نشست ۲۸ فوریه گواهی دیگر بر این حقیقت بود که اروپا نمی‌تواند در بزنگاه‌های حساس، بر حمایت بی‌قیدوشرط واشینگتن حساب باز کند. آنالنا بربوک، وزیر أمور خارجه آلمان، در واکنش به این جدال در کاخ سفید تصریح کرد: «هراس ما از گذشته بیشتر شده است؛ دوران جدیدی از بی‌عدالتی آغاز شده و زمانی برای از دست دادن نداریم.» رئیس‌جمهوری آلمان، اشتاین‌مایر، نیز گفت: «دیدن صحنه کاخ سفید نفس من را بند آورد؛ هرگز تصور نمی‌کردم روزی مجبور شویم از اوکراین در برابر آمریکا دفاع کنیم.» این واکنش‌ها تنها نشانگر یک واقعیت بنیادین است؛ اروپا بیش از هر زمان دیگری نیازمند سازوکار دفاعی مستقل و یکپارچه است.
ارتش اروپایی، آرمان یا واقعیت؟
در همین بستر، موضوع تشکیل ارتش اروپایی بار دیگر به سطح اول مباحث امنیتی اروپا بازگشته است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، سال‌ها پیش با مطرح‌کردن عبارت «ناتو دچار مرگ مغزی شده است»، به‌طور ضمنی بر لزوم یک نیروی مستقل نظامی اروپایی تأکید کرده بود. ناتو، باوجود موفقیت‌هایش در طول دهه‌های گذشته، امروز با چالش‌های جدی مواجه است. کشورهای اروپایی اختلاف‌نظرهای عمیقی درباره کارکرد، فرماندهی، تأمین مالی و حتی ماهیت این نیروی مستقل دارند. درحالی‌که فرانسه با نگاهی ملی‌گرایانه خواستار استقلال کامل از آمریکا است، آلمان با احتیاط بیشتری حرکت می‌کند و هنوز تمایلی به گسستن پیوندهای نظامی با واشنگتن ندارد.
چالش‌های تشکیل ارتش اروپا
تجربه یوروفایتر، نمونه‌ای روشن از موانع همکاری‌های دفاعی در اروپاست. اگر کشورهای اروپایی در توسعه یک جنگنده، با این حجم از اختلافات و چالش‌های مالی و سیاسی مواجه بودند، مشخص نیست چگونه می‌توانند بر سر تشکیل یک ارتش مستقل با ساختار فرماندهی واحد و تأمین مالی مشترک به توافق برسند. اختلافات بر سر توزیع بودجه، نحوه فرماندهی، سهم هر کشور در عملیات‌ها و میزان وابستگی به ناتو، همگی از عواملی هستند که تشکیل ارتش اروپایی را به چالشی بزرگ تبدیل کرده‌اند. از سوی دیگر، آمریکا که به‌شدت نگران کاهش نفوذ خود بر امنیت اروپا است، تلاش خواهد کرد از هر راهی برای تضعیف این ایده استفاده کند.
آینده استقلال نظامی اروپا
باوجود تمامی این چالش‌ها، شرایط بین‌المللی به سمتی پیش می‌رود که استقلال نظامی اروپا را به یک ضرورت تبدیل کرده است. تغییرات ژئوپلیتیکی، ظهور قدرت‌های نوظهور مانند چین و تشدید تنش‌ها با روسیه، نشان می‌دهد که وابستگی بیش‌ازحد اروپا به آمریکا، خطرات جدی به همراه دارد. اکنون سؤال اساسی این است که آیا رهبران اروپایی حاضر خواهند بود بر اختلافات دیرینه خود غلبه کرده و به سمت تشکیل یک ارتش واحد حرکت کنند؟ تجربه‌های گذشته نشان داده است که اروپا در مواقع بحرانی، رویکردی محافظه‌کارانه اتخاذ می‌کند و کمتر به سمت تغییرات بنیادین پیش می‌رود. با این حال، همکاری‌های محدود نظامی بین برخی کشورهای کلیدی مانند فرانسه و آلمان، می‌تواند نخستین گام در این مسیر باشد. آینده نشان خواهد داد که اروپا تا چه اندازه برای رهایی از سایه امنیتی واشینگتن آماده است.
منبع: دیپلماسی ایرانی