ستاره صبح، فائزه صدر: امروز(شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴) تیم های دیپلماسی ایران و آمریکا وارد مسقط، پایتخت عمان شدند. طرفین پس از دیدار با وزیر خارجه عمان، مذاکرات خود را آغاز می‌کنند. آمریکا بر مستقیم بودن مذاکرات اصرار دارد، اما ایران غیر مستقیم. با توجه به تجارب پیشین، به ویژه ماجرای گفت‌وگو های بی نتیجه احیای برجام در دولت ابراهیم رئیسی، افکار عمومی در داخل نگاه مثبتی به مذاکره غیر مستقیم ندارد جریان های سیاسی و کارشناسان مذاکرات مستقیم را راه حصول توافق می‌‌دانند. ستاره صبح در گفت‌وگو با حسن بهشتی پور، پژوهشگر سیاست خارجی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
حسن بهشتی پور با انتقاد از شیوه اطلاع رسانی دولت در حوزه سیاست خارجی گفت: دولت‌ها در حوزه دیپلماسی عمومی و رسانه ای عملکرد مثبتی ندارند. این وضعیت پله پله در دولت های مختلف بدتر شده و کار به جایی رسیده که این روز‌ها در رابطه با تصمیمات و دستور کار مذاکرات توضیحی قانع کننده به افکار عمومی داده نمی شود.
وی افزود: اگر این ابهام در میان مردم وجود دارد که «چه خواهد شد؟» و برخی سودجویان با طراحی پاسخهایی برای این پرسش، بازار را تحت تأثیر تبعات سود خود قرار می‌دهند، این نقص به اطلاع رسانی دولتی بر می‌گردد.
بهشتی پور در این رابطه ادامه داد: اخبار ابتدا در رسانه های خارجی منتشر می‌شود و مردم اطلاع پیدا می‌کنند، بعد توسط رسانه های داخلی تأیید می‌شوند. این موضوع ایرادی بزرگ و جدی است. عامل مهم در سیاست خارجی، این است که اقدامات و اهداف شفاف به مردم توضیح داده شود. چرا ماجرای نامه ترامپ در فضایی از ابهام قرار گرفت و برای مدتی انکار شد؟! تکیه کردن به مردم باید در رفتار و گفتار حاکمیت نمود پیدا کند.
این کارشناس سیاسی با اشاره به اتمام دوره برجام گفت: در گفت‌وگو های پیش رو نمی‌توان در مورد برجام صحبت کرد یا به فکر احیای برجام بود. اینکه آمریکا در برجام هست یا نیست دیگر موضوعیت ندارد. فرصت احیای برجام از دست رفته است، تیم مذاکره کننده در مسقط می‌تواند از الگوی سیاسی مذاکرات برجام بهره بگیرد. وی تاکید کرد: مذاکره تابو نیست و به معنای تسلیم شدن هم نیست. این تصور که در مذاکره هر چه طرف مقابل بگوید را می‌پذیرند، تصور غلطی است. مذاکره یعنی فراهم آمدن بستر شنیده شدن حرف‌ها و خواسته های دو طرف به منظور رسیدن به توافق.
این پژوهشگر سیاست خارجی با تفسیر معنای عملی مذاکره یادآور شد: مذاکره به معنای وادادگی یا پذیرفتن بی چون و چرای خواسته های طرف مقابل و اعتماد کامل به آنها نیست. مخالفان حل‌وفصل مشکلات ایران و غرب و کاسبان تحریم سعی دارند تصویر غلط از مذاکره به جامعه و به تندروها و انقلابی‌ها مخابره کنند تا فشار این گروه‌ها مانع از شکل گرفتن فضای گفت‌وگو و نتیجه گیری در مذاکرات شود.
وی افزود: انتشار خبر شروع مذاکرات بین ایران و آمریکا در عمان از التهاب جامعه کاست. گفت‌وگو های دو طرف می‌تواند احتمال جنگ و درگیری را کاهش دهد و در صورت رسیدن به نتایج قطعی سایه جنگ را از ایران و منطقه بردارد.
بهشتی پور با اشاره به آغاز دور جدیدی از گفت‌وگو های میان ایران و آمریکا اضافه کرد: مذاکرات مقدماتی در عمان فضای شکل گیری گفت‌وگو های جدی را فراهم می‌آورد. پیش از برجام نیز مذاکرات محرمانه در عمان، نقشی کلیدی در نتیجه بخش بودن آن دور از گفت‌وگو‌ها داشت. رسیدن به تفاهمات کلیدی قبل از ورود به مذاکرات اصلی اهمیت بالایی دارد.
وی اظهار داشت: مذاکرات غیر مستقیم پیش از این نیز آزموده شده و در هیچ دوره‌ای نتیجه بخش نبوده است. در خصوص اختلافات میان ایران و غرب هیچ تجربه موفقی از گفت و گو های غیر مستقیم به ثبت نرسیده است. به ویژه در دولت سیزدهم که فرصت مناسبی برای ایران پدید آمده بود تا با احیای برجام در مسیر تأمین منافع ملی قرار بگیرد البته شیوه مذاکره غیر مستقیم برای گفت‌وگو های احیای برجام انتخاب شد. طرف اروپایی نقش واسطه را بازی کرد و پیام های میان ایران و آمریکا را منتقل می‌کرد، آن گفت‌وگو‌ها بی نتیجه ماند و فرصت طلایی هدر رفت. حسن بهشتی پور در پایان گفت‌وگو تاکید کرد: در این خصوص هم مذاکره کننده ایرانی باید به افکار عمومی در داخل توضیح دهد که از نظر آنها مذاکره غیر مستقیم چه امتیازی دارد و چگونه به تأمین منافع ملی کمک می‌‌کند.