ستاره صبح، فائزه صدر: سفر رافائل گروسی به ایران، اولین سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دولت مسعود پزشکیان بود. در توضیح اهمیت این سفر همین بس که گروسی به محض ورود به تهران در سخنانی گفت: «با ادامه جنگ در خاورمیانه و بازگشت ترامپ به کاخ سفید، فضای مذاکره و دیپلماسی در حال کوچک تر شدن است و بیش از این نمی توان فرصتها را از بین برد.» بلافاصله پس از این سفر دیپلمات‌‌های غربی خبر دادند که سه کشور اروپایی عضو توافق هسته ای، به همراه آمریکا، قطعنامه جدیدی علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کردند. در این قطعنامه از ایران خواسته شده تا برای حل‌وفصل مسائشل ادعایی پادمانی، اقدامات فوری انجام دهد. کارشناسان قطعنامه جدید تروئیکای اروپایی را در راستای تلاش های انگلیس، فرانسه و آلمان برای فشار بر ایران دانستند و آن را رویکرد جدید اروپا در رابطه با ایران ارزیابی کردند، رویکردی که مورد تأیید آمریکایِ بایدن و اسرائیلِ نتانیاهو است. به گفته صاحب‌نظران این رویکرد می‌تواند در آینده چنان رادیکال شود که حتی رئیس‌جمهور بعدی آمریکا که به تندروی شهره است، نتواند اقدامات اروپاییان علیه ایران را مهار کند. ستاره صبح در گفت و‌گو با عبدالرضا فرجی راد، استاد دانشگاه و سفیر پیشین ایران در نروژ به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
عبدالرضا فرجی راد، دیپلمات پیشین در رابطه با چرایی صدور قطعنامه شورای حکام آژانس گفت: این قطعنامه به چند دلیل صادر شده است. بخشی از دلایل به مسائل سیاسی حاکم بر فضای سیاسی بین‌الملل باز می‌گردد. ضمن اینکه قطعنامه آن طور که ایران تصور می‌کرد شدت لحن ندارد و بهانه های دیگری به آن اضافه نشده و صرفا موضوع پادمان را دنبال می‌کند.
وی افزود: این قطعنامه صرفا روی یک موضوع تاکید کرده است و موضوع پادمان را مورد توجه قرار داده است. آژانس عقیده دارد دو ساختمان که به اورانیوم آلوده است و ایران این دو ساختمان را گزارش نکرده است.
فرجی راد تشریح کرد: سال‌ها است که اروپا این مسئله را بهانه کرده و روی ایران فشار می‌آورد. ابتدا 4 ساختمان محل بحث بود که آژانس گزارش ایران را در دو مورد قبول کرد و در دو مورد پاسخ ایران را قانع کننده ندانسته‌اند. جمهوری اسلامی عقیده دارد اسرائیل عامل آلودگی این دو محل است و غرب این توضیح را نمی‌پذیرد.
این استاد دانشگاه در این ادامه سخنان خود افزود: بعید است این قطعنامه به شورای امنیت برود، این قطعنامه در کنار بیانیه آژانس مطرح شده و نتیجه را به نشست بعدی شورای حکام آژانس موکول کرده است. اگر آژانس و ایران به تفاهم نرسند به احتمال قوی پرونده به شورای امنیت می‌رود.
سفیر پیشین ایران در مورد ارتباط این موضوع با روابط ایران و اروپا اضافه کرد: چرایی صدور این قطعنامه از فضای سیاسی حاکم بر روابط ایران و اروپا نشات می‌گیرد. تماس های بین دو طرف کم بوده و اروپاییان مدتی است که مواضع تندی علیه ایران اتخاذ کرده‌اند. ایران بهانه برای دشمنی به اروپاییان داده است.
وی گفت: موضوع همکاری های ایران و روسیه و یا ماجرای اعدام جمشید شارمهد این فضای تقابلی را تقویت کرده است. اگرچه اروپاییان تحریمهایی علیه ایران وضع کردند و هیچ اقدامی را بی پاسخ نگذاشتند، اما جو سیاسی حاکم بر روابط ایران و اروپا در قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس نیز متجلی است.
فرجی راد در توضیح ارتباط آمریکا با این مسئله گفت: مسئله بعدی شدت گرفتن همکاری های آمریکا با اروپا است. دولت بایدن می‌خواهد در دو ماه باقیمانده کار‌ها را طوری پیش ببرد که پلی برای مذاکره ایران و ترامپ وجود نداشته باشد. توافق دولت آینده آمریکا با ایران به احتمال زیاد توافقی نخواهد بود که مد نظر دموکرات‌ها یا اتحادیه اروپا باشد، از این رو سعی دارند مسیر ارتباط گرفتن ایران و امریکا صعب العبور شود.
وی افزود: بایدن برای روسیه و ایران پروژه یکسانی دارد. اخیرا اجازه داده شده موشک های آمریکایی به 250 پایگاه نظامی روسیه که 35 پایگاه هوایی در بین آنها است، حمله کنند. بایدن در طول سه سال گذشته چنین اجازه‌ای نداده بود. پس صدرو مجوز چنین اقداماتی بی دلیل نیست و هدفی دنبال می‌شود. دموکرات‌ها نمی‌خواهند توافق با ایران در دوران ریاست جمهوری ترامپ اتفاق بیفتد.
وی با اشاره به ظرفیت های برجام گفت: اروپا فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران را دنبال می‌کند. زمان موثر بودن قطعنامه 2231 رو به اتمام است و تحریم های ایران باید برداشته شود. اروپا در تلاش است موارد عدم همکاری ایران با آژانس را برجسته کند و کار را به شورای امنیت سازمان ملل بکشاند. براساس برجام و قطعنامه 2231 اگر اعضا به توافق نرسند، تحریم‌ها به طور اتوماتیک بر می‌گردد.
فرجی راد خاطر نشان کرد: در یک هفته اخیر مقامات ایران از جمله وزیر امور خارجه اعلام کرده‌اند که ما حاضریم با دولت آمریکا به توافق برسیم. ایران نمی‌خواهد مکانیسم ماشه فعال شود. از این نظر مسئله پیچیده است و در بازه زمانی حساسی به سر می‌بریم.
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد: ایران فرصت های خوبی در اختیار دارد، می‌توان با دولت ترامپ به توافق رسید ولی سرعت عمل و استفاده از فرصتها شرط است. باید در دو ماه پیش رو برای اعتماد سازی زمینه ایجاد کرد، اگر ایران موضوع توافق را به چندین ماه آینده موکول کند نتیجه خوبی نمی‌گیریم زیرا وزرا و معاونین تندرو دور ترامپ را می‌گیرند و کار برای ایران سخت خواهد شد. توافق بدون زمینه سازی مشکل خواهد بود.
وی افزود: آتش بس در لبنان به ایران کمک خواهد کرد، به عقیده من تا زمانی که ترامپ وارد کاخ سفید شود تنش منطقه کاهش پیدا می‌کند. اگرچه اسرائیل از غزه بیرون نرفته و مشخص شدن تکلیف باریکه غزه ابهام دارد ولی آتش بس برقرار خواهد شد. فروکش کردن جنگ در خاورمیانه برای توافق به ایران کمک می‌کند.
عبدالرضا فرجی راد در پایان سخنان خود یادآور شد: استفاده از این فرصت در گرو توجه طرفین به فرصتها است. هر دو طرف باید بدانند که فشار های داخلی و خارجی برای به نتیجه نرسیدن مذاکرات است. اگر به خوبی از فرصتها استفاده شود می‌توان این ماجرای لاینحل را مدیریت کرد.