انتخاب آقای عراقچی برای وزارت امور خارجه چه پیامی دارد؟ آیا دولت چهاردهم با این انتخاب نشان میدهد که مصمم به پیگیری مذاکرات است؟ پیش بینی شما از برخورد مجلس با گزینه پیشنهادی رئیسجمهور چیست؟
در مورد انتخاب وزرا به ویژه وزیر امور خارجه حتما پیش از اعلام اسامی توافقاتی بین رئیسجمهور، ارکان حاکمیت و مجلس به ویژه رئیس مجلس صورت گرفته است. برخی از نمایندگان کمیسیون سیاست خارجی و برخی از نمایندگان تندرو با معرفی آقای عراقچی مخالفت خواهند کرد چون عباس عراقچی جزو تیم مذاکره کننده برجام بود و توافق هستهای ایران و 1+5 با تلاش آنان به نتیجه رسید. برخی از نمایندگان مجلس ضمن اینکه مخالف برجام و توافق هستهای هستند با اعضای تیمی که برجام را به نتیجه رسانده نیز مشکل دارند. این گروه تندرو معتقد است اعضای تیم مذاکره کننده برجام نباید سر پستها قرار بگیرند و جزو مسئولین باشند. درحالیکه توافق هستهای کار یک شخص یا گروه سیاسی نبود و عالی ترین مقام کشور روی آن نظارت مستقیم داشت. تندروها اصرار دارند برجام را توافقی ناکارآمد و نتیجه کار یک تیم جلوه دهند. چون آقای پزشکیان با مجوز بیت رهبری تأیید صلاحیت شده و در انتخاب وزرا نیز مجوز لازم را گرفتهاند، احتمالا توافقات لازم با رئیس مجلس صورت گرفته است. یکی از اهداف مسعود پزشکیان ادامه دادن مذاکرات تا به نتیجه رسیدن و رفع تحریمها است از این رو بعید میدانم آقای عراقچی حتی با وجود مخالفت برخی از تندرو های مجلس، رد شود. شاید انتخاب ایشان با رأی پایینتری باشد، ولی حضور عراقچی در رأس وزارت امور خارجه محتمل است.
با توجه به چالش های ایران در حوزه سیاست خارجی و انتظاراتی که جامعه از دولت چهاردهم دارد، آیا آقای عراقچی گزینه مناسبی برای این وزارتخانه است؟
آقای عراقچی از اولین نفراتی بود که مورد توجه دولت جدید قرار گرفت و حتی در ایام انتخابات در برخی از محافل سیاسی نام او برای وزارت امور خارجه مطرح میشد. در مورد بقیه وزارت خانهها کار زیادی صورت گرفت ولی درباره وزارت امور خارجه فقط دو سه گزینه بررسی شد که آقای عراقچی برجسته ترین گزینه و مورد تأیید و تاکید آقای ظریف بود.
انتخاب عراقچی برای ادامه مذاکره با آمریکا و اروپا است. که برنامه مد نظر رئیسجمهور در سیاست خارجی است. اکثریت کارشناسان بر این عقیدهاند که تا روابط ایران و غرب به حالت عادی درنیاید و تحریمها برداشته نشوند، کشور نمیتواند در زمینه اقتصادی کار خاصی انجام دهد. آقای عراقچی به این دلیل انتخاب شده و موفقیت یا عدم موفقیت وی به چند نکته وابسته است. وزیر امور خارجه چقدر میتواند با دستگاه های دیگر، مثل شورای عالی امنیت ملی و دیگر تصمیم گیران اصلی کشور هماهنگ باشد و جلب نظر کنند؟ چقدر میتواند در داخل امتیاز بگیرد؟ آیا وزیر امور خارجه صرفا یک شنونده خواهد بود یا خود نیز در داخل گوینده و مطالبه کننده امتیاز است. اینکه به وزیر امور خارجه گفته شود برو فلان کار را انجام بده و او هم بگوید چشم که هنر نیست! وزیر امور خارجه وقتی موفق است که برای کاری که اراده انجامش را دارد استدلال قوی بیاورد و با منطق طرف های مقابل، تصمیم گیران و سازمانها را توجیه و قانع کند. اگر از آن مسیر پاسخ نگرفت راه های دیگر را انتخاب کند. چنین روحیهای میتواند وزیر امور خارجه را موفق کند. در داخل به ویژه در حوزه تصمیم گیر، نسبت به مذاکره با آمریکا و اروپا نظر مثبتی وجود ندارد. وزیر امور خارجه باید ثابت کند که این مذاکرات میتواند موفقیت آمیز باشد و به رفع تحریمها کمک کند.
آقای عراقچی در وزارت امور خارجه چه پیشینهای دارد؟ آیا رزومه کاری وی مناسب بودن این انتخاب برای سکانداری وزارت امور خارجه را توجیه میکند یا خیر؟
عباس عراقچی فارغ التحصیل دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه است. فوق لیسانس اش را در ایران گرفته و دکتری خود را با بورس وزارتخانه در انگلستان اخذ کرده است.
بعد از مراجعه به ایران رئیس اداره اروپای غربی شد و سپس سفیر ایران در فنلاند بود. بعد از این دوره مدیر کل و معاون وزیر شد. پست بعدی او سفیر ایران در ژاپن بود وقتی باز به سمت معاونت بینالملل وزارت امور خارجه رسید وارد تیم مذاکرات هستهای ایران شد.
عباس عراقچی در سه سال دولت سیزدهم دبیر شورای راهبردی وزارت امور خارجه و مشاور وزیر بود.
ایشان سفیر بودند و قطعا اطلاعات منطقهای خوب و کافی دارند ولی عمده فعالیت عباس عراقچی در حوزه بینالملل بود. تخصص او در وزارت امورخارجه شبیه به آقای ظریف است. در وزارت امور خارجه هر مدیری در یک قسمت کار کرده است و این تخصص گرایی طبیعی است.
مشکلات سیاست خارجی ایران در حوزه بینالملل و به ویژه غرب است. مسئله اصلی در این بخش به نتیجه رساندن مذاکرات و حرکت جدی برای رفع تحریم است. از این رو عباس عراقچی انتخاب خوبی است.