ستاره صبح - فائزه صدر: بازارهای مالی ایران اولین روز زمستان را با شرایط متفاوتی آغاز کردند. بازار طلا و سکه به دلیل نوسانات دلار و کاهش قیمت طلای جهانی با روندی ناپایدار همراه بود، در حالی که بازار ارز تحت تأثیر اخبار تزریق ارز و نزدیک شدن به تعطیلات سال نو میلادی، با احتیاط معامله گران روبه‌رو بود. وضعیت بازار ارز پس از تصمیم دولت نسبت به حذف ارز نیمایی و آغاز به کار بازار ارز توافقی بیش از پیش زیر ذره‌بین قرار گرفته تا آثار تصمیم دولت نسبت به حذف رانت ارزی نمایان شود. از این رو هر واکنشی از سوی بازار در نسبت با تحولات جدید سنجیده می‌شود. ستاره صبح در گفت‌وگو با شایان آرانی، تحلیلگر بازارهای مالی به بررسی شرایط بازار ارز پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
آرانی افزود: وقتی در اقتصادی چند نرخ ارز دیدید این به معنی وجود یک نرخ ارز واقعی و تعدادی نرخ سوبسیدی است که برای توسعه بخشهایی از اقتصاد در نظر گرفته شده است، اما این سیاست به عنوان سیاستی مقطعی قابل قبول است و نباید ادامه دار باشد. در ایران ارز سوبسیدی بدون بررسی کارایی یا عدم کارایی‌اش مدتی طولانی ادامه پیدا کرده و حوزه های اقتصادی به این نرخ‌ها وابسته شده‌اند.
آرانی در ربطه با تبعات ارز چند نرخی یادآور شد: در عمل، طولانی شدن یک سیاست اقتصادی مقطعی، منجر به خلق فساد می‌شود. با استفاده از رانت های قدرت، فشار مراکز سیاسی، اعمال نفوذ و با روابط، سعی می‌شود ارز ترجیحی دریافت شود درحالی‌که این بخش‌ها مستحق دریافت ارز سوبسیدی نبودند و تنها چیزی که آنها را در گرفتن این امتیاز محق می‌کرد، رانت و فساد و ارتباطات بود.
وی گفت: ارز ترجیحی، ارز دولتی یا ارز سوبسیدی عامل فساد است. در ایران این روند رخ داد از این رو حرکت به سمت تک نرخی شدن به عنوان سیاستی کلی، حرکتی درست است. ارز تک نرخی موجب شفافیت اقتصاد و حداقل شدن فساد می‌شود.
این تحلیلگر بازارهای مالی اظهار کرد: تک نرخی شدن ارز در ایران پیش فرضی دارد، در اقتصادی که در حال رقابت است و در تعادل و ثباتی نسبی قرار دارد نرخ ترجیحی به سمت نرخ واقعی سوق داده می‌شود تا اقتصاد کم کم به تعادل برسد. اخیرا بانک مرکزی سیاست یکسان سازی نرخ ارز را پیاده کرده است و این اصل درست است اما مناسب بودن یا نبودن زمان این کار قابل بحث است؟
وی در این رابطه ادامه داد: فضای اقتصاد ایران غبار آلود است. تورم بالای 40 درصد داریم، تحت تحریم های بین‌المللی هستیم. ابهامات زیادی در رابطه با برنامه و بودجه دولت وجود دارد. ایران بودجه غیر عادی دارد و با کسری بودجه بسته است. کمتر کشوری بودجه و برنامه خود را با کسری تصویب نمی‌کند، ولی این وضعیت در ایران رخ داد.
این کارشناس اقتصادی گفت: ایران در چنین فضای اقتصادی متلاطمی با تک نرخی کردن ارز شوک ایجاد می‌کند. این شوک می‌تواند بحران‌ها و تلاطم های موجود را تشدید کند، زیرا بستر کار اقتصادی متلاطم است.
وی افزود: تبدیل نرخ های ترجیحی به نرخ واقعی به قیمت برخی اقلام و کالاها شوک می‌دهد و شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود این وضعیت تورم را تحریک می‌کند و منجر به بالا رفتن رقم کسری بودجه خواهد شد.
این کارشناس بازار های مالی بیان کرد: از سویی ایران به دلیل تحریم‌ها مشکل گرفتار چرخه‌ای معیوب است. ارز محدود است و مهار نرخ ارز و سوبسید دادن بر اقلام ارزی سخت شده است. مدیریت این وضعیت در شرایطی که از محل حذف ارز ترجیحی شوک های اقتصادی جدیدی ایجاد شده، مورد سؤال است. شایان آرانی در پایان سخنان خود تاکید کرد: اگرچه حرکت به سمت ارز تک نرخی، عملیاتی درست است اما وضعیت اقتصاد در داخل بستر لغزنده‌ای ایجاد کرده و باید با احتیاط حرکت کرد. بالا رفتن نرخ ارز آزاد نتیجه انتظارات تورمی است که سر قیمت‌ها تأثیر گذار است. برداشتن ارز نیمایی و مذاکره‌ای شدن بازار ارز اثر روانی ایجاد کرده و نرخ ارز آزاد را بالا برده است.