آژانس بر خلاف ادعاها و مواضعش در رابطه با حل مسائل پادمانی مسائل باقی‌مانده با ایران است که نشان می‌دهد آژانس ظاهرا بنایی بر حل این موضوعات از مسیر فنی و کارشناسی و بدون هیاهوی رسانه‌ای و سیاسی ندارد.
ایران مستندات و حتی اعترافات قابل توجهی از افرادی که در رابطه با خرابکاری در این دو مکان، دستگیر شده‌اند در اختیار دارد و حتی فیلمی شبیه‌سازی شده از چگونگی فعالیت در تورقوزآباد در رد ادعاهای آژانس را به معاون مدیرکل نشان داده است. با این حال آژانس هم‌چنان بر روی ادعاها و اطلاعاتی که در اختیار دارد، پافشاری می‌کند.
هر چند ایران آمادگی خود را برای ارائه توضیحات بیشتر در چارچوب بیانیه و مدالیته ۴ مارس ۲۰۲۳ اعلام کرده، اما با توجه به مواضع و رویکرد مدیرکل آژانس در هفته‌ها و ماه‌های اخیر به ویژه گزارش جامع اخیر، انتظار نمی‌رود آژانس بنایی بر حفظ موقعیت و جایگاه بی‌طرفانه و فنی و حقوقی خود داشته باشد.
منبع: ایسنا