در حالی‌که هنوز شهریه نهایی مدارس غیردولتی برای سال تحصیلی آینده از سوی مراجع رسمی ابلاغ نشده است برخی مدارس با پیش‌دستی از فرایند قانونی، اقدام به اعلام شهریه‌های غیرمتعارف، ثبت‌نام و دریافت چک از خانواده‌ها کرده‌اند؛ وضعیتی تکراری و نگران‌کننده که نشان می‌دهد آموزش و پرورش همچنان از اعمال نظارت مؤثر بر این مدارس ناتوان است.
افزایش‌های چند ده میلیونی شهریه؛ بدون شفافیت
مطابق بررسی میدانی، شهریه برخی مدارس غیردولتی در سال تحصیلی جدید افزایش‌های غیرمعقولی داشته است؛ به‌گونه‌ای که شهریه پایه هفتم یک مدرسه متوسطه اول در تهران از 46 میلیون تومان به 70 میلیون تومان افزایش یافته است، افزایشی حدود 52 درصدی که هیچ توجیه خدماتی یا آموزشی خاصی برای آن ارائه نشده است.
انتخاب با اجبار مدرسه غیردولتی
یک پدر که فرزندش را پس از رفتارهای نامناسب مدیر و معاون مدرسه دولتی عادی به مدرسه غیردولتی منتقل کرده، به خبرنگار تسنیم گفت: فرزندم در مدرسه دولتی به‌دلیل شیطنت‌های معمول سن‌اش بارها توبیخ شد، اما متأسفانه برخورد مدیر و معاون نه‌تنها تربیتی نبود بلکه تحقیرآمیز بود حتی با من به‌عنوان پدر دانش‌آموز، برخورد نامناسبی داشتند. در نهایت، تمام این ماجراها در نمره انضباط فرزندم تلافی کردند و به او نمره پایین دادند. بعد از آن، هیچ مدرسه دولتی‌ای حاضر به ثبت‌نام فرزندم نشد. در دولت گذشته بارها به آموزش‌وپرورش منطقه 13 شهر تهران مراجعه کردم اما مسئولان حتی حاضر نشدند موضوع را بررسی کنند. در نهایت مجبور شدیم فرزندمان را با هزینه‌ای سنگین به مدرسه غیردولتی بفرستیم تا دست‌کم در فضای محترمانه‌تری تحصیل کند.
شهریه مدرسه برای سال تحصیلی فعلی 46 میلیون تومان بود اما حالا برای پایه هشتم، 70 میلیون تومان درخواست کرده‌اند. 5 سال دیگر باقی مانده و با این روند باید تا زمان دیپلم، هزینه یک خانه را برای شهریه بپردازیم!
کلاس تابستانی اجباری
در برخی مدارس مطرح پایتخت، شهریه پایه سوم دبستان تا 97 میلیون تومان گزارش شده و هزینه پایگاه تابستانی نیز به‌صورت اجباری 7 میلیون و 750 هزار تومان تعیین شده است. این در حالی است که طبق تأکید احمد محمودزاده رئیس سازمان مدارس غیردولتی، مدارس اجازه برگزاری کلاس‌های تابستانی به شکل اجباری را ندارند.
شهریه‌های لاکچری، خدمات معمولی
مدارس برند و مشهور نیز با شهریه‌های بالای 150 میلیون تومان و خدماتی که گاه با اصول تعلیم و تربیت فاصله دارد، عملاً به حوزه‌ای خارج از نظارت دقیق آموزش‌وپرورش تبدیل شده‌اند. در این مدارس علاوه بر شهریه رسمی، هزینه‌هایی مانند پایگاه تابستانی، غذا، اردو، کلاس‌های زبان متفاوت و برنامه‌های غیرآموزشی لوکس از والدین مطالبه می‌شود.
سایه سنگین نفوذ بر فرایند نظارت
بررسی‌ها نشان می‌دهد ضعف نظارت از سوی ادارات آموزش‌وپرورش مناطق، عامل اصلی افزایش بی‌قاعده شهریه‌ها در شهر تهران است. برخی مدارس، به دلیل وابستگی به افراد بانفوذ یا روابط خاص، عملاً در «منطقه ممنوعه نظارت» فعالیت می‌کنند.
یدالله شهبازبیگی، مدیرکل اسبق ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش شهر تهران در گفت‌وگو با تسنیم در اینباره گفت: برخی مدارس غیردولتی توسط افراد بانفوذ اداره می‌شوند و حتی اجازه ورود بازرسان آموزش و پرورش را نمی‌دهند. این مدارس از ضعف ساختاری در نظارت سوءاستفاده می‌کنند و شرایط را به نفع خود مدیریت می‌کنند.
او ادامه داد: یکی از دغدغه‌های جدی بنده در زمان مسئولیت، عدم شفافیت و مقاومت مدارس خاص در برابر نظارت قانونی بود.
مناطق شهر تهران با جدیت بیشتری نظارت کنند
ناظران معتقدند وزارت آموزش‌وپرورش به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه نظارت، ناتوان از پایش گسترده و مؤثر بر عملکرد مدارس دولتی و غیردولتی است. واحدهای نظارتی مناطق آموزش و پرورش به‌ویژه در تهران، نتوانسته‌اند با جدیت و اثرگذاری لازم بر عملکرد مدارس غیردولتی نظارت داشته باشند. محمودزاده، رئیس سازمان مدارس غیردولتی نیز به‌تازگی در همین زمینه گفته است: نظارت‌های استانی باید جنبه بازدارندگی داشته باشد و مدیران مناطق شهر تهران نیز باید با جدیت بیشتر بر عملکرد مدارس و مراکز غیردولتی و روند دریافت شهریه‌ها نظارت داشته باشند و پاسخ‌گوی مطالبات شهروندان باشند.
او تصریح کرده است: تمام آیتم‌های مؤثر در افزایش شهریه به‌شکل کارشناسی بررسی و شاخص‌های آن تعریف شده است لذا دریافت شهریه نامتعارف قابل پذیرش نیست و مدیران شهر تهران باید با اخذ شهریه خارج از عرف مصوب به‌شدت برخورد کنند.
درخواست ساده خانواده‌ها: شفافیت، نه شعاری بلکه اجرایی
خانواده‌ها در برابر افزایش افسارگسیخته شهریه مدارس غیردولتی، پرسش‌های روشنی دارند.
چرا مدارس غیردولتی موظف به اعلام دقیق و شفاف جزئیات شهریه نیستند؟
چه بخشی از هزینه‌های اعلام‌شده، اجباری و کدام‌یک اختیاری‌اند؟
چرا برخی هزینه‌ها به‌صورت ناگهانی و بدون اطلاع قبلی از خانواده‌ها دریافت می‌شود؟
مدارس چه میزان از شهریه دریافتی را صرف آموزش باکیفیت و چه میزان را صرف خدمات غیرآموزشی می‌کنند؟
آیا والدین حق دارند بدانند منابع مالی مدارس غیردولتی چگونه هزینه می‌شود؟
چرا نظارت مناطق آموزش‌وپرورش بر مدارس غیردولتی، ضعیف، پراکنده و عمدتاً بی‌اثر است؟
وضعیت فعلی شهریه مدارس غیردولتی نه‌تنها با ظرفیت اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها هم‌خوانی ندارد، بلکه در سایه ضعف نظارت به یکی از عوامل جدی نارضایتی از عملکرد نظام آموزشی کشور تبدیل شده است. استمرار این روند فشار روانی بر خانواده‌ها وارد می‌کند و در نهایت به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به سیاست‌گذاران می‌انجامد و سرمایه اجتماعی آموزش‌وپرورش را در معرض تهدید قرار می‌دهد.
منبع: تسنیم